در این گزارش ویدئویی، مجموعه‌ای از مهم‌ترین مطالب منتشرشده در رسانه‌ها و اندیشکده‌های بین‌المللی طی ۲۴ ساعت منتهی به نیمروز دوشنبه ۶ اکتبر ۲۰۲۵ (۱۴ مهر ۱۴۰۴) گردآوری شده است. نسخه کامل‌تر این مرور را می‌توانید در متن تفصیلی زیر دنبال کنید.
وال‌استریت ژورنال: چگونه چین مخفیانه پول نفت ایران را می‌پردازد و تحریم‌های آمریکا را دور می‌زند؟
آگهی
بنا بر گزارش مقام‌های غربی که روزنامه آمریکاییِ وال‌استریت ژورنال به نقل از آنان منتشر کرده است، پکن با ایجاد سازوکاری شبیه به «تهاتر»، نفت خام ایران را با پروژه‌های عمرانی ساخت چین در خاک ایران مبادله می‌کند؛ روشی که نیاز به نظام بانکی بین‌المللی را منتفی و در نتیجه، تاثیر تحریم‌ها را خنثی می‌سازد.
تنها در سال ۲۰۲۴، برآورد می‌شود تا ۸٫۴ میلیارد دلار از درآمد نفتی ایران از طریق این مسیر محرمانه صرف اجرای پروژه‌های ساخت‌وساز چینی در ایران شده باشد.
نحوه عملکرد چنین است: نفت ایران به خریدار چینی، غالبا زیرمجموعه‌های شرکت دولتی ژوهای ژن‌رونگ (Zhuhai Zhenrong) فروخته می‌شود. خریدار، مبالغ چند صد میلیون دلاری در ماه را به حساب شرکت چینی چوکسین(Chuxin) که هنوز فهرست تحریم‌های آمریکا قرار ندارد، واریز می‌کند. اما این پول مستقیما به ایران داه نمی‌شود؛ بلکه صرف پروژه‌های زیرساختی می‌شود که شرکت‌های چینی در ایران اجرا می‌کنند. شرکت بیمه ساینوشر(Sinosure) نیز این پروژه‌ها را بیمه می‌کند تا ریسک ناشی از تحریم‌ها کاهش یابد.
وال‌استریت ژورنال نوشت: «معادله "نفت در برابر پروژه" میان چین و ایران صرفا یک ابتکار اقتصادی نیست؛ بلکه نشانه‌ی شکل‌گیری شراکتی سیاسی است که دامنه نفوذ تحریم‌های آمریکا را به چالش می‌کشد، ایران را بیش از پیش به چین گره می‌زند و الگویی نو از نظم جهانی را رقم می‌زند:هرجا واشنگتن تحریم می‌کند، رقبایش شبکه‌های اقتصادی جایگزین می‌سازند.»
بلومبرگ: خودروهای چینی در برابر مس ایرانی؛ چگونه تحریم‌ها دادوستد پایاپای را زنده کردند
رسانه آمریکایی بلومبرگ نیز با انتشار گزارشی به همکاری اقتصادی ایران و چین زیرسایه تحریم‌ها نوشت: «هر چند ماه یک‌بار، محموله‌ای از قطعات خودرو از خطوط تولید شهری صنعتی در کرانه رود یانگ‌تسه در چین خارج می‌شود. موتور و شاسی‌ها در کارخانه‌ای دیگر نیمه‌مونتاژ می‌شوند و سپس در قالب خودروهای موسوم به "نیمه‌ساخته" در کانتینرها بارگیری شده و به مقصد نهایی خود، ایران، ارسال می‌شوند.
اما این خودروها با پول نقد خریداری نمی‌شوند؛ بلکه در ازای محموله‌هایی از مس و روی ایرانی مبادله می‌شوند تا خوراک صنایع فلزی عظیم چین را تامین کنند.
محور این دادوستد، گروهی از شرکت‌های استان «آن‌هوئی» در قلب صنعتی چین است؛ از جمله خودروساز چری (Chery Automobile) است.
چری مستقیما با ایران معامله نمی‌کند؛ بلکه قطعات و فناوری را به شرکتی دیگر در همان استان می‌فروشد که خودروها را به‌صورت نیمه‌ساخته به ایران می‌فرستد. از آنجا که تحریم‌های آمریکا و اروپا علیه ایران تنها شامل افراد و شرکت‌های این کشورها و معاملات دلاری یا یورویی است، شرکت‌های چینی می‌توانند تا زمانی که با ریال یا یوان کار می‌کنند، بدون نقض قوانین بین‌المللی با ایران تجارت داشته باشند.
