اگرچه برگزاری چهارمین دوره فستیوال موسیقی «کوچه» در بوشهر تحت فشار محافظهکاران لغو شده بود اما با پیگیری، فشار رسانهای و اقدامات مسئولان استان امروز دوشنبه سرپرست اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی بوشهر اعلام کرد که «مجوز برگزاری این فستیوال صادر شد»
پیش از این، جشنواره کوچه که قرار بود ۵ تا ۱۰ اردیبهشت در بوشهر برگزار شود «در پی انتقادهای شدید برخی مقامهای مذهبی در استان بوشهر و مواضع مناقشهبرانگیز امامان جمعه» لغو شده بود. اما روز دوشنبه محمدحسین زندویان، سرپرست اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر طی گفتوگویی با خبرگزاری دانشجویی ایران، ایسنا اعلام کرد که «مجوز برگزاری این فستیوال صادر شده است و میتواند طبق قانون در تالار لیان برگزار شود.»
آقای زندویان گفت: «در حقیقت این فستیوال قبلتر اصلا مجوزی دریافت نکرده بود که بخواهد لغو شود و اکنون پس از گذراندن مراحل قانونی توانسته است مجوز برگزاری را دریافت کند؛ به هر حال باید یک مجوز صادر شود که بعدا لغو شود، البته که مجوز پس از صدور لغو نمیشود.»
پیش از این فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت در شبکه اجتماعی ایکس نوشته بود: «احترام به شادیهای جمعی، بخشی از نگاه دولت به زیست فرهنگی جامعه است. از استاندار محترم بوشهر برای پیگیری موضوع فستیوال کوچه قدردانی میکنیم.»
از خیامخوانی تا «کشف حجاب»؛ اظهارات امام جمعه دشتستان
با اعلام خبر کسب مجوز برگزاری فستیوال کوچه در هفته گذشته انتقادها از سوی امامان جمعه استان بوشهر بالا گرفت. به گزارش پایگاه خبری خلیج فارس، حسن مصلح، امام جمعه دشتستان، در خطبههای نماز جمعه گفته بود: «فستیوال کوچه با شعار کاذب خیامخوانی و ترویج فرهنگ سنتی و اصیل بوشهر، بهانهای شده برای ترویج اختلاط، کشف حجاب و شکستن خطوط قرمز شرع و عرف. این کارها انسان را یاد عملکرد بنیاد فرح پهلوی میاندازد.»
او افزود: «سوال اینجاست که چگونه این برنامه در شهرستانی برگزار میشود که مدفن سردار رشید اسلام شهید رئیسعلی دلواری است؟ آیا برنامههایی که به بهانه ترویج فرهنگ بومی و محلی، موجبات اختلاط زن و مرد و کشف حجاب و فساد را فراهم میکند، در شأن مردم شریف این دیار است؟»
برگزارکنندگان: ما باختیم، ولی با سرافرازی
برگزارکنندگان جشنواره «کوچه» در پی لغو برنامه در حساب رسمی اینستاگرام فستیوال با انتشار بیانیهای اعلام کردند: «ما باختیم. بی هیچ خشم و طعنهای تبریک میگوییم به سمت برنده. برد هرزیست، ولی تبریک... تو نمیدانی زانو به زانو نشاندن آدم از آن سر ارومیه تا اینور کاشمر، تا آخرین خشکی قشم و منتهای اهواز و اراک و اصفهان یعنی چه...»
در بخشی دیگر از بیانیه آمده: «ما حالا تا آنجا که تن یک آدم جا بدهد شرمساریم... به هتلها و ایرلاینها رو میاندازیم که بیپنالتی مبالغ رزرو جا و پرواز را عودت دهند... و اگر کسی دلش خواست علیرغم همهی اینها بیاید، ما و مردم لِنگهندارِ بوشهر، تمام وجودمان را خرج دلخوشی شما میکنیم.»
برگزارکنندگان در پایان تأکید کردند: «چهبسا فستیوال موسیقی کنار رفت که فستیوال آدمها از راه برسد؛ فستیوال مردم غریب، شریف و مقاوم ایران.»
محسن شریفیان، نوازنده شناختهشده نیانبان و سرپرست گروه لیان نیز در ویدیویی در اینستاگرام گفت: «کوچه تعطیلشدنی نیست. مگر ما در زمان بگیر و ببندهای کمیته انقلاب اسلامی در خانههایمان عروسی نگرفتیم؟ الان هم میگیریم. ما به بوشهر میآییم و از مهمانان پذیرایی میکنیم.»
این هنرمند که از چهرههای اصلی این جشنواره موسیقی در سالهای گذشته بود در توضیح این ویدیو نوشت: «کوچه، نیازی به مجوز شما نداشت… ما تنها احترام گذاشتیم. از پنجم اردیبهشت، درهای خانههای بوشهری بر روی مهمانان گشوده خواهد شد. چه بخواهید، چه نه، فستیوال کوچه در جریان است.»
مجوزهایی که چند بار بررسی شد؛ وزارت ارشاد چه میگوید؟
در پی واکنشها، منابع خبری رسمی ایران از جمله خبرگزاریهای ایرنا و رکنا خبر دادند که «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در تهران و بوشهر جلساتی برای بازنگری در مجوزها برگزار کرده است.» این همچنین وزارتخانه اعلام کرده است که «مجوزهای لازم برای برگزاری فستیوال صادر شده و رایزنیهایی در سطح عالی از جمله میان وزیر فرهنگ و ارشاد و وزیر کشور انجام شده است.»
تاریخچهای از یک فستیوال متفاوت
فستیوال «کوچه» با تمرکز بر موسیقی نواحی و فرهنگهای بومی ایران در چند سال اخیر به رویدادی شناخته شده در تقویم فرهنگی کشور تبدیل شده است. این جشنواره با مشارکت هنرمندانی از مناطق مختلف ایران، فضایی برای همنشینی، گفتوگو و زنده نگه داشتن موسیقی اقوام فراهم میکند.
در دورههای پیشین برگزاری نیز این جشنواره با مشکلاتی مشابه و در برخی موارد لغو مراسم اختتامیه روبهرو شده بود.
سرنوشت فستیوال «کوچه» بار دیگر بازتابی از شکاف میان نهادهای فرهنگی، مذهبی و مدنی در ایران است؛ شکافی که این بار، خود را در سواحل جنوبی کشور و در قالب تقابلی میان موسیقی نواحی و ملاحظات شرعی نشان داده است.
در حالی که برگزارکنندگان آن را فضایی برای «نشستن در پناه هم» میدانند، مخالفان از آن بهعنوان بستری برای «بیاخلاقی و اختلاط» یاد میکنند.
با روشن شدن سرنوشت نهایی فستیوال، تنها چیزی که قطعی بهنظر میرسد، عمق نیاز جامعه ایران به فضاهای فرهنگی و شاد است؛ چه در کوچههای بوشهر، چه در خیابانهای شهرهای دیگر.