پژوهشی تازه هشدار می‌دهد که مهار افزایش دمای جهانی زیر ۱٫۵ درجه سانتی‌گراد دیگر «واقع‌بینانه» نیست و دستیابی به این هدف بعید به نظر می‌رسد.
طبق پژوهشی تازه که روز پنجشنبه منتشر شد، انتشارهای ناشی از سوخت‌های فسیلی در سال ۲۰۲۵ قرار است به رکوردی بی‌سابقه برسد.
این گزارش هشدار می‌دهد بودجه کربنیِ باقیمانده برای نگه داشتن گرمایش جهانی زیر ۱٫۵ درجه سانتی‌گراد اکنون «عملا به پایان رسیده است».
گزارش سالانه بودجه جهانی کربن می‌گوید هرچند کربن‌زداییِ نظام‌های انرژی در بسیاری کشورها در جریان است، این روند برای جبران رشد تقاضای جهانی انرژی کافی نیست.
به گفته تیمی بین‌المللی شامل بیش از ۱۳۰ دانشمند، انتشارهای ناشی از سوخت‌های فسیلی در ۲۰۲۵ نسبت به سال گذشته ۱٫۱ درصد بیشتر خواهد بود، زیرا انتشارهای زغال‌سنگ، نفت و گاز همگی در آستانه افزایش‌اند.
به گفته نویسندگان، با نبود هیچ نشانه‌ای از کاهش فوریِ مورد نیاز در انتشارهای جهانی، سطح CO2 در جو و پیامدهای خطرناک گرمایش جهانی همچنان رو به افزایش است.
جهان «عملا» بودجه کربنی خود را به پایان رسانده است
امسال دهمین سالگرد توافق پاریس است و با وجود پیشرفت‌ها در بسیاری حوزه‌ها، انتشارهای ناشی از سوخت‌های فسیلی همچنان رو به افزایش است. گزارش، میزان باقیمانده کربنی را محاسبه می‌کند که می‌توان منتشر کرد تا گرمایش جهانی زیر هدف ۱٫۵ درجه سانتی‌گرادِ تعیین‌شده در این توافق بماند.
«با ادامه افزایش انتشار CO2، نگه داشتن گرمایش جهانی زیر ۱٫۵ درجه سانتی‌گراد دیگر واقع‌بینانه نیست»، پروفسور پیر فریدلینگشتاین از مؤسسه سامانه‌های جهانیِ دانشگاه اکستر که سرپرستی این مطالعه را بر عهده داشت، گفت.
«بودجه کربنیِ باقیمانده برای ۱٫۵ درجه سانتی‌گراد، معادل ۱۷۰ میلیارد تن دی‌اکسید کربن، با نرخ فعلی انتشار پیش از ۲۰۳۰ تمام خواهد شد. برآورد می‌کنیم تغییرات اقلیمی اکنون مخازن ترکیبیِ زمینی و اقیانوسیِ کربن را کاهش می‌دهد، نشانه‌ای روشن از سیاره زمین که باید انتشارها را به‌طور چشمگیری کاهش دهیم.»
به نظر می‌رسد توافق پاریس تا حدی بر انتشارهای جهانی اثر گذاشته است. گزارش نشان می‌دهد مجموع انتشار CO2 در دهه گذشته آهسته‌تر رشد کرده است؛ به طور میانگین سالانه ۰٫۳ درصد، در مقایسه با دهه پیش از آن که میانگین افزایش سالانه ۱٫۹ درصد بود.
انتشارهای اروپا رو به افزایش است
انتشارها در اتحادیه اروپا در سال‌های گذشته کاهش یافته بود؛ اما امسال سرمای بیشتر و عوامل دیگر تقاضای انرژی را بالا برده و باعث افزایش ۰٫۴ درصدی انتشارها شده است. همین امر در آمریکا نیز صادق است، جایی که پیش‌بینی می‌شود انتشارها ۱٫۹ درصد رشد کند.
در میان دیگر منتشرکنندگان بزرگ، گزارش می‌گوید انتشارهای چین رو به تثبیت گذاشته است و ۰٫۴ درصد افزایش یافته. اکنون رشد آن‌ها از سال‌های اخیر کندتر است، که به دلیل رشد متوسط مصرف انرژی همراه با رشد بی‌سابقه انرژی‌های تجدیدپذیر است.
