حملات هماهنگ به هزاران دستگاه پیجر و بی‌سیم اعضای حزب‌الله لبنان که دستکم ۳۲ کشته و نزدیک به ۳ هزار زخمی برجا گذاشت، یکی از پیچیده‌ترین عملیات‌های جنگ الکترونیک تاریخ محسوب می‌شود.
آگهیاین حملات که به اسرائیل نسبت داده می‌شود، باعث شده تا گمانه‌زمانی‌های فراوانی درباره ابعاد و چگونگی انجام آن مطرح شود.
پیجرهایی که روز سه‌شنبه در لبنان منفجر شدند با یکی از دستگاه‌های تولید شده تحت نام تجاری «گولد آپولو» مطابقت داشتند، با این حال شرکت سازنده می‌گوید امتیاز تولید آن را به یک شرکت مجارستانی به نام «بک» فروخته است.
این در شرایطی است که مدیر شرکت «بک» می‌گوید: « من پیجرها را نمی‌سازم. من فقط واسطه هستم. فکر می‌کنم اشتباه متوجه شدید».
از طرف دیگر «آیکام»، سازنده ژاپنی برند واکی تاکی‌های مرتبط با انفجارهای مرگبار، گفته است که ساخت این مدل بی‌سیم‌ها را از یک دهه پیش متوقف کرده و غیرممکن است که آن‌ها را در حین تولید با مواد منفجره پر کرده باشند.
با این توصیفات اگرچه ممکن است مشخص نباشد که پیجرها یا رادیوها در چه مرحله‌ای توانسته‌اند به بمب تبدیل شوند، کارشناسان می‌توانند بگویند که چگونه ممکن است این کار انجام شده باشد.
دکتر ایال پینکو، نیروی دریایی و اطلاعات سابق اسرائیل، در این باره می‌گوید: «ابتدا اجازه دهید به ماده منفجره نگاهی بیندازیم. شما فقط به مقدار بسیار کمی در حد یک یا دو گرم مواد منفجره برای چنین انفجاری نیاز دارید تا به دست یا صورت کسی آسیب بزنید.»
هنوز مشخص نیست که دقیقا از چه نوع ماده منفجره‌ای استفاده شده است. گزارش‌های تایید نشده‌ای وجود دارد که ماده «پنتا اریتریتول تترانیترات» (PETN ) به کار گرفته شده است. هرچند کارشناسان می‌گویند ممکن است از ماده «تی‌ان‌تی» یا معادل دیگری نیز استفاده شده باشد.
آندریا سلا، استاد شیمی در کالج دانشگاهی لندن، در این باره می‌گوید: «نکته این مواد است که می‌توانید آن‌ها را با یک جزء دیگر به طور مؤثری برای ساختن یک ماده منفجره پلاستیکی مخلوط کنید. این بدان معنی است که شما می‌توانید برخی از این چیزها را در گوشه و کنار داخل یک پیجر جاسازی کنید.»
به اعتقاد کارشناسان مواد منفجره ممکن است در باتری، داخل یک وسیله انفجاری یا در جای دیگری از پیجر پنهان شده باشد.اما هنگامی که مواد منفجره در پیجر قرار دارند، چگونه می‌توان آن را از راه دور منفجر کرد؟
کارل رابسون، اپراتور سابق خنثی‌سازی بمب در ارتش بریتانیا، در این خصوص می‌گوید: «چیز دیگری که احتمالاً به پیجر اضافه شده است، یک چاشنی است.»
وی با بیان این که چاشنی یک «لوله استوانه‌ای کوچک» است، گفت که چاشنی‌ها حتی بدون مواد منفجره اضافه شده می‌توانند پس از فعال شدن به راحتی باعث آسیب شوند.
برای فعال کردن چاشنی به منبع برق نیاز است و این کار را باتری پیجر انجام می‌دهد. اما چگونه جریان مورد نیاز چاشنی از باتری تامین می‌شود؟
آقای رابسون می‌گوید برای این کار شما به یک ماشه یا فعال‌کننده نیاز دارید. این مثل یک کلید برق است و در این مورد، آن‌چه به اصطلاح کلید برق را می‌زند پیام خاصی است که به پیجر ارسال می‌شود.
این پیام، که می‌تواند رشته خاصی از حروف یا نمادها باشد، توسط مدارهای پیجر شناسایی شده و زنجیره‌‌ای انفجاری را آغاز می‌کند.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
آگهیدکتر پیکو در این خصوص می‌گوید: «در این فرایند جریان از باتری گرفته می‌شود و ماده منفجره تا سطح انرژی مورد نیاز گرم می‌شود، اینجاست که انفجار رخ می‌دهد. در واقع شما فقط به کسری از ثانیه گرمایش نیاز دارید تا چنین نوع انفجاری را کلید بزنید.»
شان مورهاوس، افسر سابق ارتش بریتانیا و کارشناس خنثی کردن مهمات منفجره، این فرایند را به گونه‌ای دیگر توصیف می‌کند: «معمولا وقتی شما پیام دریافت می‌کنید، جریان به بخش تولید صدا رفته و پیجر بوق می‌زند. کاری که آن‌ها انجام داده‌اند این است که به پیجر گفته‌اند اگر پیام خاصی را دریافت کرد، جریان را به جای واحد بوق زدن به بخش چاشنی بفرستد و آن‌جا را فعال کند.»
آقای رابسون می‌گوید ویدئوهای پیجر و انفجار بی‌سیم‌های رادیویی نشان می‌دهد که از «روشی بسیار یکسان» برای ایجاد انفجار استفاده شده است. حجم انفجارهای ضبط شده در دوربین‌ها همچنین نشان می‌دهد که مقدار «بسیار ثابت» از مواد منفجره در دستگاه‌های مختلف کار گذاشته شده است.
با این حال این امکان نیز وجود دارد که برخی از رادیوهای بی‌سیم حاوی مواد منفجره بیشتری باشند. این کارشناس می‌گوید: «به طور طبیعی اگر یک بی‌سیم را با یک پیجر مقایسه کنید، به این نتیجه می‌رسید که می‌توان مواد منفجره بیشتری را در آن قرار داد.»
آگهیوی اضافه می‌کند که این امر می‌تواند یک «شعاع انفجار بزرگ‌تر» ایجاد کند و به طور بالقوه آسیب بیشتری را فرد حمل‌کننده آن وارد سازد.