پشت پرده مخالفت ترکیه با پیوستن سوئد به ناتو؛ پای پیشمرگه کرد ایرانی‌تبار در میان است؟
نظرها
هنگامی که رئیس جمهوری ترکیه از افرادی در پارلمان سوئد که او آن‌ها را «تروریست» می‌نامد انتقاد می‌کند، امینه کاکەباوە متقاعد می‌شود که اردوغان به او اشاره دارد.
او که متولد ایران است و زمانی یکی از جنگجویان کرد و پیشمرگه های کومله بود، به‌عنوان قانونگذار وارد پارلمان سوئد شد و هم اکنون به‌عنوان یکی از شخصیت‌های اصلی در پیوستن یا عدم پیوستن سوئد و فنلاند به ناتو نقشی پنهان دارد.
ترکیه با عضویت این دو کشور شمال اروپا در ناتو مخالف است و آن‌ها را به پناه دادن به شبه‌نظامیان کرد متهم می‌کند.
امینه کاکەباوە از منتقدان سرسخت رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه محسوب می‌شود و از سوی دیگر به‌عنوان یک اهرم فشار در پارلمان سوئد هم شناخته می‌شود چراکه دولت برای برخورداری اکثریت پارلمانی به رای او وابسته است.
این قانونگذار سوئدی با اصالت کردی درباره اردوغان می‌گوید: «او نمی‌تواند درباره ما تصمیم بگیرد. من از ارزش‌های سوئد و حاکمیت سوئد دفاع می‌کنم.»
سوئد و فنلاند پس از حمله روسیه به اوکراین برای عضویت در ناتو اقدام کردند اما از مخالفت اردوغان مبهوت شدند.
ترکیه برای موافقت با پیوستن کشورهای شمال اروپا به ناتو، تصمیمی که نیاز به اتفاق آرا در میان اعضا دارد، پیش شرط‌هایی تعیین کرد. آنکارا از این دو کشور خواست تحریم‌های تسلیحاتی ترکیه را لغو کنند، تروریست‌های ادعایی کرد را مسترد کنند و حمایت از مبارزان کرد در سوریه را متوقف کنند. ترکیه مدعی است که این جنگجویان ارتباط نزدیکی با پ ک ک دارند؛ گروهی که آنکارا و غرب آن را یک سازمان تروریستی می‌دانند.
طبق گزارش آسوشیتدپرس، برآوردن این خواسته‌ها برای سوئدی‌ها و فنلاندی‌ها دشوار خواهد بود اما با توجه به اینکه دولت سوئد برای بقای خود به حمایت کاکەباوە هم وابسته است، فضای برای مصالحه تنگ‌تر به نظر می رسد.
سوانت کورنل، مدیر موسسه سیاست امنیتی و توسعه در استکهلم می‌گوید: «اینجا مرسوم نیست که نمایندگان مستقل پارلمان چنین نفوذی داشته باشند. می‌توان گفت که این حداکثر بدشانسی برای دولت است.»
حمایت کاکەباوە از ماگدالنا اندرسون، رهبر حزب سوسیال دموکرات اجازه داد تا سال گذشته به‌عنوان نخستین نخست وزیر زن سوئد معرفی شود. در مقابل سوسیال دموکرات‌های چپ میانه موافقت کردند تا همکاری با کردها در شمال سوریه را عمیق‌تر کنند.
دولت هفته گذشته به لطف رای کاکەباوە از رای عدم اعتماد جان سالم به در برد و روز چهارشنبه دوباره به حمایت او برای پیشنهاد بودجه بهار نیازمند است.
کاکەباوە یک قانونگذار مستقل است که می‌گوید هنوز تصمیمی درباره نحوه رای دادن خود نگرفته و منتظر است تا دولت برنامه‌های خود را درباره موضوعاتی مانند مبارزه با خشونت مبتنی بر «فرهنگ ناموس» علیه زنان و دختران در جوامع مهاجر و چگونگی برخورد با خواسته‌های ترکیه اعلام کند.
او می‌گوید: «نمی‌خواهم آن‌ها عقب‌نشینی کنند.»
منتقدان چه می‌گویند؟
این چهره سیاسی با این حال در معرض انتقادهایی نیز قرار دارد و برخی از منتقدان می‌گویند که او درخواست سوئد در ناتو را گروگان نگه می‌دارد تا برنامه کاری خود را پیش ببرد. کاکەباوە می‌گوید که هم از سوی ملی‌گرایان ترک و هم از سوی جناح راست افراطی سوئد تهدید شده است.