انتظار می‌رود انتشارهای هند ۱٫۴ درصد افزایش یابد؛ که آن هم کندتر از روندهای اخیر است. مانسون زودهنگام نیاز به سرمایش در داغ‌ترین ماه‌ها را کاهش داد و این امر، همراه با رشد قوی تجدیدپذیرها، به رشد بسیار اندک مصرف زغال‌سنگ انجامید. برای ژاپن، انتشارهای پیش‌بینی‌شده ۲٫۲ درصد کاهش می‌یابد.
«تلاش‌ها برای مقابله با تغییرات اقلیمی قابل مشاهده است؛ ۳۵ کشور توانسته‌اند در حالی که اقتصادشان را رشد می‌دهند، انتشارهای خود را کاهش دهند، دو برابرِ یک دهه پیش؛ و در نقاط دیگر نیز پیشرفت مهمی در کاهش اتکا به سوخت‌های فسیلی حاصل شده است»، پروفسور کورین لو کریه، استاد پژوهشی انجمن سلطنتی در دانشکده علوم محیط‌زیست دانشگاه ایست آنگلیا توضیح می‌دهد.
اما به گفته پروفسور لو کریه، این پیشرفت هنوز «بسیار شکننده‌تر» از آن است که به کاهشِ پایدارِ انتشارها، آن‌گونه که برای مقابله با تغییرات اقلیمی لازم است، تبدیل شود.
انتشارها کجا در حال افزایش‌اند؟
منابع گوناگون و مخازن کربنِ مختلف در محاسبه انتشارهای سالانه جهانی نقش دارند.
مجموع انتشارها با پایش انتشارهای ناشی از فعالیت‌های انسانی و مقایسه آن با میزان CO2 جذب‌شده توسط مخازن زمینی و اقیانوسی محاسبه می‌شود. در مجموع، انتظار می‌رود مجموع انتشار CO2 جهانی اندکی کمتر از سال گذشته باشد.
در حوزه سوخت‌های فسیلی، افزایش را همه انواع سوخت رقم زده‌اند. انتشارهای ناشی از زغال‌سنگ ۰٫۸ درصد، نفت ۱ درصد و گاز طبیعی ۱٫۳ درصد بالا رفته است. در حالی که انتشارهای کشتیرانی ثابت مانده، انتشارهای هوانوردی بین‌المللی در سال ۲۰۲۵ به طرز چشمگیری ۶٫۸ درصد افزایش خواهد یافت.
رقم برآوردیِ تغییرات کاربری زمین، که مواردی چون جنگل‌زدایی را در بر می‌گیرد، امسال کاهش یافته و به ۴٫۱ میلیارد تن رسیده است.
«کاهش انتشارهای ناشی از کاربری زمین نشان می‌دهد سیاست‌های محیط‌زیستی چه موفقیتی می‌توانند داشته باشند. نرخ جنگل‌زدایی در آمازون کاهش یافته و در این فصل به پایین‌ترین سطح از سال ۲۰۱۴ رسیده است»، پروفسور جولیا پونگراتس از دپارتمان جغرافیای دانشگاه لودویگ-ماکسیمیلیان مونیخ می‌گوید.
انتشارهای ناشی از جنگل‌زدایی دائمی همچنان بالاست؛ حدود ۴ میلیارد تن CO2 در سال. حدود نیمی از این مقدار با جنگل‌کاری، ایجاد جنگل‌های جدید و رویش دوباره جبران شده است.
با این حال، ترکیب اثرات تغییرات اقلیمی و جنگل‌زدایی اکنون جنگل‌های استوایی جنوب‌شرق آسیا و بخش‌های بزرگِ آمریکای جنوبی را از مخازن CO2 به منابع آن تبدیل کرده است. آن‌ها به‌جای جبران مشکل، اکنون به آن دامن می‌زنند.
گزارش امسال یافته است که ۸ درصد از افزایش کلیِ غلظت CO2 جو از سال ۱۹۶۰ تاکنون ناشی از آن است که تغییرات اقلیمی این مخازن حیاتیِ زمینی و اقیانوسیِ کربن را تضعیف کرده است.