مدل سهبعدی سطح عطارد میتواند به ما در درک بهتر این سیاره که در واقع به نظر میرسد در حال آب رفتن است، کمک کند. محاسبات نشان میدهد که عطارد نسبت به قبل ۷ کیلومتر کوچکتر شده است.
در ماه جاری یک فضاپیمای جدید برای مطالعه نزدیک عطارد، یکی از مرموزترین سیارههای منظومه شمسی به فضا فرستاده میشود. با چند دانشمند علوم فضا برای دانستن درباره نزدیکترین سیاره به خورشید ملاقات کردیم.
بهترین تصاویر از عطارد که توسط فضاپیمای مسنجر ناسا در سالهای آغازین دهه جاری میلادی گرفته شده است، گودالهایی بزرگ و مرموز را در سطح این سیاره نشان میدهد.
حال آژانس فضایی اروپا (ESA) و آژانس کاوش های هوافضای ژاپن (JAXA) در ماموریت مشترک خود با نام «بپی کلمبو»، برای بررسی بهتر سیاره عطارد راهی فضا میشوند.
یان هلبرت، اخترشناس سیارهای مرکز هوافضای آلمان میگوید مزیت ماموریت بپی کلمبواین را به دست آوردن تصویری کاملی از عطارد میداند و میافزاید: «در ماموریت ناسا با نام «مسنجر» ما نیمکره شمالی این سیاره را به خوبی دیدیم اما تصاویر نیمکره جنوبی به دلیل دور بودن بسیار بد بود. این موضوعی است که میتواند اخترشناسان را خشمگین کند. چرا که شما بخشی از سیاره را دیدهاید و نمیدانید که آیا بقیه آن هم به همین شکل است یا کاملا متفاوت است.»
**به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید **
موضوعات زیادی برای یاد گرفتن در مورد این سیاره باقی مانده زیرا عطارد با ایدههای دانشمندان درباره چگونگی تکامل سیارهها تفاوت زیادی دارد.
هوکه هوسمان، اخترشناس مرکز هوافضای آلمان در اینباره میگوید: «دستکم برای من معمای اصلی چگونگی شکلگیری این سیاره است. چگونه طی میلیونها یا میلیاردها سال تکامل یافته است.»
بپی کلمبو؛ ماموریت مشترک اروپا و ژاپن برای اکتشاف در عطارد
آژانس فضایی اروپا و آژانس کاوشهای هوافضای ژاپن برای رمزگشایی از معمای عطارد تیم مشترکی را تشکیل دادند. هر آژانس در ماموریت بپی کلمبو، مدارگردهای جداگانهای دارند. این دو مدارگرد پیش از قرار گرفتن در مدار عطارد در سفری هفت ساله با هم به سمت این سیاره پرواز میکنند.
یوهان بنکوف، دانشمند پروژه بپی کلمبو، چالش اصلی را چرخش پر سرعت این سیاره به دور خورشید میداند و میگوید: «بنابراین از طرفی باید بر جاذبه خورشید فائق آمد و از سوی دیگر ما باید سرعت فضاپیمای خود را که با هم پرواز میکنند به اندازه سرعت عطارد بالا ببریم. وقتی به آنجا رسیدیم، دو مدارگرد از هم جدا میشوند و در دو مدار جداگانه قرار میگیرند تا بیشترین داده را برای علم (اخترشناسی) جمعآوری کنند.»
زمانی که دو مدارگرد جدا شوند، مدارگرد آژانس فضایی اروپا در مدار نزدیکتر به عطارد و مدارگرد آژانس کاوشهای هوافضای ژاپن در مدار دورتر قرار میگیرد.
مطالب یورونیوز را در واتساپ دریافت کنید
در مجموع ۱۶ دستگاه اخترشناسی در این ماموریت شرکت دارند که نسبت به ماموریتهای پیشین تعداد آن بسیار بیشتر است. هوکه هوسمان، دانشمند مرکز هوافضای آلمان دستگاه عکاسی لیزری خود برای اسکن کردن سطح عطارد و گودالهای آن به کار خواهد را معرفی میکند.
