امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه روز دوشنبه ۴ سپتامبر همزمان با آغاز سال تحصیلی در این کشور، در جریان مصاحبه با یکی از یوتیوبرهای مشهور فرانسه به نام هوگو دکریپت، دیدگاههایش را درباره محدودیت‌هایی که برای پوشش دانش‌آموزان مسلمان در مدارس وضع شده، شرح داد.
آگهیاو گفت: «در فرانسه مطابق با قانون، مدارس رایگان، لائیک و رفتن به مدرسه برای همه اجباری است. منظور از لائیک بودن مدارس نیز این است که فرزندان ما، از ابتدای تحصیل تا زمانی که دیپلم می‌گیرند، باید در محیطی آموزش ببینند که هیچ نشانه مذهبی در آن وجود ندارد.»
او افزود که از نظر من، انتخاب عبا به عنوان یک پوشش، انتخاب یک «سبک» لباس نیست بلکه یک انتخاب «مذهبی» است و دانش آموزان مسلمان با پوشیدن عبا می‌خواهند بگویند که «ما متفاوت هستیم و همینگونه نیز به مدرسه می‌آییم».
ماکرون گفت: «این رفتار در حالی دیده می‌شود که مدرسه باید مکانی بی‌طرف باشد و نه من در آنجا بدانم که مذهب شما چیست و نه شما مذهب من را بدانید.» با این وجود تاکید کرد که بعد از پایان دوره تحصیل و گرفتن دیپلم، مثلا در دانشگاه می‌توان با نشان مذهبی رفت زیرا در آن زمان، در ضمیر دانشجویان دانش و آگاهی لازم در این موضوع شکل گرفته است.
او افزود به همین دلیل نیز در سال ۲۰۲۰ میلادی مدارسی را که خارج از سیستم آموزش و پرورش ملی فرانسه تشکیل شده بود و دانش‌آموزان «عمدتا دختر» را از سیستم آموزش و پرورش ملی خارج می‌کرد تا در چهارچوب دیدگاههای خاص خودشان پرورش دهند، تعطیل کرده است.
ماکرون از تصمیم وزیر آموزش فرانسه برای ممنوع کردن عبای اسلامی در مدارس دفاع کرد و گفت که اگر او به این وضوح و قدرت چنین تصمیمی را اعلام نمی‌کرد، فشار بیشتری متوجه مسئولان مدارس و معلمان می‌شد که سعی داشتند از اصل لائیسیته دفاع کنند.
مجری در این مصاحبه به این موضوع اشاره کرد که «در فرانسه هر سال در نزدیکی آغاز سال تحصیلی، موضوع پوشش دانش‌آموزان به یکی از موضوعات داغ تبدیل می‌شود. سال گذشته موضوع تیشرت‌های بسیار کوتاه دانش‌آموزان (کراپ تاپ) مطرح بود و امسال نیز موضوع عبای اسلامی.» مجری در ادامه پرسید که از نظر شما یک لباس خوب برای دانش‌آموزان چگونه لباسی است؟
امانوئل ماکرون در پاسخ گفت: «این وظیفه رئیس جمهور فرانسه نیست که بگوید چه لباسی برای رفتن به مدرسه خوب است. من به عنوان رئیس جمهور باید حافظ اصل لائیسیته باشم و بعد از آن، مسئول هر مدرسه می‌تواند مقرراتی را درباره پوشش دانش‌آموزان تعیین کند. اگر اکنون دولت وارد موضوع عبای اسلامی شده، به این دلیل است که مسئولان مدارس اعلام کرده‌اند که این مساله به مشکلی جدی برای آنها تبدیل شده و نمی‌توانند به تنهایی با آن برخورد کنند و والدینی هستند که در این موضوع، مدارس را بشدت به چالش می‌کشند.»
ماکرون افزود: «باید توجه داشت که برخی افراد، با اصرار برای استفاده از چنین پوشش‌هایی سعی دارند قدرت فرانسه را در محافظت از اصل لائیسیته بسنجند. اگرچه آنها یک اقلیت را در جامعه ما تشکیل می‌دهند، اما باید هوشیار بود زیرا این افراد سعی دارند جمهوری و لائیسیته را به چالش بکشند و اگر اکنون با آنها برخورد نکنیم ممکن است وضعیت بدتری شکل بگیرد.»
او در ادامه به ماجرای کشته شدن ساموئل پتی، معلم یکی از دبیرستان‌های فرانسه اشاره کرد که در اکتبر ۲۰۲۰ میلادی به دلیل نشان دادن کاریکاتوری از محمد پیامبر مسلمانان در کلاس درسش، توسط یک اسلامگرای افراطی در نزدیکی محل کارش سر بریده شد.
ماکرون افزود اگر ما حامی معلمان مدرسه نباشیم و از آنها در تلاششان برای آموزش در چهارچوب اصل لائیسیته حمایت نکنیم، آنگاه ممکن است حتی نشان دادن یک کاریکاتور منجر به مرگشان شود.
