در بنگلادش اعتراضات گسترده علیه حکومت ۱۵ ساله شیخ حسینه واجد، نخست‌وزیر این کشور چیز جدیدی نبود؛ اما این اولین‌بار بود که زنان جوان نیز بطور گسترده علیه او به خیابان‌ها آمدند. سربازان نیز از شلیک به معترضان خودداری کردند و به این ترتیب لحظه‌ای مهم در تاریخ بنگلادش شکل گرفت.
آگهینصرت تبسم، زنی ۲۳ ساله است که در این جنبش بزرگ اعتراضی شرکت داشت. او به خبرگزاری فرانسه می‌گوید: «مردم راه برگشتی نداشتند و خشم از نابرابری‌ها رو به افزایش بود.»
این جنبش که با اعتراض به سهمیه‌های شغلی خدمات کشوری در داکا، پایتخت آغاز شد، سرانجام به یک انقلاب ختم شد و نصرت تبسم که در جریان این اعتراضات حتی از سوی پلیس دستگیر شده بود، اکنون از نظر اطرافیانش یک قهرمان است.
او اکنون هنگامی که در محوطه دانشگاه داکا قدم می‌زد، دوستانش و سایر دانش آموزان از جای خود بلند می‌شوند تا با او دست بدهند و او در آغوش بگیرند.
دو هفته پیش، او یکی از شش رهبر ارشد دانشجویی بود که توسط نیروهای لباس‌شخصی ربوده شد و چند روز در بازداشت بود.
هنگامی که قدرت شیخ حسینه واجد بطور جدی به خطر افتاد، ماموران اعضای این گروه را با اسلحه تهدید کردند تا بیانیه‌ای را امضا و لغو اعتراضات را اعلام کنند.
نصرت تبسم می‌گوید: «من چندین بار به خودکشی فکر کردم. نمی‌توانستم بپذیرم که روزی مردم بگویند ما آنها را فریب دادیم و فروختیم.»
اما بنگلادشی‌ها متوجه نیرنگ حکومت شدند. نصرت تبسم می‌گوید: «وقتی دیدیم مردم دچار سوءتفاهم نشدند و همچنان به اعتراضات در خیابان‌ها ادامه می‌دهند، قدرتمان را دوباره به دست آوردیم و مصمم به ادامه کار شدیم.»
مشاغلی که زنان از آن محروم بودند
اعتراضات ماه گذشته در بنگلادش در پی تصمیم دادگاه این کشور آغاز شد که به دنبال بازگرداندن سهمیه‌های مشاغل دولتی به نزدیکان شیخ حسینه بود؛ ابزاری در اختیار دولت حسینه تا وفادارترین افراد را به کارهای دولتی بگمارد.
سهم زنان از این سهمیه‌ها نیز تنها ۱۰ درصد بود که باعث می‌شد حضور زنان در مشاغل دولتی به حداقل ممکن کاهش یابد.
پس از آغاز اعتراضات، بویژه اعتراض زنان جوان به این سهمیه‌بندی، شیخ حسینه تاکید کرد که همین شکل سهمیه‌بندی باید باقی بماند زیرا اگر سهم زنان بیشتر شود، به این معنا خواهد بود که آنها با توجه به مهارت و شایستگی‌شان برای این مشاغل انتخاب نمی‌شوند.
طنز تلخ ماجرا این بود که این سخنان را کسی بر زبان می‌راند که خودش یکی از باسابقه‌ترین زنان رئیس دولت در جهان محسوب می‌شد.
به این ترتیب زنان که نگران حقوق خود بودند، بصورت خودجوش به تظاهرات پیوستند.
اکثریت جمعیت بنگلادش را مسلمانان تشکیل می‌دهند و در این کشور بارها حملاتی از سوی افراط گرایان اسلامی روی داده است؛ به همین دلیل یکی از شگردهای شیخ حسینه برای سرکوب ناآرامی‌های پیشین این بود که سرکرده اعتراضات را اغتشاشگران اسلام گرا معرفی کند.
او این بار نیز دوباره تلاش کرد، اما مشاهده زنان جوانی که تظاهرات را رهبری می‌کردند، استدلال‌های او را زیر سوال برد.
ناهیده بوشرا، دانشجوی ۲۳ ساله کارشناسی ارشد علوم انسانی در دانشگاه داکا نیز نقش کلیدی در بسیج همکلاسی‌های زن خود برای شرکت در راهپیمایی‌ها داشت.
آگهیاو به انواع تلاش‌های دولت برای سرکوب آنها اشاره دارد؛ از جمله کمپین آنلاینی که از سوی نیروهای دولت برای شیطان جلوه دادن دانش‌آموزان بوجود آمده بود.
او به خبرگزاری فرانسه می‌گوید: «طوفانی از شایعات و اطلاعات نادرست در رسانه‌های اجتماعی به راه افتاد، اما ما شجاعانه اتحاد خود را حفظ کردیم.»
دولت همچنین به شرکت‌های مخابراتی دستور داد تا دسترسی کاربران بنگلادشی به فیس‌بوک و دیگر پلتفرم‌های مورد استفاده برای سازماندهی تظاهرات را مسدود کنند، به همین دلیل ناهیده بوشرا و دیگران از طریق شبکه‌های خصوصی VPN ممنوعیت‌ها را دور زدند.
دولت سپس اقدام به قطع کامل و سراسری اینترنت همراه کرد و این کار باعث شد که دانشجویان معترض از طریق پیامک و تماس‌های تلفنی تجمعات را برنامه‌ریزی کنند.
آگهیهنگامی که پلیس شروع به تیراندازی به سمت معترضان کرد، زنان جوان به خط اول اعتراضات رفتند با این امید که ماموران پلیس نسبت به تیراندازی به زنان بی میل‌تر باشند.
ناهیده بوشرا می‌گوید: «ما جلو رفتیم و اعتراض را پیش بردیم.»
«یک حمام خون مطلق»
در آخرین اقدام ناامیدانه دولت برای باقی ماندن در قدرت، به سربازان دستور داده شد تا اعتراضات را سرکوب کنند؛ اما آنها امتناع کردند.
توماس کین از گروه بین‌المللی بحران به خبرگزاری فرانسه می‌گوید: «این یک حمام خون مطلق بود و ارتش تمایلی به انجام یک قتل‌عام نداشت. طرفداری از حسینه در این مقطع، وجهه آنها را بشدت مخدوش می‌کرد.»
آگهیبه گفته توماس کین، نیروهای مسلح بنگلادش از مشارکت‌کنندگان بزرگ در عملیات حافظ صلح سازمان ملل در منطقه هستند و به این کار نیز افتخار می‌کنند. بنابراین همدستی آنها در عملیات سرکوب، باعث وضع تحریم‌های گسترده غرب علیه آنها می‌شد و حتی ممکن بود شورش‌هایی در داخل ارتش بوقوع بپیوندد.
دختران دانشجوی بنگلادش می‌گویند با گذراندن یکی از طوفانی‌ترین هفته‌های تاریخ بنگلادش، اکنون تازه کار آنها شروع شده است.
نصرت تبسم می‌گوید: «کشور من نتوانسته است آنچه را که واقعاً دموکراسی به نظر می‌رسد، عملی کند. مسئولیت ساختن کشور همچنان باقی است.»