کاربران رسانه‌های اجتماعی و برخی رسانه‌ها مستقل ادعا می‌کنند که اسناد چند دهه‌ای ناتو نشان می‌دهد که این اتحاد نظامی پشت‌پرده شکل‌گیری مسابقه آواز یوروویژن بوده است.
آگهی
مسابقات یوروویژن امسال به پایان رسید اما بحث‌ها درباره این رقابت پرطرفدار در حوزه موسیقی همچنان ادامه دارد.
کاربران فضای مجازی و برخی رسانه‌های مستقل می‌گویند که پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در دوران جنگ سرد با هدف گسترش «قدرت نرم» خود، ایده برگزاری چنین رویدادی را مطرح کرده است.
برخی از این پست‌ها تصویری از سندی متعلق به کمیته اطلاعات و روابط فرهنگی ناتو در تاریخ نوامبر ۱۹۵۵ را منتشر کرده‌اند که در آن از چیزی به نام «جشنواره آتلانتیک شمالی» نام برده شده است.
در این سند گفته شده که اجرای برنامه‌ای نمایشی می‌تواند راهی غیرمستقیم برای ترویج دیدگاه‌های طرفدار ناتو در میان مردم باشد. در بخشی از این سند آمده: «می‌توان به توزیع بروشورهای اطلاع‌رسانی درباره ناتو در جریان جشنواره فکر کرد. با این حال، لازم است مطلوب بودن این کار با دقت بررسی شود و به‌نظر من در نگاه اول، این کار اشتباه خواهد بود، چرا که که جنبه‌ای تبلیغاتی به جشنواره می‌دهد، در حالی‌که هدف جشنواره دستیابی به نتایجی مشابه اما به‌شیوه‌ای ظریف‌تر است.»
در ادامه تاکید شده «در هر صورت بسیار طبیعی‌تر خواهد بود که از خود اجرای برنامه به‌عنوان ابزاری برای تاثیرگذاری بر افکار عمومی به نفع ناتو استفاده شود.»
جشنواره آتلانتیک شمالی همان مسابقات یوروویژن نیست
گرچه سند منتشرشده واقعی است اما محتوای آن از زمینه اصلی خود جدا شده است. بررسی آرشیو ناتو نشان می‌دهد که ایده‌ای برای برگزاری جشنواره‌ای با عنوان «جشنواره آتلانتیک شمالی» مطرح شده بود اما این جشنواره هیچ شباهتی به مسابقات یوروویژن نداشت و هرگز هم به شکل واقعی برگزار نشد.
برنامه‌ای که ناتو مدنظر داشت، قرار بود در حاشیه نمایشگاه نمایشگاه نظامی محبوب«شب‌های ارتش» که هر سال توسط ارتش فرانسه در پاریس برگزار می‌شد و مجله «پاریس مچ» نیز آن را حمایت مالی می‌کرد، برگزار شود. این نمایش شامل اجراهای متنوعی بود و هر ساله هزاران تماشاگر را در پاریس به خود جذب می‌کرد.
در سندی دیگر از ناتو آمده: «شب‌های ارتش فرانسه فقط به‌خاطر کیفیت بالای نمایش‌ها و سازماندهی خوب آن محبوب نیست بلکه مردم از شکوه و جلوه نظامی صلح‌آمیز چنین برنامه‌هایی لذت می‌برند. به همین دلیل هم مجله پاریس مچ ایده برگزاری جشنواره‌ای مشابه اما در ابعاد بین‌المللی با حضور نیروهای نظامی کشورهای عضو ناتو را مطرح کرده بود.»
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
بر اساس این طرح، قرار بود یگان‌هایی از کشورهای مختلف عضو ناتو برنامه‌هایی فرهنگی و نظامی از جمله رژه اسکاتلندی با موسیقی نی‌انبان بریتانیایی، نمایش سگ‌های پلیس از بلژیک، یا مراسم تعویض نگهبان توسط سواره‌نظام کانادا اجرا کنند.