وی در اینباره میگوید: «ما نقشهای سه بعدی از عطارد خواهیم ساخت. تمام سطح سیاره را با این دستگاه عکاسی لیزری اسکن میکنیم و با همراهی اطلاعات مدارگردهای این ماموریت میتوانیم توپوگرافی (مکاننگاری) سطح آن را به دست آوریم تا بتوانیم مدل سهبعدی تهیه کنیم.»
«عطارد در حال انقباض و آب رفتن است»
مدل سهبعدی سطح عطارد میتواند به ما در درک بهتر این سیاره که در واقع به نظر میرسد در حال آب رفتن است، کمک کند. محاسبات نشان میدهد که عطارد نسبت به قبل ۷ کیلومتر کوچکتر شده است.
یوهان بنکوف، دانشمند پروژه بپی کلمبو میگوید که این سیاره در حال انقباض و آب رفتن است و خطوطی که روی تصاویر سطح آن مشاهده میشود، به نظر حاصل این انقباض میآید. وی میگوید: «یکی از نکاتی که ما به دنبال فهمیدنش هستیم این است که آیا این برای سیارهها دیگر هم روی میدهد یا مخصوص عطارد است؟»
یکی دیگر از اهداف بپی کلمبو برای دانشمندان بررسی این موضوع است که سطح عطارد از چه تشکیل شده است. دانشمندان مرکز هوافضای آلمان در برلین نمونهای از یک دستگاه را ساختهاند که میتواند نمونهها را تا دمای ۴۵۰ درجه سانتیگراد را گرم کند.
**به توییتر یورونیوز فارسی بپیوندید **
یان هلبرت، اخترشناس سیارهای مرکز هوافضای آلمان در توضیح این دستگاه میگوید: «ما به سطحی بسیار پر حرارت میرویم و میخواهیم که اطلاعات آزمایشگاهی برای مقایسه داشته باشیم. وقتی دادهها به ما رسیدند چه خواهیم دید؟ زیرا نمونهای واقعی نداریم. مانند ماه نیست که نمونه واقعی از آن برداشته باشیم. تنها کاری که میتوانیم بکنیم این است که از دور مشاهده کنیم. ما چیزی بسیار داغ روبرو هستیم و بنابراین باید وقتی به عطارد رسیدیم، موادی را در دمای مشابه بررسی کنیم. و همین هم کار ساده ای نیست.»
در ماموریت قبلی، آب یخزده در قطب های این سیاره یافت شد و مقدار مواد معدنی، آهن، گوگرد و پتاسیم کمتری نسبت به سطح انتظار دانشمندان در آن یافت شد. دادههای بررسی شده در این آزمایشگاه با طیفسنج بپی کلمبوس مقایسه خواهد شد تا دریابند که عطارد از چه تشکیل شده است.
پیدا کردن دانش درباره عطارد و ریشههای آن در منظومه شمسی برای دانشمند هیجان زیادی ایجاد کرده است. آنها می خواهند بدانند که این سیاره چقدر به لحاظ زمینشناسی فعال است. ناسا درماموریت مسنجر توانست آتشفشان و نشانههایی از تودههای گازی که از حفرههای سطح این سیاره خارج میشد را به دست آورد.
یوهان بنکوف، دانشمند پروژه بپی کلمبو میگوید: «یکی از اهداف ما در بپی کلمبو این است که این تفاوت تودههایی را که قبلا توسط مسنجر ثبت شده، با نمونههای خود بررسی کنیم. بعد می توانیم مدارکی برای آنچه اکنون برای عطارد اتفاق میافتد در دست داشته باشیم. این یک خروجی بینظیر خواهد بود.»
یان هلبرت، اخترشناس مرکز هوافضای آلمان درباره اهمیت بررسی عطارد میگوید: «شناخت این سیاره باعث میشود بتوانیم نحوه شکلگیری سیارهها را بهتر درک کنیم. اگر مدلی برای چگونگی شکلگیری همه سیارهها داشته باشیم اما عطارد برایمان شناخته ناشده باشد، مدل ما بیفایده خواهد بود.»
سفر طولانی برای پاسخ دادن به سوالات درباره عطارد، تازه شروع شده است. فضاپیمای ماموریت «بپی کلمبو» از جاذبه زمین، زهره و عطارد برای حرکت کردن در مسیر مورد نظر خود استفاده میکند و در سال ۲۰۲۵ به مدار عطارد میرسد.
بیشتر بخوانید: