عراق پنج سال است که برای قطع وابستگی به گاز و برق ایران تحت فشار تحریم‌های آمریکا قرار دارد، البته توان صادراتی ایران نیز به دلیل افزایش مصرف داخلی روز به روز در حال کاهش است. در چنین شرایطی، نخست وزیر عراق از برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت برای قطع وابستگی به ایران خبر داد.
آگهیتهران و بغداد روز سه‌شنبه به عنوان راهکاری کوتاه‌مدت برای حل معضل قطعی برق در خصوص از سرگیری جریان گاز صادراتی ایران به مقصد نیروگاه‌های برق عراق به توافق رسیدند و مقرر شد تا بازپرداخت بدهی عراق نیز به جای تحویل اسکناس‌هایی به ارزش ۱۲.۱ میلیارد دلار که تحت تحریم آمریکاست با ارسال بشکه‌های نفت عراق به ایران تسویه شود.
اما طرح میان‌مدت و بلندمدت عراق برای پایان دادن به بحران پیاپی کمبود و قطعی برق در فصل‌های پرمصرف چیست؟
فواد حسین، وزیر خارجه عراق، روز چهارشنبه در گفتگویی با رسانه‌های عراقی توضیح داد: «عراق برای تولید ۴۳ درصد از برق مورد نیازش به واردات گاز از ایران وابسته است، از جمله برق مناطقی از استان دیاله همچون شهر خانقین و سه ایستگاه مهم تولید برق عراق؛ به طوری که با توقف صادرات گاز ایران تامین برق عراق برای ۸ تا ۹ ساعت در روز غیرممکن می‌شود.»
وزیر خارجه عراق با تاکید بر اجرای پروژه‌های جداسازی گاز از نفت استخراجی این کشور که به گفته او کوتاهی در این زمینه طی ۷۰ سال گذشته موجب اتلاف گاز شده، پیش‌بینی کرد که با اجرای همزمان پروژه‌های توسعه میادین گازی عراق، کشورش طی ۳ تا ۴ سال آینده به تولیدکننده عمده گاز در جهان بدل شود.
اشاره مستقیم او به قرارداد ۲۷ میلیارد دلاری با شرکت فرانسوی توتال انرژی بود که بخشی از آن به افزایش تولید گاز و احداث نیروگاه خورشیدی تولید برق اختصاص دارد؛ قراردادی که قطر به عنوان غول تولیدگاز در جهان، سهمی ۲۵ درصدی در آن دارد.
وزارت خارجه ایالات متحده هم با انتشار بیانیه‌ای از امضای روز دوشنبه قرارداد وزارت نفت عراق و شرکت فرانسوی استقبال و آن را گامی مهم در مسیر «خودکفایی عراق در زمینه انرژی» ارزیابی کرد.
دولت آمریکا پس از خروج از برجام در سال ۲۰۱۸ و اعمال دوباره تحریم‌ها علیه بخش‌های مختلف اقتصاد ایران از جمله صنعت نفت و گاز همواره عراق را برای قطع وابستگی به برق و گاز ایران تحت فشار گذاشته است.
ایالات متحده با وجود ارائه تخفیف‌هایی به عراق و قائل شدن محدودیت‌های زمانی قابل تمدید از عراق خواسته تا ضمن تلاش برای یافتن جایگزینی برای گاز ایران، سرمایه‌گذاری در بخش برق و گاز این کشور را تسریع کند.
بر همین اساس، محمد سودانی، نخست وزیر عراق، طی روزهای اخیر و در جریان حل و فصل مساله قطع صدور گاز ایران به عراق، از برنامه‌ریزی میان مدت و بلند مدت برای اجتناب از تکرار بحران کمبود گاز خبر داد و خواستار مذاکره جدی با قطر و ترکمنستان برای یافتن جایگزین سهل‌الوصول گاز ایران شد.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
شرکت آمریکایی جنرال الکتریک نیز ۵ ماه پیش در قالب قراردادی ۵ ساله مراقبت و بهسازی تمامی تجهیزات تولید برق، بهینه‌سازی و تاسیس نیروگاه‌های برق جدید را در عراق برعهده گرفت.
افزون بر این، امارات عربی متحده نیز چهار ماه در چارچوب شرکت کرسنت پترولیوم قراردادی ۲۰ ساله را برای توسعه تعدادی از میادین نفت و گاز عراق واقع در استان‌های دیاله و بصره امضا کرده است.
عراق کمتر از دو ماه پیش هم موفق شد تا نظر موافق شرکت‌های عربستان سعودی را برای مشارکت در توسعه میدان عکاز و سرمایه‌گذاری برای استخراج ۴۰۰ میلیون متر مکعب گاز از آن جلب کند.
بنابراین، عراق امیدوار است که طی ۳ تا ۴ سال آینده و با به ثمر نشستن این قراردادها به خودکفایی در تولید برق برسد. عراق برای خودکفایی به تولید حدود ۳۲ هزارمگاوات برق نیاز دارد در حالی که تولید برق این کشور ۲۴ هزار مگاوات است.