در پی اجرای ممنوعیت استفاده از شبکههای اجتماعی برای افراد زیر ۱۶ سال در استرالیا که اوایل این ماه آغاز شد، کشورهای اروپایی نیز با این پرسش روبهرو شدهاند که آیا باید محدودیتهای مشابهی را اعمال کنند یا خیر. از دانمارک و فرانسه گرفته تا اسپانیا، ایتالیا و یونان.
بر اساس قانون مصوب در استرالیا از ۱۰ دسامبر، کودکان زیر ۱۶ سال در استرالیا دیگر اجازه ایجاد یا نگهداری حساب کاربری در پلتفرمهایی مانند فیسبوک، ایکس (توییتر سابق)، تردز، اسنپچت، اینستاگرام، تیکتاک، توییچ، ردیت و یوتیوب متعلق به گوگل را ندارند. در صورت نقض این قانون، این شرکتها ممکن است با جریمههایی تا ۵۰ میلیون دلار استرالیا (حدود ۲۸ میلیون یورو) روبهرو شوند.
در همین چارچوب، پسلرزههای ممنوعیت شبکههای اجتماعی برای محدودسازی دسترسی کودکان در استرالیا در کدام کشورهای اروپایی در دست بررسی است یا پیشتر اجرا شده؟
دانمارک
دولت دانمارک در ماه نوامبر اعلام کرد که با جلب توافق همه احزاب سیاسی، تصمیم دارد دسترسی افراد زیر ۱۵ سال به برخی شبکههای اجتماعی را ممنوع کند. هدف این اقدام، به گفته دولت، «محافظت از کودکان و نوجوانان در دنیای دیجیتال» و جلوگیری از مواجهه آنان با محتوای زیانبار یا قابلیتهای آسیبزا است.
بر اساس این طرح، والدین میتوانند پس از ۱۳ سالگی اجازه دسترسی فرزندشان به شبکههای اجتماعی را بدهند. کارولین استیج، وزیر امور دیجیتال دانمارک، به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت تصویب قانون مربوطه احتمالاً چند ماه زمان خواهد برد.
دانمارک دارای سامانه ملی شناسه الکترونیکی است و قصد دارد یک اپلیکیشن احراز سن راهاندازی کند، هرچند هنوز جزئیات اجرای ممنوعیت مشخص نشده است. همچنین ۱۶۰ میلیون کرون دانمارک (حدود ۲۱.۴ میلیون یورو) برای ۱۴ طرح ایمنی آنلاین کودکان اختصاص یافته است.
فرانسه
ان لنانف، وزیر امور دیجیتال فرانسه، به روزنامه «لا دپش» گفت دولت قصد دارد در ماههای نخست سال ۲۰۲۶ لایحهای برای محدود کردن شبکههای اجتماعی برای افراد زیر ۱۵ سال ارائه کند.
این تصمیم پس از انتشار گزارشی از سوی یک کمیسیون پارلمانی در سپتامبر اتخاذ شد؛ گزارشی که خواستار ممنوعیت کامل شبکههای اجتماعی برای زیر ۱۵ سال و همچنین پیشنهاد مقررات منع استفاده شبانه دیجیتال برای افراد زیر ۱۸ سال شده بود.
این کمیسیون پس از آن تشکیل شد که هفت خانواده فرانسوی در سال ۲۰۲۴ از تیکتاک شکایت کردند و این پلتفرم را به ترویج محتوای مشوق خودکشی در میان کودکان متهم کردند.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
امانوئل ماکرون، رئیسجمهوری فرانسه نیز پیشتر هشدار داده بود که اگر اتحادیه اروپا به یک اقدام سراسری نرسد، فرانسه بهتنهایی وارد عمل خواهد شد. او در ماه ژوئن در شبکه ایکس نوشت: «پلتفرمها میتوانند سن کاربران را بررسی کنند؛ پس این کار را انجام دهند.»
در حال حاضر، در فرانسه کودکان زیر ۱۵ سال تنها با رضایت صریح والدین میتوانند حساب شبکه اجتماعی باز کنند و والدین همچنین حق درخواست حذف حساب فرزندشان را دارند.
