استعمال دخانیات در اماکن عمومی همچون سواحل، پارک‌ها و ایستگاه‌های مسقف اتوبوس از روز یک‌شنبه و درست یک روز پس از انتشار فرمان دولت در روزنامه رسمی در فرانسه ممنوع شد اما اعمال جریمه نقدی از روز سه‌شنبه (۱ ژوئیه/۱۰ تیر) آغاز شد.
آگهی
بریژیت باردو پابرهنه روی ساحل سنت‌تروپه دراز کشیده بود و با پک‌های عمیق، سیگارش را دود می‌کرد. بازیگر دیگر، ژان-پل بلموندو، در خیابان شانزه‌لیزه قدم می‌زد، در حالی که دود سیگار را از لب‌های تحریک‌آمیزش به هوا می‌فرستاد، روحیه سرکش یک نسل را به تصویر می‌کشید.
در فرانسه، سیگار فقط یک سیگار نبود؛ بلکه نمایی جذاب در سینما، ابزار عشوه‌گری و نماد عصیان در قالب کاغذی لوله شده بود.
با این حال، از ابتدای ژوئیه ۲۰۲۵، اگر صحنه‌های نمادین باردو و بلموندو در زندگی واقعی تکرار شوند، با جریمه‌ای تا سقف ۱۳۵ یورو (۱۵۳ دلار) مواجه خواهند شد.
البته این فرمان دولت همچنان نیاز به صدور دستوری تکمیلی از سوی وزیر بهداشت فرانسه دارد تا مناطق ممنوعه را به طور دقیق مشخص کند اما آن چه در کلیت این فرمان روشن شده، استعمال دخانیات در تمامی اماکن عمومی از مدارس، کتابخانه‌ها، سالن‌ها و استادیوم‌های ورزشی گرفته تا ایستگاه مسقف اتوبوس، سواحل، پارک‌ها و زمین‌های بازی و هر محل عمومی که به نحوی کودکان در آنها تردد دارند، ممنوع خواهد بود.
این اقدام در پایان سال ۲۰۲۳ توسط دولت وعده داده شده بود و در اواخر ماه مه توسط وزیر بهداشت، کاترین وترن، تأیید شد. خانم ترن به رسانه‌های فرانسوی گفت: «تنباکو باید از تمام جاهایی که کودکان حضور دارند، ناپدید شود. آزادی برای کشیدن سیگار در جایی به پایان می‌رسد که حق کودکان برای تنفس هوای پاک آغاز می‌شود.»
خانم وترین به رسانه‌های فرانسوی گفت: «تنباکو باید در جایی که کودکان هستند ناپدید شود. آزادی سیگار کشیدن در جایی پایان می یابد که حق کودکان برای تنفس هوای پاک آغاز می شود.»
در حالی‌که فرمان مورد حمایت خانم وترن نشان‌دهنده اولویت‌های بهداشت عمومی است، اما همچنین نشانه‌ای از یک تغییر فرهنگی عمیق‌تر است. استعمال دخانیات برای مدت‌ها هویت و جذابیتی خاص را برای سینمای فرانسه تعریف کرده بود، به طوری که این اقدام دولت اثری مانند یک انقلاب خاموش در جامعه فرانسه دارد؛ کشوری که رابطه‌اش با تنباکو به طرز عجیبی پیچیده است.
بر اساس گزارش انجمن مبارزه با سرطان، بیش از ۹۰٪ فیلم‌های فرانسوی بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ صحنه‌هایی از استعمال دخانیات داشتند؛ بیش از دو برابر میزان دیده شده در تولیدات هالیوود. هر فیلم فرانسوی به‌طور متوسط نزدیک به سه دقیقه صحنه کشیدن سیگار دارد: معادل شش آگهی تلویزیونی ۳۰ ثانیه‌ای.
سینمای فرانسه تأثیر ویژه‌ای در شکل‌گیری این فرهنگ عمومی داشت: سیگار کشیدن سرکش بلموندو در فیلم «از نفس افتاده»، اثر ژان-لوک گدار، به نمادی جهانی از عصیان جوانانه تبدیل شد. دود سیگار باردو در فیلم «و خدا زن را آفرید» نماد رهایی و جذابیت جنسی بی‌حد و مرز بود.
اما این جذاب‌سازی سیگار، پیامدهایی به همراه داشته است. به گفته مقام‌های بهداشتی فرانسه، حدود ۷۵٬۰۰۰ فرانسوی سالانه در اثر ابتلا به بیماری‌های مرتبط با تنباکو جان خود را از دست می‌دهند. گرچه نرخ سیگار کشیدن در سال‌های اخیر کاهش یافته و کمتر از ۲۵٪ بزرگسالان فرانسوی به‌طور روزانه سیگار می‌کشند که پایین‌ترین سطح تاریخی به شمار می‌رود ولی این عادت همچنان به ویژه در میان جوانان و شهرنشینان مرفه ریشه‌دار باقی مانده است.
