با ادامه تبادل آتش میان ایران و اسرائیل برای پنجمین روز متوالی، حجم زیادی از ویدیوهای تأییدنشده در شبکههای اجتماعی دستبهدست میشود که مدعی هستند حملات موشکی و پهپادی دو طرف را نشان میدهند.
تیم راستیآزمایی یورونیوز با نام «یوروریفای» تعدادی از این ویدیوها را مورد بررسی قرار داده تا صحت آنها را ارزیابی و مکان وقوع حوادث را مشخص کند.
در جریان یک درگیری نظامی، راستیآزمایی چنین ویدیوهایی حیاتی است، زیرا به مقابله با اخبار جعلی کمک کرده و تضمین میکند که محتوای استفادهشده در گزارشها واقعی باشد.
ویدیوهای جعلی تولیدشده با هوش مصنوعی
تعدادی از ویدیوهایی که به شکل گسترده منتشر شدند، با استفاده از هوش مصنوعی تولید شده و بهاشتباه به حملات ایران و اسرائیل نسبت داده شدهاند.
یکی از این ویدیوها که صدها هزار بازدید در تیکتاک داشته، مدعی است که ویرانی ناشی از حمله هوایی اسرائیل به ایران را نشان میدهد.
با این حال بررسی یورووریفای نشان میدهد که این ویدیو به وضوح ساختگی است. در تصویر، اشعههای غیرواقعی از یکی از برجهای خنککننده خارج میشوند، یک ماشین آتشنشانی روی لبه دهانهای دیده میشود و برخی نیروهای امداد بهطور نامنظم در تصویر محو میشوند.
ویدیویی دیگر نیز که در فیسبوک، اینستاگرام، تیکتاک و ایکس منتشر شده، ادعا میکند حمله ایران به فرودگاه بنگوریون در تلآویو را نشان میدهد.
اما این ویدیو نیز ساخت هوش مصنوعی است و اغلب توسط حسابهایی که به انتشار اطلاعات نادرست شناخته میشوند، به اشتراک گذاشته شده است.
رسانه نیمهرسمی مهر مدعی شده بود که حملات ایران به فرودگاه بنگوریون اصابت کردهاند، اما این گزارش هنوز از سوی منابع مستقل تأیید نشده است.
ویدیوهای قدیمی و بیارتباط با درگیری جاری
علاوه بر ویدیوهای ساختگی، برخی کاربران نیز ویدیوهای قدیمی از حوادث دیگر را به اشتباه به حملات اخیر نسبت دادهاند.
برای نمونه، ویدیویی که ساختمانی در حال سوختن را نشان میدهد، توسط حساب عربی الجزیره در ایکس با این عنوان منتشر شد: «آتشسوزی شدید در سایتهایی در تلآویو در پی حمله موشکی ایران». اما بررسی تصاویر نشان داد که این ویدیو در اوایل ماه مه منتشر شده است و ربطی به حملات اخیر ندارد.
در ۱۰ مه، یک کاربر فیسبوک این ویدیو را منتشر کرده و مدعی شده بود که مربوط به درگیریهای هوایی میان هند و پاکستان است. در حالی که آن دو کشور در بازه ۷ تا ۱۰ مه تبادل آتش محدودی داشتند، اما صحت این نسبتدهی هم هنوز تأیید نشده است.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
تصویر قدیمی از انفجار پالایشگاه ایران
تصویر دیگری که بهطور گسترده پخش شده و مدعی است انفجار پالایشگاه نفتی در ایران بر اثر حمله اسرائیل را نشان میدهد نیز نادرست است.
بررسی معکوس تصویر نشان داد که این عکس مربوط به انفجار آبان ۱۳۹۹ در یک مجتمع پتروشیمی در ایلام بوده که در رسانههای ایرانی پوشش داده شده بود و هیچ ارتباطی با درگیری جاری ندارد.
حملات واقعی اسرائیل به زیرساختهای انرژی
با این حال، گزارشها حاکی از آن است که حملات واقعی اسرائیل به زیرساختهای کلیدی انرژی ایران، از جمله میدان گازی پارس جنوبی در جنوب کشور و مخازن نفتی شهران در تهران، انجام شده است.