مصادف شدن سال نو عبری و قمری در یک روز

آگهی

پائیز امسال و در روزهای آغازین اکتبر، سال نوی گاهشمار هجری قمری و سال نو مسلمانان در کشورهای عربی مصادف شده است با آغاز گاهشمار عبری یا سال نو یهودیان.

در تقویم هجری قمری ماه «محرم» آغاز سال جدید در بین مسلمان و کشورهای عربی و در تقویم عبری روز اول و دوم ماه عبری «تیشری» با نام عید روش هشانا روز آغاز سال نو یهودیان است.

محرم چیست؟

محرم اولین ماه گاهشمار هجری قمری است. در اولین روز این ماه پیامبر اسلام از مکه به مدینه هجرت کرد و این روز آغاز تقویم مسلمانان است.

امسال روز دوشنبه اول محرم ۱۴۳۸ هجری قمری (۱۲ مهر ماه ۱۳۹۵ هجری شمسی) در کشورهای عربی و مسلمان بعنوان آغازین روز گاهشمار هجری قمری محسوب می شود.

تا مدتی پیش عربستان سعودی تنها کشورعربی بود که همچنان از گاهشمار هجری قمری بعنوان تقویم اداری استفاده می کرد اما چند روز پیش مقامات این کشور اعلام کردند که تقویم اداری خود را به میلادی تغییرخواهند داد. اما گاهشمار هجری قمری در بین مسلمانان جهان بیش از هر چیز تقویمی مذهبی است که برای مشخص کردن اعیاد یا عزاداری ها و مناسبت های مذهبی حائز اهمیت است.

البته آغاز ماه محرم در میان مسلمانان شیعه معنای دیگری دارد. روز دهم این ماه که با نام عاشورا خوانده می شود، مصادف است با روز کشته شدن امام سوم شیعیان و ۷۲ نفر از سپاهیان او در صحرای کربلا. روزهای تاسوعا و عاشورا از مهمترین روزهای عزاداری شیعیان است و از اهمیت مذهبی و حتی سیاسی بالایی برخوردار است.

مسلمانان آغاز سال نو را چگونه جشن می گیرند؟

گرچه در تقویم هجری قمری سال نو با آغاز ماه محرم شروع می شود اما مهمترین اعیاد مذهبی مسلمانان اعیاد فطر و قربان است. خرید کردن، تمیز کردن خانه و دید و بازدید از جمله کارهایی است که در این دو عید و بخصوص در عید فطر در میان مسلمانان رایج است.

روش هشانا چیست؟

گاه شمار عبری و تقویم یهودیان از ماه تیشری در اوایل پائیز آغاز می شود. آغاز این ماه بین اواخر ماه سپتامبر تا روزهای آغازین ماه اکتبر در چرخش است.

«روش هشانا» عید سال نو در عبری و به معنای آغاز سال است. یهودیان جهان این روز را روز آغاز آفرینش آدم و حوا می دانند و به جشن و پایکوپی و دعا و نیایش در این روز می پردازند.

در تورات آمده است: «…در ماه هفتم، روز اول ماه را برای شما مقدس دانستم پس در این روز کار نکنید…»

منظور از ماه هفتم چیست؟ در واقع یهودیان دو روز عید یا نوروز دارند. اولین نوروز آنها ابتدای بهار و ماه نیسان است که آن را «عید پسح» می نامند که روز آزادی قوم یهود از بند پادشاهی مصر است. نوروز اصلی آنها پس از خروج از مصر و آغاز کار و کشاورزی و دامداری در زمان پایان فصل درو و آغاز پائیز است.

یهودیان روش هراشنا را چگونه جشن می گیرند؟

روش هشانا روز آغاز آفرینش و همچنین روز داوری و قضاوت است. بر اساس باور یهودیان، خداوند در این عید اعمال یک سال گذشته آنان را مورد قضاوت قرار داده و در سال جدید برای آنها سرنوشت مناسب را رقم می زند.

در اولین روز روش هشانا، یهودیان در کنیسه ها گرد هم آمده و به دعا و نیایش می پردازند. در این روز بر اساس رسوم باید ابتدا شوفار بنوازند. شوفار شیپور مخصوصی است که از شاخ یک حیوان حلال گوشت و معمولاً قوچ تراشیده شده است.

سفره سال نوی یهودیان شامل غذاها و خوراکی هایی است که هر کدام نشانه و معنایی در مذهب و سنت دارد.«خلای» گرد، نان مخصوص اعیاد یهودیان است. خلای روش هشانا معمولا گرد است و نشانگر دایره وار بودن آفرینش و زندگی است. سیب آغشته شده به عسل معروف ترین خوراکی این عید است و نشان از شیرینی زندگی در سال نو دارد. چغندر، خرما، کدو، لوبیا و انار شیرین از دیگر خوراکی های سفره سال نوی این عید است. غذای عید سال نو یهودیان ایران کله و یا زبان بره و جگر سفید است و در کشورهای غربی ماهی را چرخ کرده و به صورت کوفته های متوسط در می آورند و هنگام خوردن آن دعا می کنند که سهم آنها سر ماهی باشد و نه دم ماهی تا شانس در سال نو با آنها باشد.

ده روز پس از آغاز سال نو، زمان روزه بزرگ یهودیان در روز «کیپور» آغاز می شود.

علت تطابق این دو سال نو چیست؟

گاه شمار عبری در میان یهودیان ایران تقویم مختلطی است که بر اساس سال های خورشیدی یا شمسی و ماه های قمری استوار است. این گاه شمار بر سه پایه استوار است: سال خورشیدی، ماه قمری و هفته هفت روز که هر یکشنبه آغاز می شود.

گاه شماری هجری قمری نیز براساس چرخش ماه است. در این گاهشمار هر سال دوازده ماه دارد که هر ماه ۲۹ یا ۳۰روز است. هر ماه قمری یا هلالی یک دور چرخش کره ماه بر مدار خود مابین فاصله زمانی مشاهده دو هلال ماه است. بنابراین سال قمری حقیقی با مجموع ۱۲ماه هلالی برابربا ۳۵۴روز و ۸ساعت است.

مبنای هر دو گاهشمار عبری و هجری قمری بر اساس ماه های قمری یا هلالی است. ماه های قمری در تقویم های مختلف میلادی و شمسی جلالی در چرخش هستند و سال قمری از سال شمسی ده تا یازده روز کمتر است. بنابراین امکان مصادف شدن این دو گاهشمار با هم در هر چند سال وجود دارد.