رابطه فرانسه با تنباکو مدت‌هاست که پر از تناقض بوده است. شرکت هواپیمایی ایر فرانس از سال ۲۰۰۰ استعمال دخانیات را در تمام پروازهای خود ممنوع کرد؛ سال‌ها پس از آن‌که ایرلاین‌های بزرگ آمریکایی از اواخر دهه ۱۹۸۰ و اوایل دهه ۱۹۹۰ این کار را آغاز کرده بودند. این تأخیر نشان می‌دهد که مردم این کشور به سختی از رابطه عاشقانه و فرهنگی‌اش با سیگار جدا شده، حتی در ارتفاع ۱۰٬۶۰۰ متری از سطح زمین.
در خیابان‌های شیک محله مارِه، مدرن‌ترین منطقه پاریس، واکنش‌ها به ممنوعیت کشیدن سیگار در اماکن عمومی متفاوت است: از پذیرش واقع‌گرایانه تا دلتنگی دیوانه‌کننده.
کلمانس لوران، ۳۴ ساله و فعال صنعت مُد، در حالی‌که روی تراس یک کافه شلوغ قهوه می‌نوشید، گفت: «دیگر وقتش بود. نمی‌خواهم فرزندانم با این تصور بزرگ شوند که سیگار کشیدن عاشقانه است. درست است که باردو سیگار را جذاب جلوه می‌داد ولی حواسش به هشدارهای سرطان ریه امروز نبود.»
در فروشگاه مجاور، لوک بودری، فروشنده ۵۳ ساله اجناس دست‌دوم، این ممنوعیت را حمله‌ای به فرهنگ ذاتاً فرانسوی دانست. گفت: «سیگار همیشه بخشی از فرهنگ ما بوده. اگر سیگار را از ما بگیرند، دیگر چی برایمان می‌ماند؟ اسموتی؟(با طعنه)»
در آن سوی خیابان، ژان لووی ۷۲ ساله با صدایی خشن که به گفته خودش از دهه‌ها سیگار گولوآز نشئت گرفته، می‌خندد و می‌گوید: «اولین سیگارم را با تماشای ژان مورو کشیدم. با آن صدای خشن، سکسی و پخته. چه کسی دلش نمی‌خواهد چنین صدایی داشته باشد؟»
در واقع، صدای خشن و آغشته به نیکوتین ژان مورو، سیگار کشیدن را به شعر تبدیل کرد؛ در فیلم‌هایی کلاسیک مانند «ژول و ژیم» فرانسوا تروفو جاودانه شد. سیگار کشیدن به پرستیژی وجودی تبدیل شد که ترک آن را برای نسل‌های مختلف فرانسوی غیرقابل تصور کرده بود.
قانون جدید فرانسه بخشی از روند گسترده‌تر اروپا در محدود کردن استعمال سیگار است. کشورهایی مانند بریتانیا و سوئد پیشتر مقررات استعمال دخانیات را در اماکن عمومی سخت‌‌گیرانه‌تر کرده‌اند.
سوئد در سال ۲۰۱۹ سیگار کشیدن را در تراس رستوران‌ها، ایستگاه‌های اتوبوس و اطراف زمین‌های بازی مدارس ممنوع کرد. در اسپانیا نیز ممنوعیت‌ها به تراس کافه‌ها و رستوران‌ها گسترش یافته است، مناطقی که در فرانسه فعلاً از ممنوعیت مستثنا شده‌اند.
در میلان، پایتخت مالی و مد ایتالیا، استعمال دخانیات اکنون در فضاهای بیرونی و عمومی ممنوع شده است. این سخت‌گیرانه‌ترین گسترش مجموعه‌ای از ممنوعیت‌هاست که از سال ۲۰۲۱ در اروپا آغاز شده و درکنار کمک به بهداشت و سلامت عمومی، هدف «بهبود کیفیت هوای شهر» را نیز دنبال می‌کند.
طبق سندی که یورونیوز به آن دست پیدا کرده، کمیسیون اروپا قصد دارد توصیه‌ای را برای گسترش ممنوعیت سیگار کشیدن به تراس کافه‌ها، ایستگاه‌های اتوبوس و باغ‌وحش‌ها ارائه کند و همچنین قصد دارد محصولات دخانی بدون نیکوتین را نیز شامل این ممنوعیت کند.
در میدان «پلاس دِ وُژ» پاریس، توماس بوشار، دانشجوی هنر، که یک سیگار الکترونیکی در دست دارد و پکی به آن می‌زند، می‌گوید: «فعلا باید با همین سیگار الکترونیک ساخت، شاید جذابیت سیگار کلاسیک را نداشته باشد ولی فعلا ممنوع نیست و پوست را هم کمتر چین و چروک می‌کند.»