پژوهش پنجسالهای درباره اینکه معدنکاری در اعماق دریا چگونه بر تنوع زیستی تاثیر میگذارد، سرانجام منتشر شد.
با انتشار نتایج یک تحقیق پنجساله، درخواستها برای تعلیق جهانی معدنکاری اعماق دریا شدت گرفته است.
دانشمندان نمونههایی از کف دریا در اعماق اقیانوس آرام را پیش و پس از آنکه ماشینهای معدنکاری دریا بر منطقهای به طول ۸۰ کیلومتر حرکت کردند، تحلیل کردهاند.
پژوهشگران دانشگاه گوتنبرگ، موزه تاریخ طبیعی بریتانیا و مرکز ملی اقیانوسشناسی بیش از ۱۶۰ روز را در دریا گذراندند و سپس سه سال در آزمایشگاه کار کردند تا ابعاد خسارتی را که رد ماشینها بر جا گذاشته، مشخص کنند.
این مطالعه که در نشریه علمی Nature منتشر شده، با تامین مالی شرکت متالز انجام شده است؛ غول معدنکاری اعماق دریا که میکوشد نخستین شرکتی باشد که معدنکاری تجاری در بستر اقیانوس انجام میدهد.
دانشمندان میگویند این یافتهها بهطور مستقل بهدست آمده و شرکت پیش از انتشار به نتایج دسترسی داشته، اما اجازه تغییر آنها را نداشته است.
تاثیر معدنکاری اعماق دریا بر تنوع زیستی
پژوهشگران دادههای منطقه کلاریون-کلیپرتون را که میان هاوایی و مکزیک قرار دارد و بهدلیلبستر غنی از مواد معدنی هدفگذاری شده، بررسی کردند.
آنها بیش از ۴ هزار جانور در کف دریا یافتند و تنوع زیستی منطقه را دو سال پیش از عملیات و دو ماه پس از آنکه ماشین معدنکاری بیش از ۳ هزار تن گرهکهای چندفلزی را جمعآوری کرد، پایش کردند.
آنها هشدار دادند تعداد جانوران ماکروفونا در رد ماشینهای معدنکاری در مقایسه با مناطق دستنخورده بهطور حیرتانگیزی ۳۷ درصد کاهش یافته است. اینها موجوداتی هستند که با چشم غیرمسلح دیده میشوند، مانند کرمها، سختپوستان، حلزونها و صدفها.
در مناطقی که ابر رسوبی ناشی از ماشین گسترش یافته بود، فراوانی جانوران تحت تاثیر قرار نگرفت. اما تیم تحقیق دریافت این آزمایش به کاهش ۳۲ درصدی غنای گونهای (تعداد گونههای متفاوت در یک منطقه) انجامیده است.
شرکت متالز میگوید از یافتهها «دلگرم» شده و استدلال میکند تاثیرات بر تنوع زیستی «به منطقهای که بهطور مستقیم استخراج شده» محدود است.
با این حال، سازمان محیطزیستی گرینپیس استدلال کرد که در این آزمون از ماشینی استفاده شده که «نیمی از اندازه» ماشینهای مدنظر برای استفاده را دارد و این یعنی تاثیر واقعی معدنکاری اعماق دریا بسیار بیشتر خواهد بود.
جورجیا ویتاکر از گرینپیس بینالملل میگوید: «شرکت متالز تلاش میکند توجه را از خبر بد اصلی منحرف کند اما بحث ما آسیب رساندن به موجودات دریایی منحصربهفرد و ارزشمندی است که تازه کشف شدهاند.»
او افزود: «اینکه ادعا میکنند فقط خود محل استخراج تحت تاثیر قرار میگیرد، گمراهکننده است.»
چرا کشورها میخواهند معدنکاری اعماق دریا انجام دهند؟
انگیزه فزاینده برای معدنکاری اعماق دریا حول سنگریزههای کوچکی در کف دریا میچرخد که سرشار از مواد معدنی حیاتی مانند مس، آهن، روی و موارد دیگرند.
این مواد معدنی برای ساخت فناوریهای پاک مانند باتری خودروهای برقی، پنلهای خورشیدی و تلفنهای همراه بهکار میروند. هرچند این مواد روی خشکی هم یافت میشوند، استخراج آنها معمولا با زنجیرههای تامین پرریسک و روشهای غیراخلاقی همراه است؛ موضوعی که در تحقیقات متعدد افشا شده است.
با این حال، گزارشی که پارسال از سوی بنیاد عدالت محیطزیستی منتشر شد نشان داد معدنکاری اعماق دریا برای گذار به انرژی پاک در عمل ضروری نیست.
این گزارش استدلال میکند ترکیبی از فناوریهای پیشرفته، اقتصاد چرخشی و بازیافت میتواند تقاضا برای مواد معدنی را بین سالهای ۲۰۲۲ تا ۲۰۵۰ تا ۵۸ درصد کاهش دهد.
علاوه بر نگرانیهای اکنون اثباتشده درباره آسیب معدنکاری اعماق دریا به تنوع زیستی، کارشناسان هشدار میدهند این فعالیت خطر تاثیر بر کربن ذخیرهشده در اقیانوس را نیز دارد.
کدام کشورها در حال بررسی معدنکاری اعماق دریا هستند؟
سال گذشته، نروژ نخستین کشور جهان شد که به معدنکاری اعماق دریا چراغ سبز نشان داد و در نهایت امکان گشودن ۲۸۰ هزار متر مربع از آبهای ملی را فراهم کرد.
قرار بود از ۲۰۲۵ صدور مجوزهای استخراج آغاز شود، اما هفته گذشته دولت تازهمنتخب نروژ اعلام کرد این موضوع دستکم چهار سال به تعویق میافتد تا بودجه دولتی ۲۰۲۶ به تصویب برسد.
هرچند این اقدام از سوی فعالان محیطزیست در گروههایی مانند گرینپیس و WWF مورد استقبال قرار گرفت، یوناس گار استوره نخستوزیر به خبرنگاران گفت این تصمیم باید بهمثابه تعویق در نظر گرفته شود نه ممنوعیت دائمی.
او افزود حزب چپ سوسیالیست که سوم دسامبر توافقهای بودجهای را متوقف کرد «تا ابد در قدرت نمیماند»، اما تایید کرد معدنکاری بستر دریا در دوره کنونی پارلمان که تا ۲۰۲۹ ادامه دارد انجام نخواهد شد.
ماه گذشته مقامهای جزایر کوک نیز درخواستهای معدنکاری اعماق دریا در آبهای این کشور واقع در اقیانوس آرام را به تاخیر انداختند و به این ترتیب استخراج در این منطقه دستکم تا ۲۰۳۲ عقب افتاد.
در ماه آوریل، دونالد ترامپ یک فرمان اجرایی امضا کرد با هدف سرعتبخشیدن به معدنکاری اعماق دریا در آبهای آمریکا و آبهای بینالمللی، زیرا کشورش میکوشد به آنچه «رهبر جهانی در بهرهبرداری مسئولانه از مواد معدنی بستر دریا» توصیف میکند تبدیل شود.
این اقدام با انتقادهای شدید کشورهایی از جمله چین روبهرو شد؛ آنها صدور مجوزها را به تاخیر انداختهاند تا زمانی که کشورها بر چارچوبی برای نحوه تقسیم منابع به توافق برسند.
در همین حال، حمایت از ممنوعیت موقت این فعالیت نیز افزایش یافته است. بیش از ۳۵ کشور و اتحادیه اروپا از آن پشتیبانی کردهاند.