خانم پریگل در حالی که چادر خود را با انگشتان قطع شده از صورتش پس میزند میگوید: «محفل عروسی خواهرم بود که جنگ در گرفت.» او میگوید: «در آن جنگ به جز چهار فرزند و مادرم؛ تمام اعضای خانوادهام را از دست دادم.»
گزارش و تصاویر از محمد عاطف آرین
در ورودی شمال روضه مبارک زیارتی منسوب به حضرت علی در شهر مزارشریف، خانمی با انگشتان قطع شده، بینیِ ظاهرا بریده شده و چشمهایی که دود و باروتِ جنگ از بینایی او کاسته، در حالی دست به گدایی میزند؛ که جامعه جهانی ۱۸ سال قبل از امروز پس از تشکیل حکومت انتقالی در افغانستان میلیونها دلار برای بازسازی، تعلیم و تربیت و محو خشونت علیه زنان، به این کشور کمک کردهاست. اما فقر، بیسوادی، خشونت علیه زنان و جنگ هنوز هم در این کشور جریان دارد.
خانم پریگل در حالی که چادر خود را با انگشتان قطع شده از صورتش پس میزند میگوید: «محفل عروسی خواهرم بود که جنگ در گرفت.» او میگوید: «در آن جنگ به جز چهار فرزند و مادرم؛ تمام اعضای خانوادهام را از دست دادم.» خانم پریگل باشنده[ساکن] اصلی ولسوالی کشنده ولایت بلخ است. او پس از اینکه اعضای خانوادهاش را از دست میدهد، برای عمران زندگی به شهر مزارشریف پناه میآورد. شهر مزارشریف در شمال افغانستان قرار دارد و از جمله شهرهای امن در این کشور محسوب میشود. ولسوالی کشنده در ۹۰ کیلو متری جنوب شرق شهر مزارشریف قرار دارد که طالبان در این اواخر در ولسوالیها و اطراف شهر مزارشریف در حال نبرد با نیروهای امنیتی افغان است. به اساس گزارش دفتر هماهنگی کمکهای بشری سازمان ملل متحد، در سال ۲۰۱۹ بیش از ۴۲۶ هزار و ۵۰۰ تن در افغانستان در اثر جنگ و ناامنی بیجا[آواره] شدهاند. طبق این گزارش بیش از ۱۷۷ هزار و ۵۰۰ تن این بیجا شدهها از ولایت شمالشرقی افغانستان هستند.
پریگل چگونه آسیب دید؟
پریگل میگوید: «در صحن حویلی بودم که بمب پرتاب شد و خواهرم با شوهرش که آهسته آهسته به سمت اتاقشان در حرکت بودند، در جلو چشمانم کشته شدند.» او در حالی که بغض گلویش را گرفته بود به حرفهای خود ادامه داد: «هنگامی که خود را نزد خواهرم رساندم، بمب دیگری در حویلی اصابت کرد که چره آن انگشتهای دستان و بینیام را قطع کرد».
او دلیل اصابت بمب به محفل عروسیشان را جنگ میان نیروهای امنیتی افغان و طالبان میداند. وی میگوید که دولت افغانستان به اشتباه محفل عروسی آنها را مورد حمله هوایی قرار داد که در آن حمله ۱۲ تن از اعضای خانواده او کشته و ۲۰ تن دیگر که شامل بستگان پریگل میشود زخمی میشوند. خانم پریگل سالی را که این اتفاق افتاده، به درستی به یاد نمیآورد اما میگوید: «این اتفاق در زمان شروع ریاست جمهوری حامد کرزی، رئیس جمهور سابق افغانستان افتاده است.» حامد کرزی نخستین رئیس جمهور منتخب در افغانستان بود. اولین انتخابات ریاست جمهوری این کشور در سال ۱۳۸۳ برگزار شد.
حملات اشتباه نیروهای امنیتی افغان و ناتو به اماکن ملکی همواره دهها کشته و زخمی در افغانستان برجای گذاشته است که خانم پریگل یکی از قربانیان همین حملات در این کشور است. سید محمد سامع رئیس کمیسیون مستقل حقوق بشر در شمال افغانستان تلفات ملکی از ماه جدی/دی ۱۳۹۷تا ماه قوس/آذر ۱۳۹۸ را به خبرنگار یورونیوز، ۲۰۷ تن عنوان میکند و میگوید: «از این میان ۵۳ تن کشته و ۱۵۴ تن زخمی هستند.»
خانم پریگل همچنین میگوید هنگامی که از ناحیه دست و صورت آسیب جدی دید، مادر او تداوی وی را در خانه انجام داده است. او میگوید: «مادرم پیش همسایههای ما میرفت تا پول جمع کند و مصرف تداوی دست و بینیام را پیدا کند».
