اسرائیل اعلام کرد که سامانه دفاع لیزری «پرتو آهنین» ( Iron Beam) را تا پایان سال جاری میلادی عملیاتی خواهد کرد؛ سامانهای که در آزمونهای عملیاتیِ سپتامبر گذشته موفق عمل کرد تا اسرائیل از ابتدای سال ۲۰۲۶ به نخستین کشور دارای سامانه دفاع هوایی لیزریِ آمادهرزم بدل شود.
این سامانه در جریان چند هفته آزمایش، موشکها، خمپارهها، پهپادها و دیگر انواع هواگرد را با موفقیت رهگیری و منهدم کرد و بنا بر اعلام وزارت دفاع اسرائیل، توانایی اصابت دقیق به اهداف را ظرف چند ثانیه به نمایش گذاشت.
پرتو آهنین، لایه پنجم دفاع هوایی اسرائیل خواهد بود و در کنار سامانههای گنبد آهنین، فلاخن داوود و آرو ۲ و ۳ عمل خواهد کرد.
در حالی که سامانههای موجود قادرند ۹۰ تا ۹۵ درصد موشکهای مهاجم را رهگیری کنند، کارایی آنها در برابر پهپادها بسیار کمتر بوده و در حدود ۵۰ درصد گزارش شده است.
اما این سامانه لیزری برای مقابله با هواگردهایی طراحی شده که در ارتفاع بسیار پایین و نزدیک به سطح زمین پرواز میکنند؛ قابلیتی که سامانههای پیشین از آن بیبهره بودند.
یکی از جدیترین تهدیدهای اسرائیل، پهپادهای شاهد است. پهپاد شاهد ۱۳۶ دارای بدنهای از الیاف کربن است که رصد راداری آن را دشوار میکند و با موتور الکتریکی خود میتواند بیصدا تا دو هزار کیلومتر پرواز کند. شاهد ۱۴۹ قادر است ۱۳ بمب حمل کند و شاهد ۱۹۱ میتواند به دو موشک که در مجموع حامل ۵۰ کیلوگرم مهمات انفجاری هستند، مجهز شود. آنها توانایی تخریب زیرساختهای غیرنظامی را دارند.
پهپادهای شاهد که توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طراحی شدهاند، در حملات متعددی علیه شهرها و مناطق شمالی اسرائیل به کار رفته و تعدادی از حملات آنها موفقی بوده است.
نیروهای اسرائیلی در مرز شمالی برای مقابله موثر با این تهدید با دشواری روبهرو بودند؛ اما نسخه کمتوانتری از «پرتو آهنین» در اکتبر ۲۰۲۴ در میدان نبرد مورد استفاده قرار گرفت و حدود ۳۵ تا ۴۰ پهپاد حزبالله را سرنگون کرد.
سامانه «پرتو آهنین» چقدر ارزان است؟
«پرتو آهنین» مجموعهای از سلاح لیزری، حسگرهای اختصاصی، سامانه کنترل آتش، رادار، حسگرهای الکترواپتیکال و دوربینهای رهگیری با وضوح بالا را در خود جای داده است.
هزینه هر شلیک برای تخلیه ۱۰۰ کیلووات انرژی تنها چند سنت است؛ در حالی که شلیک هر موشک رهگیر بین ۱۰ هزار تا ۱۰۰ هزار دلار یا بیشتر هزینه دارد.
این سامانه به مهمات مصرفی نیاز ندارد؛ بنابراین هزینههای مربوط به مواد منفجره، سوخت راکتی، سامانههای هدایت و بدنههای کامپوزیتی حذف میشود. همچنین زنجیره تامین، انبارداری و حملونقل را بینیاز میکند و عملا مهمات آن هرگز «تمام» نمیشود.
سلاح محرمانه رافائل
شرکت رافائل یکی از سه شرکت بزرگ دفاعی اسرائیل در کنار صنایع هوافضای اسرائیل (IAI) و البیت سیستم (Elbit Systems)، سامانه پرتو آهنین را به صورت محرمانه توسعه داده است.
رافائل در حوزه ساخت و توسعه تسلیحات دقیق تخصص دارد؛ از جمله خانواده موشکهای ضدتانک اسپایک که به ۳۹ کشور فروخته شده است.
سامانه حفاظت فعال تروفی (Trophy) این شرکت تنها سامانهای در جهان است که آزمون رزمی را با موفقیت پشت سر گذاشته و اکنون در ارتش آمریکا نیز برای حفاظت از خودروهای زرهی به کار گرفته میشود.
رافائل همچنین سازنده سامانه دفاع هوایی فلاخن داوود (David's Sling) است که توسط فنلاند خریداری شده و بخش عمده تجهیزات این شرکت با پلتفرمهای ناتو سازگار است.