این نماینده ۴۸ ساله اضافه می‌کند: «وضعیت وحشتناکی است. نمی‌خواهم گوشه‌ای بنشینم و بگویم می‌ترسم.»
وی تصریح می‌کند: «خانواده‌ام، کودکی‌ام، همه چیز را رها کردم تا بلند شوم، برای چیزی که به آن اعتقاد دارم.»
کاکه‌باوه متولد کردستان ایران
کاکەباوە در خانواده‌ای فقیر در غرب ایران بزرگ شده است. او می‌گوید که در اواخر دهه ۸۰ میلادی زمانی که به صفوف پیشمرگه‌های کرد پیوست تنها ۱۳ سال داشت.
او در دفتر پارلمانی‌اش در استکهلم تصاویری از خود در زمان نوجوانی را نشان داد که در کوه‌های ناهموار بین ایران و عراق کلاشنیکفی بر روی شانه‌اش آویزان بود.
وی می‌گوید در آن زمان که همزمان با جنگ ایران و عراق و استفاده صدام از سلاح شیمیایی علیه روستاهای کردنشین بود بسیاری از همرزمان و برخی از بستگانش کشته شدند.
او در سال ۱۹۹۲ به سوئد پناهنده شد. کاکەباوە که دیدگاه‌های سوسیالیستی داشت به فعالیت سیاسی خود در سوئد ادامه داد و به حزب چپ پیوست و برای برابر جنسیتی در جوامع مهاجر مبارزه کرد. با این حال او سال‌ها تنش را با هم حزبی‌های خود تجربه کرد تا اینکه در سال ۲۰۱۹ حزب را ترک کرد و از آن زمان به‌عنوان قانونگذار مستقل در پارلمان فعالیت می‌کند.
سوسیال دموکرات‌های حاکم در سوئد در ماه نوامبر با کاکەباوە توافق کردند تا به نیروهای کرد وابسته به حزب اتحاد دموکراتیک در شمال سوریه نزدیک‌تر شوند. حزب اتحاد دموکراتیک سوریه بازوی نظامی یگان‌های مدافع خلق (ی‌پ‌گ) هستند که پیش از این با حمایت‌های ایالات متحده آمریکا نقش کلیدی را در مبارزه علیه داعش داشتند.
ترکیه بین گروه‌های کرد در سوریه و پ ک ک تفاوتی قائل نمی‌شود. پ ک ک در ترکیه، اروپا و آمریکا در فهرست گروه‌های تروریستی قرار دارد. این گروه از سال ۱۹۸۴ شورش مسلحانه‌ای را علیه دولت ترکیه رهبری می‌کند.
کاکەباوە خواستار حذف پ ک ک از فهرست گروه‌های تروریستی شده که همین موضوع مورد توجه ترکیه قرار گرفته است.
اردوغان هفته گذشته در سخنرانی خود گفته بود: «همانطور که می‌دانید سوئد در حال حاضر کشوری است که سازمان‌های تروریستی مانند پ‌ک‌ک، ی‌پ‌گ و حزب اتحاد دموکراتیک از آن به‌عنوان زمین بازی استفاده می‌کنند. در واقع حتی در پارلمان این کشور نیز تروریست حضور دارد.»
کاکەباوە: طرفدار خلع سلاحم
گرچه اردوغان نامی از او نبرد اما کاکەباوە می‌گوید که اردوغان به او اشاره داشت.
او می‌گوید: «مطمئنا من هرگز عضو پ‌ک‌ک نبوده‌ام. من حتی از آن‌ها انتقاد کرده‌ام اما از سوی دیگر من فکر می‌کنم آن‌ها بهای اعمال خود را پرداخته‌اند.»
کاکەباوە معتقد است که بن‌بست عضویت سوئد در ناتو با یک توافق پشت پرده بین آمریکا و ترکیه برطرف می‌شود. با این حال اگر سوئد نتواند به خاطر او به ناتو بپیوندد کاکەباوە پشیمان نخواهد شد. او به هر حال با عضویت در ناتو مخالف است و می‌گوید این امر توانایی سوئد به‌عنوان صدایی برای صلح در جهان را تضعیف می‌کند.
او می‌گوید: «من طرفدار خلع سلاح هستم. جهان به صلح و دیپلماسی بیشتری نیاز دارد.»