مدرسه دلیل مهمی است که افغانها میخواهند در پاکستان بمانند، زیرا حکومت طالبان دختران را از تحصیل پس از کلاس ششم منع کرده است.
اکبر خان، صاحب رستورانی در شهر پیشاور واقع در شمال غرب پاکستان است. او به عنوان یک افغان، اکنون باید در چهارچوب سیاست اسلامآباد برای اخراج سراسری خارجیهایی که دولت پاکستان میگوید بطور غیرقانونی در کشور زندگی میکنند، خاک این کشور را ترک کند.
او میگوید: «من تقریبا ۵۰ سال است که اینجا زندگی میکنم. من اینجا ازدواج کردم، فرزندانم نیز همینطور و ۱۰ نفر از اعضای خانواده من در اینجا دفن شدند. به همین دلیل ما تمایلی به ترک پاکستان نداریم.»
اکبر خان یکی از بیش از ۳ میلیون افغانی است که پاکستان میخواهد امسال آنها را اخراج کند. حداقل یک سوم این افراد در ایالت «خیبر پختونخوا» در شمال غرب پاکستان زندگی میکنند و این فقط آمار کسانی است که مدارکی مانند کارت شهروندی افغانستان یا مدرک ثبت نام دارند. مشخص نیست که چه تعداد افغان بدون مدرک نیز در این کشور زندگی میکنند.
پیوندهای مشترک فرهنگی، قومی و زبانی
اصرار دولت مرکزی پاکستان به اخراج افغانها در حالی است که به نظر میرسد دولت منطقهای به رهبری حزب عمران خان، نخستوزیر سابق که اکنون زندانی است تمایلی به بازگرداندن افغانها ندارد.
عبدالله خان، مدیر مؤسسه مطالعات درگیری و امنیت پاکستان میگوید: «افغانها را هرگز نمیتوان بطور کامل به کشورشان بازگرداند؛ بویژه از خیبر پختونخوا. زیرا آنها با استفاده از کانالهای غیرقانونی، علیرغم حصارکشیهای مرزی به این کشور بازمیگردند. بسیاری از روستاها در امتداد مرز پاکستان و افغانستان تقسیم شدند و مردم در سه یا چهار دهه گذشته هرگز از بازدید از دو طرف مرز منع نشدند.»
نزدیکی ایالت «خیبر پختونخوا» به افغانستان و پیوندهای مشترک قومی، فرهنگی و زبانی این منطقه با افغانستان، آن را به یک مقصد طبیعی برای افغانها تبدیل کرده است. این ایالت از دهه ۱۹۸۰ میلادی میزبان تعداد قابل توجهی از افغانهای مهاجر بوده است.
بسیاری از افغانهای مهاجر در جامعه جدید ادغام شدند و حتی با مردم محلی ازدواج کردهاند. دسترسی به این منطقه نیز از طریق مسیرهای قانونی و غیرقانونی نسبت به سایر نقاط پاکستان آسانتر است.
بر همین اساس عبدالله خان میگوید در حالی که دولت منطقهای با مقامات فدرال در این زمینه همکاری دارد اما روند اجرای این سیاست کند است.
عبدالله خان میگوید: «دولت محلی به دلایل متعدد با افغانها همدردی میکند. آنها سنتها و فرهنگ مشابه همین ایالت را دارند و عمران خان، نخستوزیر پیشین نیز در روزهایی که در قدرت بود، پیوسته با اقدامات اجباری علیه پناهجویان افغان مخالفت میکرد.»
مقامات همچنین نسبت به بروز ناآرامیها در منطقه محتاط هستند، زیرا افغانها تقریباً در تمام شهرها، شهرستانها و روستاهای این استان زندگی میکنند.
به گفته عبدالله خان، اگرچه پلیس به خانهها در اسلام آباد، راولپندی و شهرهای دیگر در ایالت سند و پنجاب که دورتر از مرز هستند یورش برده، اما «عدم اجرای تهاجمی» این سیاست دلیل اصلی نرخ کند بازگشت افغانها به کشورشان بوده است.
همزمان گروههای حقوق بشری، آژانسهای کمک رسانی و دولت طالبان در افغانستان فشار بر پاکستان برای تغییر عقیده را افزایش دادند.
تحصیل فرزندان در افغانستان
بیش از ۳۵ هزار افغان از آغاز ماه آوریل از طریق گذرگاه تورخم، منطقه مرزی بین جلال آباد افغانستان و پیشاور پاکستان، این کشور را ترک کردهاند که بسیار کمتر از شمار افغانهایی است که در مراحل اولیه کمپین اخراج در سال ۲۰۲۳ میلادی مجبور به ترک پاکستان شدند.
زنی برقع پوشیده به نام «عجب گل» نیز که در حومه پیشاور از مسافران یک کامیون حامل ۳۰ افغان است، میگوید که اقدامات مقامات پاکستانی آنها را مجبور به ترک این کشور کرده است. او میگوید: «ما نمیخواستیم برویم. آنها چند بار به خانههای ما حمله کردند. ما تحت فشار میرویم.»
جنت گل، یکی دیگر از زنان مهاجر افغان به نگرانیهای جدید پس از بازگشت به افغانستان اشاره دارد. او میگوید: «امکان تحصیل فرزندان ما در افغانستان از بین رفته است. ما به آنجا میرویم اما هیچ ارتباطی با جامعه آنها نداریم، هیچ آشنایی نداریم. در واقع، اغلب مردم ما را پاکستانی مینامند و هیچکس ما را افغان نمیداند.»
مدرسه دلیل مهمی است که افغانها میخواهند در پاکستان بمانند، زیرا حکومت طالبان دختران را از تحصیل پس از کلاس ششم منع کرده است.
زنان پاکستانی که با شوهرانی افغان ازدواج کردهاند نیز نگرانی دیگری دارند: مردان افغان با اخراج مواجه هستند و همسران محلی آنها حاضر به ترک کشورشان نیستند.
برخی از آنها در تلاشند تا برای شوهرانشان کارت شناسایی پاکستانی تهیه کنند که امکان اقامت، مالکیت دارایی، دسترسی به حساب بانکی و اشتغال را فراهم میکند.
برخی از همسران میگویند که حاضرند با هرکسی که شوهرشان را اخراج میکند مبارزه کنند.
تسلیما یکی از آنهاست که میگوید: «من هرگز تصور نمیکردم که دولت با شوهرم اینگونه رفتار کند. اگر او را بخواهند ببرند، جلوی آنها را خواهم گرفت.»