اسپانیا
لایحهای که در حال بررسی در پارلمان اسپانیا است، پیشنهاد میکند کودکان زیر ۱۶ سال بدون رضایت صریح والدین به شبکههای اجتماعی، انجمنها، پلتفرمهای ارتباطی یا «هر فضای مجازی دارای هوش مصنوعی مولد» دسترسی نداشته باشند.
در «سایر موارد»، حداقل سن ۱۴ سال در نظر گرفته شده است؛ اقدامی که به گفته متن لایحه، با هدف جلوگیری از مواجهه زودهنگام با محتوای نامناسب، آزار اینترنتی و بهرهکشی دیجیتال از دادههای شخصی انجام میشود. این «سایر موارد» بهطور مشخص تعریف نشدهاند.
افراد ۱۶ تا ۱۸ سال میتوانند با رضایت خودشان به شبکههای اجتماعی دسترسی داشته باشند. در صورت تصویب، این قانون فروشگاههای اپلیکیشن را نیز موظف میکند به والدین امکان نظارت بر برنامههایی را بدهند که فرزندانشان قصد دانلود آنها را دارند.
بر اساس نظرسنجی یویگاو، ۷۹ درصد والدین اسپانیایی از محدودیت سنی مشابه مدل استرالیا حمایت میکنند، هرچند یکسوم پاسخدهندگان اجرای آن را دشوار میدانند.
ایتالیا
در ماه مه، پارلمان ایتالیا لایحهای را معرفی کرد که میتواند محدودیت استفاده از شبکههای اجتماعی برای کودکان زیر ۱۵ سال را اعمال کند. این لایحه که اکنون در سنای ایتالیا بررسی میشود، شامل مقرراتی برای محدودسازی فعالیت «کودکاینفلوئنسرها» نیز هست.
بر اساس این طرح، پلتفرمها باید سن کاربران را از طریق یک کیف هویت دیجیتال ملی که به سامانه احراز سن اتحادیه اروپا متصل است، بررسی کنند. وزیر آموزش ایتالیا اعلام کرده این کشور باید از مدل استرالیا پیروی کند.
از نوامبر گذشته، ایتالیا قوانین احراز سن را برای وبسایتهای بزرگسالان نیز اجرا کرده است. همچنین یک شکایت گروهی علیه تیکتاک، فیسبوک و اینستاگرام در جریان است که ادعا میکند بیش از ۳.۵ میلیون کودک ۷ تا ۱۴ ساله علیرغم محدودیتهای سنی از این پلتفرمها استفاده میکنند. رسیدگی به این پرونده قرار است در ماه فوریه آغاز شود.
یونان
نخستوزیر یونان، کیریاکوس میتسوتاکیس، در سپتامبر به مجمع عمومی سازمان ملل گفت کشورش در حال بررسی ممنوعیتی مشابه استرالیا است. او هشدار داد: «ما بزرگترین آزمایش کنترلنشده تاریخ را بر ذهن کودکانمان انجام میدهیم و تقریباً مطمئن هستیم که پیامدهای آن مثبت نخواهد بود.»
یونان پیشتر استفاده از گوشی هوشمند در کلاسهای درس را ممنوع کرده و دولت میگوید این اقدام تأثیر چشمگیری بر کودکان داشته است. ابزار «کیف پول کودکان» یونان نیز بهعنوان سامانه احراز سن و کنترل والدین به کار گرفته خواهد شد.
آلمان
در حال حاضر، محدودیت سنی زیر ۱۶ سال برای شبکههای اجتماعی در آلمان وجود ندارد، اما دولت در ماه نوامبر از آغاز بررسی امکان اجرای چنین ممنوعیتی خبر داد. گزارش نهایی این بررسی قرار است در پاییز ۲۰۲۶ ارائه شود.
در صورت تصویب، این ممنوعیت شامل همه کودکان خواهد شد و حتی رضایت والدین نیز استثنا ایجاد نخواهد کرد.
همچنین دادخواستی با بیش از ۳۴ هزار امضا برای تعیین حداقل سن قانونی ۱۶ سال برای استفاده از شبکههای اجتماعی در دست بررسی دولت آلمان است.