شاید خانم پریگل تنها قربانی جنگ در افغانستان نباشد، مانند او دهها زن دیگر نیز قربانی جنگ در این کشور شدهاست که هنوز فریاد آنها را کسی نشنیدهاست.
آمارها چه میگویند؟
سید لطفالله بارز، مسوول بخش ارتباطات یوناما در شهر مزارشریف افغانستان آماری را که به خبرنگار یورونیوز دادهاست نشان میدهد: « از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۳، ۲۳ هزار و ۱۲۴ تن کشته و ۳۷ هزار و ۲۰۱ تن زخمی شدهاند. در تفکیک آمار سالهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۳ مشخص نیست که چه تعداد کشتهها و زخمیها؛ زنان، مردان و کودکان هستند.» آقای بارز به خبرنگار یورونیوز اما میگوید: «از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۹، ۶۲ هزار و ۷۱۳ تن کشته شدهاند که از آن میان ۴ هزار و ۷۸۵ کودک، ۱۹۴۲ تن زن و ۱۳ هزار و ۸۷۳ تن آن مردان هستند.»
خانم پریگل از جمله ۴ هزار و ۷۴۰ زنی است که در جنگ میان نیروهای ناتو و افغان با طالبان از ناحیه انگشتان دست، بینی آسیب شدید دیده و از بینایی چشمهایش کاسته شدهاست.»
اما برای خانم پریگل که در جنگ خانواده و بخشی از اعضای بدنش را از دست داده، مفهوم اصلی زندگی نیز از دست رفته است. او به خبرنگار یورونیوز گفت، پس از اینکه در جنگ آسیب دید هیچ نهاد مددرسانی به او کمک نکرده است تا به زندگی خود سر و سامان دهد. او اضافه میکند: «صبح تا شام گدایی (تکدیگری) میکنم. بچهام بوت رنگ میکند (کفاشی میکند). نانآور ندارم دولت هم توجه ندارد».
وی میگوید، پس از اینکه در جنگ آسیب میبیند و شوهرش را از دست میدهد، از بیسرپرستی از ترس اینکه به دخترانش تجاوز جنسی شود، آنها را در سنین ۱۲ تا ۱۴ سالگی شوهر داده است. اکنون دختران او ۱۵ تا ۱۷ سال سن دارند و هر کدام صاحب فرزندی شدهاند اما دختران پریگل از زندگی راضی نیستند و میگویند گهگاهی مورد لت و کوب شوهرانشان قرار میگیرند. آرامگل دختر دومی خانم پریگل است. او برای مهمانی از ولسوالی کشنده به شهر مزارشریف به خانه مادرش آمدهاست. آرامگل میگوید که زندگی چندان خوبی ندارد، شوهرش او را گهگاهی به بهانههای مختلف مورد لت و کوب قرار میدهد. آرامگل در حالی که طفل شش ماه خود را نوازش میداد میگوید: «خواهر خواندههایم مکتب/دبیرستان میروند، اما من خانم خانه هستم. شوهر دارم. باید به شوهر خود رسیدگی کنم. اما آینده من چه میشود؟»
آماری که کمیسیون مستقل حقوق بشر در شمال افغانستان به خبرنگار یورونیوز داده است نشان میدهد که در سال ۱۳۹۸، هفت مورد تجاوز جنسی در ولایات شمال و شمالشرقی این کشور رسما در این کمیسیون ثبت شدهاست. این آمار شامل ولایات؛ جوزجان دو مورد تجاوز، سرپل چهار مورد تجاوز و یک مورد تجاوز در ولایت سمنگان است.
سید محمد سامع رئیس کمیسیون مستقل حقوق بشر در شمال افغانستان به خبرنگار یورونیوز گفتهاست که خشونت علیه زنان در شمال افغانستان نسبت به سال قبل ۴۰ درصد افزایش یافته است. آقای سامع گفت: «خشونت علیه زنان در سطح افغانستان در مجموع در حدود ۸ فیصد[درصد] افزایش پیدا کرده اما در سطح ولایاتی که ما کار میکنیم، (بلخ، سمنگان، جوزجان و سرپل) تقریبا بیشتر از ۴۰ فیصد[درصد] افزایش پیدا کردهاست».
با آنکه میلیاردها دلار برای بازسازی، آموزش و پرورش، محو خشونت علیه زنان و کاهش جنگ به افغانستان کمک شده، با آن هم در بخشهای این کشور هنوز جنگ جریان دارد و آماری که سید لطفالله بارز، مسوول بخش ارتباطات یوناما در شهر مزارشریف، در شمال افغانستان به خبرنگار یورونیوز دادهاست، نشان میدهد که از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۹؛ ۱۲۳ هزار و ۳۸ تن کشته و زخمی شدهاند.