دانمارک در تلاش است تا از مردم عادی این کشور، و نیز اجراگران و هنرمندانی که ممکن است چهره یا صدایشان بدون اجازهشان تقلید و به اشتراک گذاشته شود، محافظت کند.
در سال ۲۰۲۱، مری واتسون، استریمر دانمارکی بازیهای ویدئویی، تصویری از خودش را از یک حساب ناشناس در اینستاگرام دریافت کرد.
او بلافاصله آن عکس تعطیلات را که در حساب اینستاگرامش گذاشته بود شناخت، اما چیزی فرق داشت: لباسهایش به صورت دیجیتالی حذف شده بود تا برهنه به نظر برسد. این یک دیپفیک بود.
واتسون با اشاره به اینکه دیدن چنین عکسی او را از پا درآورده و روحیهاش را تخریب کرده، میگوید: «ناگهان شروع کردم به گریه کردن، چون یکهو دیدم آنجا برهنهام.»
در چهار سالی که از آن تجربه گذشته، ساخت دیپفیکها، (یعنی تصاویر، ویدئوها یا صداهای بسیار واقعی از اشخاص یا رویدادهای واقعی که با هوش مصنوعی (AI) ساخته میشوند)، نهتنها در سراسر جهان آسانتر شده، بلکه ظاهر و صدایشان به شکل تصاعدی واقعیتر شده است.
علتش پیشرفتهای فناوری و گسترش ابزارهای هوش مصنوعی مولد است، از جمله ابزارهای ساخت ویدئو از سوی OpenAI و گوگل.
این ابزارها به میلیونها کاربر امکان میدهد بهآسانی محتوا تولید کنند؛ حتی برای مقاصد شومی که از به تصویر کشیدن چهرههایی چون تایلور سوئیفت و کیتی پری تا برهم زدن انتخابات و تحقیر نوجوانان و زنان را در بر میگیرد.
قانون حق مؤلف
در واکنش به این روند، دانمارک در پی آن است که از شهروندان عادی، و نیز اجراکنندگان و هنرمندانی که ممکن است چهره یا صدایشان بدون اجازه تقلید و منتشر شود، حفاظت کند.
لایحهای که انتظار میرود اوایل سال آینده تصویب شود، با ممنوع کردن اشتراکگذاری دیپفیکها، قانون حق مؤلف را تغییر میدهد تا ویژگیهای شخصی شهروندان، مانند ظاهر یا صدایشان، از تقلید و انتشار آنلاین بدون رضایت ایشان محافظت شود.
اگراین قانون تصویب شود، شهروندان دانمارکی حق مؤلفِ مربوط به چهره و شباهت خود را به دست میآورند. در تئوری، آنگاه میتوانند از سکوهای آنلاین بخواهند محتوایی را که بدون اجازهشان به اشتراک گذاشته شده حذف کنند. این قانون همچنان برای طنز استثنا قائل میشود، هرچند روشن نیست معیار تشخیص آن چه خواهد بود.
کارشناسان و دست اندرکاران میگویند قانونگذاری دانمارک از جامعترین اقداماتی خواهد بود که تاکنون یک دولت برای مقابله با اطلاعات نادرست از طریق دیپفیکها انجام داده است.
هنری ایدر، بنیانگذار شرکت مشاوره Latent Space Advisory و از متخصصان برجسته در حوزه هوش م مصنوعی مولد، گفت بابت این که دولت دانمارک ضرورت تغییر قانون را به رسمیت شناخته، آن را تحسین میکند.
او گفت: «چون همین حالا وقتی مردم میپرسند «برای محافظت از خودم در برابر دیپفیک چه کار میتوانم بکنم؟»، اغلب باید پاسخ بدهم: «کار زیادی از دستت برنمیآید»، مگر این که اساساً بگویم «خودت را کاملاً از اینترنت پاک کن»، که واقعاً هم شدنی نیست.»
او افزود: «نمیتوانیم وانمود کنیم که این وضعیت همان روال همیشگی در نحوه فکر کردن ما درباره بخشهای کلیدی هویت و کرامتمان است.»
دیپفیکها و اطلاعات نادرست
دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا در ماه مه قانونی را امضا کرد که انتشار عمدی یا تهدید به انتشار تصاویر خصوصی بدون رضایت فرد، از جمله دیپفیکها، را غیرقانونی میکند.
سال گذشته، کره جنوبی اقداماتی را برای مهار پورن دیپفیک اجرا کرد، از جمله تشدید مجازاتها و سختگیرانهتر کردن مقررات برای سکوهای رسانه اجتماعی.
یاکوب انگل-اشمیت، وزیر فرهنگ دانمارک، گفت این لایحه از حمایت گسترده قانونگذاران در کپنهاگ برخوردار است، چون چنین دستکاریهای دیجیتالی میتواند درباره واقعیت تردید ایجاد کند و اطلاعات نادرست را گسترش دهد.
