تصاویر ماهوارهای ارسال شده به ناسا حاکی از آن هستند که لایه ازن در حال ترمیم است و تا پایان این قرن به طور کامل بازیابی خواهد شد.
آگهیافزایش آلایندههای صنعتی، آب شدن یخهای قطبی، خشک شدن دریاچهها و آتشسوزی جنگلها اخبار بد حوزه محیط زیست هستند که هر روز آنها را میشنویم. در این میان اخبار خوب میتوانند از نامیدی ما نسبت به آینده کره زمین بکاهند. ترمیم لایه ازن یکی از اخبار خوب محیط زیستی این روزهاست.
دادههای ارسال شده از سوی ماهواره «اورا»ی ناسا در مدار زمین نشان میدهد نقصان لایه ازن در ناحیه قطب جنوب در دوره زمستان قطب جنوب در سال ۲۰۱۶ (اوایل ژوئیه تا اواسط سپتامبر) نسبت به دوره مشابه آن در سال ۲۰۰۵ حدود ۲۰ درصد کاهش داشته است.
کارشناسان بر این باورند که این اتفاق نتیجه یک همکاری بینالمللی برای کاهش مصرف کلروفلوئوروکربنها (CFCs) از اواخر دهه ۸۰ میلادی است. کلروفلوئوروکربنها ترکیبات شیمیایی هستند که در اسپریها، خنککنندهها، حلالها و سایر محصولات شیمیایی بکار میروند و سبب شکستن مولکولهای ازن میشوند.
پدیده کاهش لایه ازن از اواخر دهه ۷۰ میلادی آغاز شد. با وقوع این پدیده از قطر لایه ازن در جو زمین، بخصوص در نواحی قطب شمال و جنوب، کم شد. دانشمندان علوم جوی در نیمههای دهه ۸۰ میلادی پی به وجود این پدیده بردند و درصدد یافتن راهی برای کاهش آن شدند.
پروتکل مونترآل که در سال ۱۹۸۷ در شهر مونترآل کانادا به امضاء رسید از جمله دستورالعملهایی است که در آن کوشیده شده تا با افزایش فشار به دولتها برای کاهش استفاده از مواد شیمیایی آسیبزننده به لایه ازن، از آسیب بیشتر به آن کاسته و درصورت امکان وضعیت آن را بهبود بخشند.
ازن یکی از آلوتروپهای (ترکیبات چندشکلی) اکسیژن است که در هر مولکول آن سه اتم اکسیژن شرکت دارد. ازن گازی ناپایدار و با اکسیدکنندگی بسیار بالاست که میتواند با عناصر مختلف ترکیب شود.
وجود لایه ازن در اطراف کره زمین حیات را در این عضو منظومه شمسی ممکن کرده است چرا که این لایه از ورود امواج الکترومغناطیسی مضر مانند پرتو فرابنفش که از خورشید ساتع میشود، جلوگیری به عمل میآورد.
قرار گرفتن در معرض پرتوهای فرابنفش میتواند سبب بروز برخی از انواع سرطان پوست از جمله ملانوما در انسان شود.
دکتر سوزان استراهان، دانشمند علوم جوی ناسا در این باره میگوید: «بسیار مهم است که تمامی دولتها به پروتکل مونترآل برای کاهش مصرف کلروفلوئوروکربنها پابند باشند.»
وی در ادامه افزود: «امیدواریم بازیابی و ترمیم لایه ازن بین سالهای ۲۰۶۰ تا ۲۰۸۰ میلادی به وقوع پیوندد.»
نوامبر سال گذشته در بیست و پنجمین سالگرد «اخطار دانشمندان جهان به بشریت»، بیش از پانزده هزار دانشمند از ۱۸۴ کشور دنیا در دومین اطلاعیه خود در رابطه با لایه ازن از جامعه جهانی خواستند تا به طور جدی درباره حل مسائل و مشکلات محیط زیستی بکوشند.
برنامههایی چون توافق پاریس که هدف آن کاهش میزان تولید گزهای گلخانهای است و توقف کمکهای بانک جهانی برای استخراج نفت و گاز از جمله راهکارهایی هستند که میتواند به حل بحرانهای محیط زیستی کمک کنند.
بیشتر بخوانید:
تغییرات اقلیمی و بحران مهاجرت؛ سیکل معیوب زندگی بشر امروز
بیست و سومین کنفرانس جهانی تغییرات اقلیمی؛ حفاظت از اقیانوسها
آگهی