هیئت‌های آمریکایی و اوکراینی اعلام کردند که «پیشرفت‌های قابل‌توجهی در همسویی مواضع و تعیین مراحل روشن» برای دستیابی به توافقی که به تهاجم به اوکراین پایان دهد، حاصل شده است. چه تغییراتی نسبت به طرح اولیه رخ داده است؟ پوتین چه خواهد گفت؟
آمریکا و اوکراین دور اول مشورت‌ها را که یکشنبه در ژنو برگزار شد ستودند و این مذاکرات بسیار مورد انتظار را «سازنده» خواندند.
دو طرف اعلام کردند که برای پیشرفت کار «چارچوب صلح به‌روز و اصلاح‌شده‌ای» تهیه کرده‌اند.
این چارچوب چه محتوایی دارد؟ چه تغییراتی بین طرح اولیه که گویا توسط واشنگتن و مسکو تهیه شده بود، و طرح اصلاح‌شده که ابتدا توسط اتحادیه اروپا و سپس هیئت‌های آمریکایی و اوکراینی در ژنو ارائه شد، ایجاد شده است؟
به فیس‌بوک یورونیوز فارسی بپیوندید
چه تغییراتی رخ داده است؟
در طول آخر هفته گذشته، اتحادیه اروپا پیشنهادی متقابل برای چارچوب اولیه آمریکا و روسیه منتشر کرد که محتوای فاش‌شده آن به نفع مسکو ارزیابی شد.
طرح فاش‌شده اتحادیه اروپا شامل اصلاحات عمده‌ای است، از جمله محدود کردن ارتش اوکراین به ۸۰۰ هزار سرباز در زمان صلح، به جای ۶۰۰ هزار نفر در هر زمان در طرح اولیه.
همچنین تغییر قابل توجهی در زمینه شرایط پیوستن کی‌یف به ناتو داده شده است. شرط تعهد ناتو به عدم پذیرش اوکراین برداشته شده و عضویت اوکراین در ناتو به اجماع اعضای این پیمان نیاز خواهد داشت، علاوه بر این، مقرر شده است که نیروهای ناتو در خاک اوکراین زیر فرماندهی این کشور مستقر نشوند، بلکه فقط در زمان صلح حضور داشته باشند.
یکی از مهم‌ترین نکات برای کیف مربوط به سرزمین‌های اوکراینی است که تحت اشغال روسیه هستند.
بر پایه پیشنهاد اتحادیه اروپا که لو رفته است، این اتحادیه سرزمین‌های موقتاً اشغال‌شده اوکراین را تحت حاکمیت روسیه به رسمیت نمی‌شناسد، در حالی که در چارچوب اولیه بین آمریکا و روسیه این سرزمین‌ها گنجانده شده بود.
این سرزمین‌ها شامل مناطق لوهانسک و دونتسک اوکراین هستند که منطقه دونباس را تشکیل می‌دهند.
طرح پیشنهادی متقابل اروپا همچنین خواستار تضمین‌های امنیتی است که توسط واشنگتن ارائه می‌شود و بازتابی از ماده ۵ ناتو خواهد بود.
ماده ۵ ناتو بخش مهمی از این پیمان است که وقتی فعال شود، حمله به یک عضو حمله به همه اعضا تلقی می‌شود.
مهم‌تر از همه، پیشنهاد متقابل فاش‌شده اتحادیه اروپا می‌گوید شرط «ابتدا آتش‌بس» دوباره باید گذاشته شود، موضعی که اوکراین از ابتدا بر آن تأکید داشت.
تمام « مذاکرات از خط تماس کنونی، یعنی همان جایی که الان نیروها روبه‌روی هم هستند آغاز می‌شود.»
مسکو هر بار که این رویکرد توسط اوکراین و متحدان غربی آن از جمله آمریکا مطرح شده، با آن مخالفت کرده است.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، پس از نشست آلاسکا با همتای روس خود، ولادیمیر پوتین در ماه اوت، از برقراری آتش‌بس در خط تماس فعلی قبل از ادامه مذاکرات بین کیف و مسکو حمایت کرد.
