نشست بریکس که امروز سه‌شنبه ۲۲ اکتبر (یکم آبان) در قازان (کازان)، مرکز تاتارستان روسیه به میزبانی ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری این کشور آغاز شد، نمایانگر تلاش روسیه برای تقویت اتحادهای جدید و شکستن انزوای تحمیل شده از سوی غرب است.
آگهی
رهبران کشورهایی از جمله چین، هند، ترکیه و ایران نیز در این نشست شرکت کردند که نشان‌دهنده افزایش نفوذ این کشورها در عرصه جهانی است.
بریکس، که در ابتدا شامل برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی بود، امسال با پذیرش اعضای جدیدی همچون ایران، امارات متحده عربی، مصر، اتیوپی و عربستان سعودی به طور قابل‌توجهی گسترش یافته است. این گسترش به روسیه و دیگر اعضای جدید این امکان را می‌دهد تا در برابر فشارهای اقتصادی و سیاسی غرب واکنش نشان دهند.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
این نشست به روسیه این امکان را می‌دهد که از موقعیت خود به‌عنوان یک بازیگر کلیدی در عرصه جهانی بهره‌برداری کند و در عین حال به ایران و سایر اعضای بریکس اجازه می‌دهد تا در شرایطی که فشارهای غرب افزایش یافته، موقعیت خود را در سطح بین‌المللی تقویت کنند.
به طور کلی، بریکس به‌عنوان یک بستر مهم برای همکاری اقتصادی و سیاسی میان کشورهای نوظهور، فرصت‌های زیادی را برای روسیه و ایران فراهم می‌آورد تا نفوذ غرب را به چالش بکشند و به‌دنبال ایجاد نظم جدیدی در جهان باشند.
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در طی این رویداد با چندین رهبر جهان، از جمله شی جین‌پینگ رئیس‌جمهور چین، نارندرا مودی نخست‌وزیر هند، رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه و مسعود پزشکیان از ایران ملاقات می‌کند.
این در حالی است که گمانه‌زنی‌های پیشین مبنی بر اینکه جنگ اوکراین و حکم بازداشت بین‌المللی، سبب انزوای پوتین شده، بدبینی‌هایی را برای برگزاری این نشست ایجاد کرده بود.
ترکیه، آذربایجان و مالزی نیز به‌طور رسمی درخواست عضویت داده‌اند و کشورهای دیگری نیز ابراز علاقه کرده‌اند.
چرا بریکس اهمیت بیشتری پیدا کرده است؟
مقامات روسی این نشست را یک موفقیت بزرگ می‌دانند. به گفته یوری اوشاکوف، مشاور سیاست خارجی پوتین، ۳۲ کشور تأیید کرده‌اند که در این نشست شرکت می‌کنند و بیش از ۲۰ نفر از سران کشورها حضور خواهند داشت.
اوشاکوف اشاره کرد که پوتین قصد دارد در حاشیه این رویداد، حدود ۲۰ دیدار دوجانبه برگزار کرده و این نشست را به «بزرگترین رویداد سیاست خارجی که تاکنون در خاک روسیه برگزار شده» تبدیل کند.
برای پوتین، این رویداد هم از نظر نمادین و هم عملی حیاتی است. این نشست نشان می‌دهد که روسیه علیرغم تنش‌ها با غرب در کنار متحدان جهانی خود ایستاده است. از نظر عملی، کرملین از این نشست برای مذاکره در مورد توافقاتی که به بهبود اقتصاد و تلاش‌های جنگی آن کمک می‌کند، استفاده خواهد کرد.
تحلیلگران می‌گویند که برای دیگر شرکت‌کنندگان نیز این نشست فرصتی است برای تقویت جایگاه خود در عرصه جهانی.
چین و هند به‌ویژه شرکای مهمی برای روسیه هستند. مسکو به دنبال گسترش تجارت و دور زدن تحریم‌های غرب است؛ هند یکی از خریداران اصلی کالاهای روسی است و چین می‌تواند کالاهایی با کاربرد دوگانه را فراهم کند که برای تلاش‌های نظامی روسیه حیاتی است.
علاوه بر این، روسیه در تلاش است تا حمایت بیشتری برای یک سیستم پرداخت جایگزین به‌دست آورد تا بتواند شبکه جهانی سوئیفت را دور بزند، به این امید که پلتفرمی با حضور بازیگران کلیدی مانند چین، هند، عربستان سعودی و برزیل در برابر تحریم‌های آمریکا مصون باشد.
در همین حال، چین به بریکس به عنوان راهی برای ایجاد جایگزین‌هایی برای نظم جهانی تحت رهبری ایالات متحده نگاه می‌کند. پکن حامی اصلی گسترش این بلوک بوده و نشست قازان به تعمیق روابط اقتصادی، فناوری و نظامی در این گروه خواهد انجامید.
در حالی که پوتین تلاش خواهد کرد تا بر روابط نزدیک خود با شی جین‌پینگ تأکید کند، کارشناسان به دنبال نشانه‌هایی از فاصله‌گیری ظریف چین از روسیه هستند، به‌ویژه در مورد جنگ روسیه در اوکراین، زیرا شی جین‌پینگ به دنبال حفظ موضعی بی‌طرفانه است.
فرصتی برای ایران
نقش ایران در این نشست به‌ویژه از جنبه‌های راهبردی و اقتصادی اهمیت دارد زیرا تهران به‌عنوان یکی از اعضای جدید بریکس، به دنبال تقویت روابط خود با روسیه است، به‌ویژه در زمینه‌های نظامی و اقتصادی.
گفته می‌شود که ایران در طول جنگ اوکراین به روسیه کمک‌هایی نظیر پهپاد ارائه کرده است، اگرچه هم ایران و هم روسیه، هر دو این ادعا را رد کرده‌اند. با این حال، ایران به دنبال دستیابی به تسلیحات پیشرفته روسی است تا توان دفاعی خود را در برابر تهدیدات احتمالی از سوی اسرائیل تقویت کند.
ایران همچنین با حضور در بریکس، فرصتی برای تقویت روابط خود با سایر کشورها، به ویژه چین و هند، پیدا کرده است. چین به‌عنوان یک شریک تجاری مهم برای ایران و یکی از حامیان اصلی بریکس، می‌تواند به توسعه اقتصادی تهران کمک کند.
هند نیز به عنوان یکی از خریداران اصلی انرژی ایران، نقش کلیدی در تأمین نیازهای انرژی تهران دارد.