در دومین سالگرد حملات حماس به اسرائیل، یوهان واده‌فول، وزیر خارجه آلمان خود را این گونه توصیف کرد:«کسی که همیشه در میان همتایان اروپایی‌اش در بروکسل، آشکارترین مدافع اسرائیل است.»
روز سه‌شنبه هفتم اکتبر، در سراسر آلمان مراسم‌های متعددی در گرامیداشت حملات ۷ اکتبر ۲۰۲۳ برگزار شد و در همین راستا یوهان واده‌فول، وزیر خارجه آلمان در گفت‌وگو با پادکست خبری «پل رونزایمر» گفت: «به‌عنوان یک آلمانی و نه فقط به‌عنوان یوهان واده‌فول، من به‌صورت طبیعی آشکارترین مدافع اسرائیل هستم»
در مراسمی که در دروازه براندنبورگ برلین برگزار شد، نام قربانیان اسرائیلی مربوط به ۷ اکتبر خوانده شد و بیش از هزار صندلی با تصاویر کشته‌شدگان در میدان نصب گردید.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
فریدریش مرتس، صدر اعظم آلمان که همانند واده‌فول از حزب دموکرات‌مسیحی است، در پیامی ویدئویی ضمن هشدار نسبت به افزایش یهودستیزی، از مردم آلمان خواست با شهروندان یهودی کشور همبستگی نشان دهند:
«بیایید همه نشان دهیم که در کنار آن‌ها ایستاده‌ایم و هر آنچه در توان داریم انجام دهیم تا یهودیان بتوانند با اطمینان و بدون ترس در آلمان زندگی کنند.»
مرتس دو روز پیش از آن نیز پیشنهاد داده بود که اگر اسرائیل از مسابقه یوروویژن سال آینده کنار گذاشته شود، آلمان باید آن را تحریم کند و گفت:
«حتی مطرح شدن این موضوع یک رسوایی است. اسرائیل جایگاه خود را در آن رویداد دارد.»
در سطح دیپلماتیک نیز، برلین برخلاف برخی همسایگان اروپایی‌اش هنوز کشور فلسطین را به رسمیت نشناخته و با تحریم‌های پیشنهادی کمیسیون اروپا علیه اسرائیل مخالفت کرده است.
چرا آلمان نزدیک‌ترین متحد اسرائیل در اروپاست؟
تاریخ، پاسخ این پرسش را تا حد زیادی روشن می‌کند. آنچه میان نازی‌ها و نسل‌کشی میلیون‌ها یهودی اروپایی گذشته، باعث شده تا آلمان مدرن، مسئولیتی تاریخی در قبال مقابله با یهودستیزی و حمایت از موجودیت اسرائیل برای خود قائل شود.
در سال ۱۹۴۹ و با تأسیس جمهوری فدرال آلمان، مفهومی سیاسی با عنوان «فرگانگنهایتسبولتیگونگ» در کشور شکل گرفت که به معنای«رویارویی با گذشته» و تلاشی برای پذیرش، بررسی و جبران جنایت‌های دوران نازی‌ها معروف شد.
در سال ۱۹۵۲، توافق لوکزامبورگ میان «کنراد آدناور» صدراعظم آلمان و «دیوید بن‌گوریون» نخست‌وزیر اسرائیل امضا شد و بر اساس آن، آلمان سه میلیارد مارک آلمان (معادل حدود ۷۱۴ میلیون دلار آن زمان) به اسرائیل برای اسکان بازماندگان هولوکاست پرداخت. در مجموع، غرامت‌های آلمان به اسرائیل و سازمان‌های یهودی به حدود ۹۰ میلیارد دلار رسید.
پس از برقراری روابط دیپلماتیک رسمی در سال ۱۹۶۵، همکاری میان دو کشور گسترش یافت، هرچند بی‌اعتمادی نسبت به ملت آلمان تا دهه‌ها در اسرائیل و جوامع یهودی باقی ماند.
آلمان و اسرائیل امروز «روابط ویژه‌ای» دارند که محور آن تعهد دولت برلین به امنیت اسرائیل است، اصلی که صدراعظم «آنگلا مرکل» در سال ۲۰۰۸ آن را بخشی از دلیل وجودی دولت آلمان یا «raison d’État» دانست.
فریدریش مرتس، صدراعظم فعلی نیز در سفر خود به اسرائیل در سال ۲۰۲۲ این تعهد را تکرار کرد:
«کشتار جمعی یهودیان از آلمان آغاز شد. این جنایت توسط آلمانی‌ها برنامه‌ریزی و اجرا شد. از همین رو، هر دولت آلمانی مسئولیتی دائمی در قبال امنیت اسرائیل و حفاظت از زندگی یهودیان دارد.»
همکاری نظامی و حساسیت سیاسی
در سال‌های اخیر، آلمان دومین تأمین‌کننده بزرگ تجهیزات نظامی اسرائیل پس از آمریکا بوده است، که از جمله آن‌ها ارسال زیردریایی‌های مجهز به تسلیحات هسته‌ای، موتور تانک و مهمات است. در سال ۲۰۲۳، صادرات نظامی آلمان به اسرائیل به ۳۰۰ میلیون یورو رسید که ده برابر بیشتر از سال پیش بود.
با این حال، تصمیم غیرمنتظره مرتس در آگوست گذشته برای «توقف موقت ارسال تسلیحات به اسرائیل» در پی بحران انسانی در غزه، واکنش‌های گسترده‌ای را در برانگیخت. این تصمیم با استقبال حزب سوسیال‌دموکرات و بخشی از اپوزیسیون روبه‌رو شد اما در داخل حزب محافظه‌کار او انتقادهای تندی را برانگیخت.
آلمان در سطح اتحادیه اروپا و در حوزه سیاست‌های طرفدار اسرائیل، تنها از حمایت اتریش و چند کشور اروپای شرقی برخوردار است. با این حال، وزن سیاسی و اقتصادی برلین به‌قدری است که می‌تواند مانع از تصویب اقدام‌های انتقادی علیه اسرائیل شود، مسئله‌ای که بارها موجب نارضایتی «کایا کالاس»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا شده است.
کالاس ماه گذشته در گفت‌وگو با یورونیوز گفت: «اگر بر سر این مسئله توافق داریم که وضعیت فاجعه‌بار و غیرقابل تحمل است، پس باید بپرسیم چه باید کرد؟ اگر از این اقدامات حمایت نمی‌کنید، گزینه جایگزین چیست؟»
در همین راستا، طرح جدید آمریکا برای غزه که توسط دونالد ترامپ ارائه شده، بلافاصله از سوی صدراعظم مرتس حمایت شد. او در تماس تلفنی اخیر با نخست‌وزیر اسرائیل بنیامین نتانیاهو، خواستار تسریع در روند مذاکرات قاهره شد.
نتانیاهو نیز در گفت‌وگویی با یورونیوز از مواضع مرتس و تصمیم او برای عدم شناسایی کشور فلسطین تمجید کرد.