او گفت: «یادمان نرود که بدترین اتفاق ممکن، یعنی سر بریده شدن یک معلم نیز در دوره ریاست جمهوری من اتفاق افتاد.»
مجری از او پرسید که برخی اکنون پیشنهاد می‌کنند که استفاده از یونیفرم در مدارس بار دیگر اجباری شود و وزیر آموزش فرانسه نیز گفته است که طرفدار آزمایش چنین طرحی است. موضع شما در این باره چیست؟
امانوئل ماکرون پاسخ داد: «من بیشتر طرفدار این هستم که هر مدرسه‌ای خودش در این باره تصمیم بگیرد و بهتر است ببینیم که طرح‌های آزمایشی در این باره چه نتیجه‌ای دارد. هم می‌توان یونیفرم داشت و هم استفاده از لباس‌های مشخصی را مجاز کرد. مثلا دانش آموزان می‌توانند مثل شما [با اشاره به لباس مجری در این مصاحبه] شلوار جین و تی شرت و کت بپوشند. چیزی که شما به تن دارید یونیفرم نیست، اما پوششی است که استفاده از آن برای نوجوانان امروز بسیار پذیرفتنی‌تر است و در چهارچوب مقررات انضباطی مدارس هم سختگیرانه به حساب نمی‌آید.»
نظرسنجی؛ استقبال عمومی از ممنوعیت عبا در مدارس فرانسه
تصمیم گابریل آتال، وزیر آموزش برای ممنوع کردن استفاده از عبای اسلامی در مدارس فرانسه در ۲۷ اوت اعلام شد و سه روز بعد نیز به مدیران همه مدارس این کشور ابلاغ شد.
بر اساس دستور او، استفاده از لباس‌های بلند عبا شکلی که دختران مسلمان به تن می‌کنند، در مدارس این کشور ممنوع است زیرا به وضوح اعتقادات مذهبی آنها را نشان می‌دهد.
این تصمیم او اگرچه استقبال احزاب راست را در پی داشت، اما ژان لوک ملانشون رهبر جزب چپ افراطی «فرانسه تسلیم‌ناپذیر» به شدت به آقای وزیر انتقاد کرد و در وبلاگ خود نوشت که مسلمانان یک بار دیگر هدف قرار گرفته شدند.
با این وجود، نظرسنجی جدید موسسه افکار عمومی Ifop فرانسه نشان داده که ۵۸ درصد از حامیان حزب چپ افراطی «فرانسه تسلیم‌ناپذیر» همچنین ۷۹ درصد از طرفداران حزب سبز فرانسه (EELV) با چنین ممنوعیتی موافق هستند.
این رقم در میان طرفدار حزب سوسیالیست فرانسه به ۷۳ درصد می‌رسد و میانگین کشوری در این نظرسنجی نیز حاکی از آن است که در مجموع ۸۱ درصد از پاسخ دهندگان با «ممنوع کردن» عبای اسلامی برای دختران و لباس‌های بلند موسوم به «qami» برای پسران در مدارس فرانسه موافق هستند.
آگهیاین نظرسنجی طی دو روز ۳۰ و ۳۱ اوت انجام شد و پاسخ دهندگان که تعدادشان ۲۱۴۵ نفر بود، نماینده جمعیت ۱۸ سال و بالاتر ساکن سرزمین اصلی فرانسه بودند.
«از ورود ۳۰۰ دانش‌آموز که عبای اسلامی به تن داشتند خودداری شد»
گابریل آتال، وزیر آموزش ملی فرانسه بامداد سه‌شنبه اعلام کرد که در اولین روز آغاز سال تحصیلی، حدود ۳۰۰ دانش‌آموز در حالی که عبای اسلامی بر تن داشتند به مدارس آمدند که از ورودشان به محیط مدرسه جلوگیری و از آنها خواسته شده تا پوشش خود را تغییر دهند.
به گفته او بسیاری از آنها درنهایت از مقررات پیروی کرده و پوشش خود را تغییر داده‌اند و تنها ۶۷ نفر حاضر نشده‌اند که عبای اسلامی را رها کنند و در نتیجه به خانه‌هایشان بازگشتند.
او گفت به این ۶۷ نفر نیز نامه‌ای خطاب به والدینشان داده شده که در آنجا مقررات مدرسه یادآوری شده و برایشان توضیح داده شده است که سکولاریسم یک محدودیت نیست.
او افزود در این نامه تاکید شده است که مدرسه به کسی انگ نمی‌زند و فرزندان آنها در مدرسه جمهوری، جایگاه خود را دارند.
آگهیوزیر آموزش فرانسه گفت که منتظرند تا این ۶۷ نفر را نیز با پوششی مطابق با قوانین در روزهای آینده در مدارس ببینند؛ بویژه آنکه آموزش در این کشور اجباری است. در غیراینصورت گفتگوهای دیگری با خانواده‌های آنها آغاز خواهد شد.