یکی از دلایلی که برخی کاربران تصور کرده‌اند یوروویژن از سوی ناتو راه‌اندازی شده، این است که نخستین دوره این رقابت موسیقی در سال ۱۹۵۶ یعنی یک سال پس از نگارش اسناد مذکور ناتو برگزار شد. همچنین اهداف اعلام‌شده جشنواره آتلانتیک شمالی مثل ترویج صلح و همبستگی اروپایی، شباهت‌هایی با اهداف یوروویژن دارد.
در یکی دیگر از اسناد آمده که بی‌بی‌سی پیشنهاد کرده بود جشنواره آتلانتیک شمالی از طریق شبکه یوروویژن متعلق به اتحادیه پخش اروپا (EBU) به‌طور زنده در کشورهای مختلف اروپایی پخش شود.
ناتو در این سند می‌نویسد: «وقتی دفتر اطلاعاتی ناتو با بخش تلویزیون بی‌بی‌سی تماس گرفت آن‌ها گفتند آماده‌اند چنین برنامه‌ای را از طریق شبکه یوروویژن در کشورهای بریتانیا، فرانسه، آلمان، ایتالیا و هلند بازپخش کنند.»
تفاوت یوروویژن و شبکه یوروویژن
با این وجود شبکه یوروویژن همان مسابقه آواز یوروویژن نیست، شبکه یوروویژن یک زیرساخت پخش تلویزیونی است که در سال ۱۹۵۴ از سوی اتحادیه رادیو و تلویزیون‌های اروپا برای تبادل محتوای تلویزیونی و رادیویی در سراسر اروپا راه اندازی شد. مسابقه آواز یوروویژن اما یک برنامه سرگرمی خاص است که از این شبکه برای پخش رقابت موسیقایی میان کشورهای عضو استفاده می‌کند.
در وب‌سایت رسمی مسابقه آواز یوروویژن گفته شده که ایده راه‌اندازی شبکه یوروویژن از سوی مارسل بزنسون، مدیرکل وقت سازمان رادیو و تلویزیون سوئیس مطرح شد و ایده خودِ مسابقه نیز از رادیو و تلویزیون ملی ایتالیا (RAI) آمده است.
وب‌سایت یوروویژن می‌نویسد: «محبوب‌ترین و موفق‌ترین برنامه‌ای که شبکه یوروویژن تولید کرد، همان برنامه‌ای بود که نام خود را به این شبکه داد. پس از پیشنهادهایی که در جلسه کمیته برنامه‌سازی در موناکو در سال ۱۹۵۵ مطرح شد، اتحادیه رادیو و تلویزیون‌های اروپا در مجمع عمومی خود در رم تصمیم گرفت این مسابقه را راه‌اندازی کند.»
در ادامه آمده است: «این مسابقه از از رادیو و تلویزیون ملی ایتالیا الهام گرفته شده است که از سال ۱۹۵۱ فستیوال دی سانرمو (جشنواره آواز ایتالیایی سانرمو) را در شهر ساحلی به همین نام برگزار می‌کرد.»
برخلاف ادعاهای برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی، یوروویژن هیچ‌گاه برای تبلیغ ناتو یا مقابله با اتحاد جماهیر شوروی طراحی نشده بود. روسیه و بلاروس تا پیش از تعلیق عضویتشان در سال‌های اخیر هر دو عضو کامل اتحادیه رادیو و تلویزیون‌های اروپا و از شرکت‌کنندگان فعال در یوروویژن بودند.
هیچ یک از این دو کشور عضو ناتو نیستند که این امر نشان دهنده استقلال این مسابقه از ساختار نظامی ناتو است.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
در نهایت، یک مقام رسمی ناتو در گفت‌وگو با یورو وریفای (صحت‌سنجی یورونیوز) گفت که ناتو هیچ نقشی در ایجاد یوروویژن نداشته و این ادعاها را نادرست خواند. سخنگوی مسابقه یوروویژن نیز تاکید کرد: «این ادعاها به هیچ وجه صحت ندارند. مسابقه آواز یوروویژن در سال ۱۹۵۶ از سوی اتحادیه رادیو و تلویزیون‌های اروپا بنیان‌گذاری شد و این اتحادیه همچنان مسئول برگزاری آن است. اعضای آن، رسانه‌های عمومی ۵۶ کشور هستند.»