ارتش سوئیس از شرکت‌های فناوری، پژوهشگران و شرکت‌های دانش‌بنیان دعوت کرده است تا با ارائه راه‌حل‌هایی نوآورانه و کم‌هزینه، پناهگاه‌های دوران جنگ این کشور را به مراکز دفاعی مدرن تبدیل کنند. همزمان آلمان نیز از برنامه‌های جدید خود برای استفاده مجدد از پناهگاه‌های دوران جنگ خبر داده است.
آگهی
در پی تشدید نگرانی‌های امنیتی ناشی از تهاجم تمام‌عیار روسیه به اوکراین، ارتش سوئیس در حال بازنگری در کارکرد حدود ۸ هزار پناهگاه نظامی پراکنده در سراسر این کشور است.
برخی از این پناهگاه‌ها به قرن نوزدهم (سال ۱۸۸۶) بازمی‌گردند و بسیاری از آن‌ها از دهه ۱۹۹۰ بلااستفاده مانده‌اند.
این پناهگاه‌ها در اصل برای محافظت از نقاط راهبردی مانند خطوط راه‌آهن و گذرگاه‌های آلپ ساخته شده بودند و در زمان جنگ جهانی دوم و جنگ سرد، به ستون فقرات استحکامات دفاعی سوئیس تحت عنوان «سنگر ملی» تبدیل شدند.
با وجود تجهیز بسیاری از این پناهگاه‌ها به سامانه‌های پیشرفته برای مقابله با تهدیدات موشکی شوروی، پس از پایان جنگ سرد، اهمیت آن‌ها کاهش یافت.
کاهش بودجه‌های نظامی و تغییر در اولویت‌های دفاعی باعث شد بسیاری از این مکان‌ها به فروش برسند و به کاربردهای غیرنظامی تغییر کاربری دهند.
پناهگاهی برای پنیر، هنر و رمزارز
برخی از این پناهگاه‌ها به سردخانه‌های نگهداری پنیر، گالری‌های هنری، مراکز حفاظت از داده‌ها و حتی هتل تبدیل شدند. برخی دیگر نیز به خزانه‌های امن برای رمزارزها، نظیر «سوئیس فورت ناکس» در کانتون برن، بدل شدند.
با این حال، ارتش سوئیس در سال ۲۰۲۳ تمامی فروش‌ها را متوقف کرد تا درباره نحوه استفاده مجدد از این پناهگاه‌ها تصمیم‌گیری کند.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
ژنرال توماس زوسلی، رئیس ارتش سوئیس، در گفتگو با رسانه‌های داخلی گفت: «ما باید از داشته‌هایمان بهترین بهره را ببریم. ماهیت تهدیدهای نظامی تغییر کرده است. این پناهگاه‌ها موقعیت مناسبی ندارند و تسلیحات موجود در آن‌ها تنها تا ده یا بیست سال دیگر قابل استفاده‌اند.»
هدف: گره‌های دفاعی مدرن با کمترین نیرو
هدف ارتش، تبدیل این پناهگاه‌ها به «گره‌های دفاعی سخت برای حمله» با استفاده از فناوری‌های نوین است؛ آن هم به شکلی که هزینه‌ها پایین باشد و نیاز به نیروی انسانی زیادی نداشته باشد.
در کنار اهداف نظامی، برخی کانتون‌ها از این پناهگاه‌ها به عنوان اقامتگاه موقت برای پناهجویان نیز استفاده کرده‌اند.
طبق گزارش رسانه‌های محلی، انجمن فناوری و نیروهای مسلح سوئیس قصد دارد در اواسط سپتامبر رویدادی با عنوان «روز نوآوری» برگزار کند.
در این رویداد جزئیات بیشتری منتشر شده و شرکت‌کنندگان می‌توانند طرح‌های خود را ارائه دهند. این انجمن اعلام کرده است: «ما فقط به دنبال ایده‌های نظامی نیستیم، بلکه از همه بخش‌ها دعوت می‌کنیم.»
آلمان هزاران پناهگاه هوایی تعطیل‌شده خود را بازمی‌گرداند
کمتر از ۲۰ سال پیش، دولت آلمان خطر حمله نظامی به خاک کشور را چنان ناچیز می‌دانست که آخرین پناهگاه‌های هوایی خود را از رده خارج کرد. اکنون اما مقامات آلمانی به‌سرعت در حال عقب‌نشینی از این تصمیم هستند.
از حدود ۲ هزار پناهگاه هوایی که در دوران جنگ سرد فعال بودند، تنها ۵۸۰ عدد باقی مانده‌اند که روی کاغذ تنها ظرفیت پناه دادن به ۴۸۰ هزار نفر را دارند؛ یعنی کمتر از نیم درصد جمعیت این کشور.
پناهگاه‌های بتنی و خاکستری دوران جنگ جهانی دوم، که هنوز در شهرهای آلمان خودنمایی می‌کنند، زمانی محل استقرار توپ‌های ضدهوایی، پایانه‌های مخابراتی یا پناهگاه‌های غیرنظامی بودند. حالا اما اکثرا به گالری‌های هنری، کلوب‌ها و هتل‌های لوکس تبدیل شده‌اند.
نوسازی این پناهگاه‌ها، یا پناهگاه‌های دوران جنگ سرد که ظرفیت هزاران نفر را دارند، اغلب بسیار پرهزینه، زمان‌بر و در برخی موارد ناکارآمد است. به‌ویژه با توجه به این‌که تمرکز جمعیت زیاد در یک محل ممکن است خود هدف حمله شود.
به گفته مقامات آلمانی، تجربه اوکراین نشان داده که خطر اصلی برای غیرنظامیان، اصابت ترکش موشک یا پهپاد است. از همین رو رویکرد جدید تمرکززدایی است: ایجاد پناهگاه‌های کوچک و مقاوم که سریع و در نزدیکی محل سکونت قابل دسترسی باشند و نه سازه‌های عظیم و زیرزمینی که ساعت‌ها برای پر شدن زمان می‌برند.
هدف این است که تا پایان سال آینده، برای یک میلیون نفر پناهگاه مجهز به تخت، آب آشامیدنی، سیستم تهویه و امکانات بهداشتی فراهم شود.
همچنین اپلیکیشنی در دست توسعه است که مسیر نزدیک‌ترین پناهگاه را به شهروندان نشان دهد.
همزمان آلمانی‌های بیشتری به سراغ شرکت‌های تخصصی ساخت پناهگاه رفته‌اند تا زیرزمین خانه‌هایشان را به پناهگاه شخصی تبدیل کنند.
پیتر اورنهامر، مدیر شرکت دی‌اس‌زد که از اتاق وحشت گرفته تا پناهگاه‌های زیرزمینی ضد اتمی می‌سازد، می‌گوید: «تا چند سال پیش این موضوع بیشتر سوژه شوخی بود، اما حالا شرایط فرق کرده است.»