او به خبرنگاران در جریان یک کنفرانس هوش مصنوعی و حق مؤلف در سپتامبر گفت: «اگر بتوانید یک سیاستمدار را دیپفیک کنید و او نتواند آن محتوا را پایین بیاورد، این دموکراسی ما را تضعیف خواهد کرد.»
تعادل درست
این قانون فقط در دانمارک اجرا خواهد شد و بعید است شامل جریمه یا زندان برای کاربران شبکههای اجتماعی شود. اما به گفته انگل-اشمیت، سکوهای بزرگ فناوری که از حذف دیپفیکها سرباز بزنند ممکن است با جریمههای سنگین روبهرو شوند.
ایدر گفت یوتیوبِ تحت مالکیت گوگل، برای نمونه، «سامانهای بسیار بسیار خوب برای ایجاد تعادل میان حفاظت از حق مؤلف و آزادی خلاقیت» دارد.
او افزود تلاشهای این پلتفرم نشان میدهد که «ابعاد چالشی را که همین حالا وجود دارد و این که تا چه حد عمیقتر خواهد شد» درک میکند.
توئیچ، تیکتاک و متا، مالک فیسبوک و اینستاگرام، به درخواستها برای اظهارنظر پاسخ ندادند.
انگل-اشمیت گفت دانمارک، که در حال حاضر ریاست دورهای اتحادیه اروپا را بر عهده دارد، از چند عضو دیگر اتحادیه از جمله فرانسه و ایرلند درباره قانون پیشنهادیاش ابراز علاقهمندی دریافت کرده است.
یاکوب پلسنر ماتیاسن، وکیل مالکیت فکری، گفت این قانونگذاری نشاندهنده نیاز گسترده به مقابله با خطری آنلاین است که اکنون در همه ابعاد زندگی دانمارکیها رسوخ کرده است.
او گفت: «بهگمانم همین که وزارتخانه دست به تدوین این لایحه زده، خود گویای آن است که بیدلیل نبوده است.»
«آن را در خبرهای جعلی میبینیم، در انتخابات دولتی. آن را در پورنوگرافی میبینیم و هم درباره افراد مشهور و آدمهای عادی مثل من و شما میبینیم.»
ائتلاف حقوق دانمارک که از حقوق صنایع خلاق در اینترنت دفاع میکند، از این لایحه حمایت میکند، چون به گفته مدیرش، قانون فعلی حق مؤلف به اندازه کافی پیش نمیرود.
برای نمونه، دیوید بیتسن، صداپیشه دانمارکی، وقتی نسخههای جعلیِ صوتیِ مبتنی بر هوش مصنوعی از صدای او توسط هزاران کاربر آنلاین به اشتراک گذاشته شد، عملاً کاری از دستش برنمیآمد. بیتسن صداپیشگیِ یکی از شخصیتهای بازی پرطرفدار «Hitman» را بر عهده داشته و در آگهیهای انگلیسیِ شرکت لگو، سازنده دانمارکی اسباببازی، نیز صدا داده است.
ماریا فردنسلوند، وکیل و مدیر این ائتلاف، گفت: «وقتی این موضوع را به سکوهای آنلاین گزارش میکردیم، میگفتند: «باشد، اما دقیقاً به کدام مقررات استناد میکنید؟ نمیتوانستیم در دانمارک به مقررات مشخصی اشاره کنیم.»
«وقتی آنلاین شد، کارت تمام است»
واتسون درباره اینفلوئنسرهای همصنفش شنیده بود که تصاویر دستکاریشده خود را آنلاین یافتهاند، اما هرگز فکر نمیکرد چنین چیزی برای خودش رخ بدهد.
او به بخش تاریک وب سر زد؛ جایی که کاربران بینامونشان تصاویر دیپفیک، اغلب از زنان، را میفروشند و به اشتراک میگذارند. به گفته خودش، از این که با ابزارهای آنلاینِ در دسترس، ساخت چنین عکسهایی تا این اندازه آسان است، شوکه شد.
واتسونِ ۲۸ ساله گفت: «بهمعنای واقعی کلمه میتوانستی در گوگل «سازنده دیپفیک» یا «چطور دیپفیک بسازیم» را جستوجو کنی و همه این وبسایتها و سازندهها ظاهر میشدند.»
او خوشحال است که دولتش دست به کار شده، اما چندان امیدوار نیست. او معتقد است باید فشار بیشتری بر سکوهای شبکههای اجتماعی وارد شود.
او گفت: «نباید اصلا امکان بارگذاری این نوع تصاویر وجود داشته باشد. وقتی چیزی آنلاین شد، کارت تمام است. کاری از دستت برنمیآید، از اختیار تو خارج است.»