آیا روسیه طرح اصلاح‌شده را خواهد پذیرفت؟
چندین امتیاز برای اوکراین در پیشنهاد متقابل بروکسل حفظ شده است، از جمله اجازه بازگشت روسیه به گروه هفت که قبل از الحاق یک‌جانبه کریمه توسط مسکو در ۲۰۱۴ عضو آن بود.
همچنین کاهش تحریم‌ها علیه روسیه پیش‌بینی شده است که «مرحله به مرحله» و «موردی» مورد بررسی و تصویب قرار گیرد.
پیشنهاد فاش‌شده اروپا همچنین پیش‌بینی می‌کند که نیروگاه هسته‌ای زاپوریژیا تحت کنترل بین‌المللی قرار گیرد و برق تولیدی بین اوکراین و روسیه تقسیم شود.
اما تأکید روسیه بر امتیاز سرزمینی است.
پس از انعقاد توافق بین آمریکا و اوکراین، واشنگتن باید پیشنهاد اصلاح‌شده را به کرملین منتقل کند.
دو موضوع در طرح جدید احتمالاً روند را مسدود خواهند کرد: اصل آتش‌بس قبل از هر گونه مذاکره و به رسمیت شناختن سرزمین‌های موقتاً اشغال‌شده اوکراین.
مسکو حملات خود را در منطقه دونباس در شرق اوکراین از سر گرفته و شدیدترین درگیری‌ها در منطقه پوکروفسک رخ داده است.
طبق نظر گروه پژوهشگران مؤسسه مطالعات جنگ آمریکا، نیروهای روسیه حتی با سرعت پیشروی فعلی و اختصاص منابع عظیم، نمی‌توانند بخش باقی‌مانده منطقه دونتسک را قبل از اوت ۲۰۲۷ تصرف کنند.
علاوه بر شرق اوکراین، نیروهای روسی عملیات تهاجمی خود را در منطقه زاپوریژیا در جنوب تقویت کرده‌اند.
همچنین، روسیه حملات هوایی خود علیه اوکراین را به‌شدت افزایش داده و به ویژه زیرساخت‌های انرژی غیرنظامی اوکراین را برای ایجاد زمستان سرد هدف قرار داده است.
واکنش مسکو چیست؟ سخنگوی کرملین، دیمیتری پسکوف، اعلام کرد که روسیه هنوز متن رسمی پیشنهاد جدید پس از مذاکرات ژنو را دریافت نکرده است. کرملین بیشتر از یک طرح «آمریکایی» سخن می‌گوید و به مشارکت اوکراین یا اتحادیه اروپا اشاره‌ای ندارد.
طبق گزارش رسانه‌های روسی تحت کنترل کرملین، مهم‌ترین خواسته‌های مسکو در چارچوب اولیه فاش‌شده شامل این است که اوکراین نباید درخواست عضویت در ناتو بدهد و ناتو نیز تعهد کند کیف را نپذیرد.
همچنین به رسمیت شناختن حاکمیت روسیه بر کریمه و دونباس که به روسیه الحاق شده‌اند و خروج نیروهای اوکراینی از مناطق اشغالی منطقه دونتسک، همچنان از درخواست‌های کلیدی کرملین است.
اما حتی این درخواست‌های حداکثری نیز توسط مقامات روسی مورد انتقاد قرار گرفته زیرا آنها را به اندازه کافی «سخت‌گیرانه» نمی‌دانند.
سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه روز شنبه اعلام کرد که روسیه نمی‌تواند از خواسته‌های مطرح‌شده توسط پوتین در نشست آلاسکا در ماه اوت کوتاه بیاید و بر تعهد روسیه برای رسیدن به «اهداف» خود در جنگ با اوکراین تأکید کرد.
الکسی ژوراولیوف، معاون کمیسیون دفاعی دوما گفت که طرح صلح آمریکا به دنبال حفظ «تهدید در مرز روسیه» است که احتمالاً به وجود اوکراین به عنوان یک کشور مستقل و مرز مشترک روسیه با اعضای ناتو مانند لهستان و کشورهای بالتیک اشاره دارد.