دانشمندان می‌گویند تلسکوپ جدید ناسا که انتظار می‌رود بین اکتبر ۲۰۲۶ تا مه ۲۰۲۷ به فضا پرتاب شود، احتمالا پتانسیل شناسایی ۴۰۰ سیاره سرگردان را که از نظر جرم مشابه زمین هستند داشته باشد. مشخص نیست این سیارات در کنار جرم خود شباهت دیگری با زمین خواهند داشت یا خیر.
آگهی«سیاره سرگردان» یا سیاره بی‌ستاره به اجرامی گفته می‌شود که مستقیما بر گرد مرکز کهکشان‌ها می‌گردند و مداری حول ستاره مشخصی ندارند. درک این سیارات سرگردان می‌تواند شکل‌گیری، تکامل و اختلال در سیستم‌های سیاره‌ای را روشن کند.
این تلسکوپ به افتخار اولین رئیس نجوم ناسا و مادر تلسکوپ فضایی هابل به نام «نانسی گریس رومن» نامگذاری شده است.
دو مطالعه جدید که هر دو در نسخه بعدی مجله «آسترونومیکال» منتشر خواهند شد، شواهد تازه‌ای از فضا به ما ارائه می‌کنند. در این مطالعات دانشمندان گفته‌‌‌اند موفق به کشف دومین سیاره سرگردان با جرمی مشابه زمین شده‌اند و شواهدی به دست آورده‌اند که نشان می‌دهد تعداد سیارات سرگردان شش برابر فراوان‌تر از سیارات در حال گردش به دور ستاره‌ها در کهکشان راه شیری است. این یافته‌ها طی یک بررسی نه ساله در رصدخانه مونت جان دانشگاه کنتربری نیوزلند به دست آمدند.
دیوید بنت، یکی از دانشمندان ناسا و از نویسندگان این دو مطالعه جدید، می‌گوید: «این اولین اندازه‌گیری از تعداد سیارات سرکش با جرمی کمتر از زمین در کهکشان است. تخمین زده می‌شود که کهکشان ما ۲۰ برابر بیشتر از ستارگان، سیاره‌های سرگردان را در خود جای داده باشد. این یعنی تریلیون‌ها سیاره بی‌ستاره در جهان سرگردان هستند.»
به دنبال سیارات سرگردان
میکرولنز تکنیکی است که اخترشناسان برای مطالعه ستارگان دوردست و جستجوی سیارات فراخورشیدی از آن استفاده می‌کنند.
تاکاهیرو سومی،استاد دانشگاه اوزاکا، می‌گوید: «میکرولنز تنها راهی است که با آن می‌توانیم اجسامی مانند سیارات شناور با جرم کم و حتی سیاه‌چاله‌های اولیه را پیدا کنیم. استفاده از آن برای کشف اجسامی که امیدی به دیدن مستقیم آنها نیست بسیار شگفت‌انگیز است.»
نائوکی کوشیموتو، استادیار دانشگاه اوزاکا، می‌گوید: «دید گسترده و واضح تلسکوپ رومن به ما این امکان را می‌دهد تا اجرام آسمانی را با جزئیات و دقت بالاتری نسبت به سایر تلسکوپ‌ها مطالعه کنیم.»
ستاره‌شناسان از انواع تکنیک‌ها، تلسکوپ‌ها و ماموریت‌ها برای شناسایی بیش از ۵۴۰۰ سیاره فراخورشیدی یا سیاره خارج از منظومه شمسی استفاده کرده‌اند. بسیاری از این سیارات از نظر اندازه مانند مشتری یا نپتون در منظومه شمسی هستند و برخی از آنها در مداری بسیار نزدیک به ستارگان میزبان خود می‌چرخند.
اما سیارات سرگردان به احتمال زیاد بسیار کوچکتر هستند. همانطور که سیارات در اطراف ستارگان شکل می‌گیرند، آنها در حین استقرار در مدار خود تأثیر گرانشی روی یکدیگر اعمال می‌کنند. سیارات کوچکتر و سبکتر برهمکنش گرانشی قوی با ستاره میزبان خود ندارند، بنابراین جابجایی سیارات بزرگتر می‌تواند این سیارات را به صورت مارپیچی از منظومه خارج کند.
آقای سومی در بخش دیگری از سخنانش گفته است در بررسی‌هایشان متوجه شده‌اند تعداد سیارات سرگردانی که از نظر اندازه به زمین نزدیک‌‌اند بسیار بیشتر از آن‌هایی است که از زمین بزرگتر هستند.
پتانسیل تلسکوپ رومن
دانشمندان از تلسکوپ رومن به عنوان «پسرعموی چشم درشت» تلسکوپ فضایی هابل یاد می‌کنند، این تلسکوپ با میدان دیدی وسیع، تصاویر را بسیار بزرگتر از آنچه تلسکوپ هابل قادر به مشاهده آن است نشان می‌دهد.
تلسکوپ جدید ناسا مجهز به یک آینه قدرتمند ۲.۴ متری، قادر است در زمان کمتری نسبت به هابل، بخش‌های بیشتری از آسمان را رصد و نور یک میلیارد کهکشان را برای کمک به حل اسرار کیهانی اندازه گیری کند.
این تلسکوپ علاوه بر شناسایی سیارات فراخورشیدی می‌تواند به کمک یک ابزار تکنیکی بسیار پیچیده به نام «تاج‌نگار» از آنها تصویربرداری کند. تاج‌نگار در واقع یک قطعه تلسکوپی است که نور مستقیم یک ستاره را مسدود می‌کند و در نتیجه به دانشمندان امکان می‌دهد بتوانند اجرام نزدیک به آن ستاره را مشاهده و رصد کنند.
انتظار می‌رود این تلسکوپ با قابلیت‌های جدید، حدود ۲۶۰۰ سیاره فراخورشیدی را در سراسر کهکشان راه شیری کشف کند.
به گفته دانشمندان، تلسکوپ رومن می‌تواند به برخی از بزرگترین سوالات پیش روی اخترشناسان پاسخ دهد.
در جست‌وجوی دنیای جديد
قرار است این تلسکوپ در بررسی میکرولنزینگ خود، برای کشف سیاره‌های جدید به مدت صدها روز ۱۰۰ میلیون ستاره را مورد مطالعه قرار دهد.
دکتر ونسا بیلی، یکی از دانشمندان ناسا، می‌گوید: «این گام بزرگ بعدی ناسا در مسیر یافتن حیات در خارج از منظومه شمسی است.»
به گفته این دانشمند هدف از این مطالعات کشف سیارات مشابه زمین است.
آگهیبه اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
آقای بیلی افزود تلسکوپ رومن به جای تصویر معروف «نقطه آبی کمرنگ» از زمین، به ستاره‌شناسان اجازه می‌دهد تا «تصاویر نقطه قهوه‌ای کمرنگ» سیاراتی مانند مشتری را ببینند.
اگر رومن بتوانند آنچه دانشمندان از آن انتظار دارند را برآورده کند شاید در سال‌های آینده شاهد کشف سیاراتی مشابه زمین باشیم.