استبداد و ابتذال طبقه مرفه مصر در نمایش «شام آخر»

«شام آخر»، به کارگردانی احمد العطار یکی از نمایشهایی است که در شصت و نهمین دوره جشنواره تئاتر آوینیون در فرانسه روی صحنه رفت. کارگردان مصری جامعه ای را به نمایش می گذارد که نمی تواند خود را از بند مستبدان و خودکامگان رها کند.

در حالی که مصر در دوران بعد از انقلاب اش با چالش های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی بسیاری رو به رو است، شخصیتهای این نمایش، بی اعتنا و سبک سر به نظر می رسند و مردم را تحقیر می کنند.

العطار می گوید: «موضوع نمایش، فراتر از تحولات سیاسی است. هنر، زبان حال جامعه ای است که خودش دیگر نمی تواند حرف بزند.»

«شام آخر» تصویری مضحک و اغراق شده از طبقه مرفه مصر به نمایش می گذارد و بحثهای سطحی و بی ربط آنها و توخالی بودن شان را نشان می دهد.

بطرس غالی، یکی از بازیگران نمایش می گوید: «از اول تا آخر نمایش با همین طبقه سر و کار داریم. همه حرفهای این قشر از جامعه، مبتذل و بی اهمیت است. این آدمها فقط به پول علاقه دارند، به واقعیات علاقه ای ندارند.»

در «شام آخر» آدم هایی هم هستند که هیچ حرفی نمی زنند: خدمتکاران و بندگان. تضاد تصویری شدیدی بین اربابان و بندگان وجود دارد و رابطه این دو بسیار پیچیده است.

ناندا محمد، یکی دیگر از بازیگران این نمایش می گوید: «مشخصه خانواده های مرفه روابط جنجالی و سطحی است. وانمود می کنند که اوضاع آرام است، اما همه چیز بر اساس تظاهر و چشم و همچشمی است.»

این طبقه مسلط در جامعه، مبتذل، خودسر، پرافاده، و حریص به نظر می رسد، و مراقب است که هیچ تغییر در وضع جاری اتفاق نیافتد. شخصیتهای اصلی نمایش دائم در حال وراجی اند و زندگی شان پوچ و بی معنی است. «شام آخر» روایتی بشدت واقع گرایانه و مستند از زندگی آنها است.

احمد العطار می گوید: «واقعیتی که در صحنه روایت می شود بی معنی است. دنیای آدمهای این طبقه بسته و بدون تغییر است. از تغییر کردن امتناع می کنند و به همین خاطر هم دنیایشان پوچ و بی معنی است.»

«شام آخر» ساختار جامعه مصر را به نمایش می گذارد، جامعه ای طبقاتی که مشخصه اش استبداد و پدرسالاری است و زیردستان در آن اسیر فقر و فلاکت اند.