در چنین شرایطی، شرکت تونگلینگ نیز که در شهر تاریخی معدن‌خیز تونگلینگ، ۹۰ کیلومتری ووهو، مستقر است، نقشی کلیدی در مبادلات ایفا کرد و مسیر انتقال فلزات ایران به چین را هموار ساخته است.
طبق توافق، سالانه تا ۹۰ هزار خودرو در قالب قطعات نیمه‌مونتاژ از چین به ایران ارسال می‌شود و در مقابل، ایران فلزاتی چون مس و روی خام یا کنسانتره‌شده را به چین می‌فرستد. شرکت تونگلینگ توزیع این فلزات را میان شرکت‌های چینی هماهنگ می‌کند. در برخی موارد، محصولات کشاورزی مانند بادام‌هندی و پسته نیز بخشی از این تهاتر بوده‌اند.
بازگشت تهاتر به روابط اقتصادی ایران و چین، نمادی از نظم نوین تجارت جهانی است؛ نظمی که در آن قدرت‌های غیرغربی، با تکیه بر مبادلات غیر دلاری و مسیرهای موازی، فشار تحریم‌های آمریکا را بی‌اثر می‌کنند.»
نشنال اینترست: بازگشت سیاست «غنی‌سازی صفر»؛ آمریکا و اروپا باید آن را عملی کنند
آندریا استریکر(Andrea Stricker)، پژوهشگر «بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها» در واشنگتن مقاله‌ای را در رسانه تحلیلی نشنال اینترست منتشر کرد که چکیده آن را می‌خوانید: «تهران در تلاش است تا مواد و تجهیزات زیر آوار مانده را بازیابی کند و با آموزش نیروهای جدید و خریدهای پنهانی از خارج، توان غنی‌سازی را بازسازی کند.
آمریکا و متحدان اروپایی نباید اجازه دهند چنین روندی آغاز شود. هرگونه توافق تازه با ایران باید بر مبنای انهدام کامل و دائمی تمام ظرفیت‌های غنی‌سازی استوار باشد.
پیشنهادهایی مبنی بر اجازه غنی‌سازی محدود یا مشارکت ایران در "کنسرسیوم منطقه‌ای غنی‌سازی" تنها خطر اشاعه فناوری هسته‌ای به دیگر کشورهای خاورمیانه را افزایش می‌دهد.
ایران می‌تواند سوخت مورد نیاز تاسیسات غیرنظامی خود از جمله رآکتورهای تحقیقاتی و نیروگاه‌ها را به‌راحتی از خارج تهیه کند، چنان‌که پیش‌تر نیز روسیه این سوخت را تأمین کرده است. هرگونه حفظ زنجیره تأمین غنی‌سازی، راه را برای فعالیت‌های مخفیانه هسته‌ای باز خواهد گذاشت.
در نتیجه، غرب باید روشن کند که هیچ سطحی از غنی‌سازی در ایران پذیرفتنی نیست. آمریکا و اروپا باید نه تنها نظارت بر خریدهای غیرقانونی تجهیزات هسته‌ای را تقویت کنند، بلکه در صورت احیای دوباره تاسیسات مشکوک، به اقدامات خرابکارانه یا نظامی نیز متوسل شوند.
برای پرهیز از تکرار اشتباهات گذشته، غرب باید به اصل ساده‌ای پایبند بماند: غنی‌سازی صفر و عدم دستیابی به سلاح هسته‌ای بدون هیچ استثنائی.
تنها در این صورت است که می‌توان پایه‌ای واقعی برای هرگونه تخفیف تحریم‌ها یا توافق جدید با تهران بنا نهاد.»
تایمز اسرائیل: هشدار به چپ اسرائیل: دست بردارید از این برداشت غلط از ایران
شبنم اسداللهی، کنشگر حقوق بشر کانادایی-ایرانی، مطلبی در بخش وبلاگ‌های تایمز اسرائیل منتشر کرد که خلاصه آن بدین شرح است: «چپ اسرائیل معمولا زبان 'حقوق بشر" و "ضد‌اقتدارگرایی" را به‌خوبی بلد است.اما وقتی پای ایران به میان می‌آید، بسیاری از مفسران و فعالانش مرز میان اپوزیسیون واقعی دموکراتیک و گروه‌های خشونت‌طلب را گم می‌کنند.
نگران‌کننده‌تر از مطالب پیشین، گزارش هاآرتص بود که ادعا کرد برخی فعالیت‌های طرفداران رضا پهلوی از داخل اسرائیل و با استفاده از هوش مصنوعی حمایت می‌شود. صرف‌نظر از صحت یا نادرستی این ادعا، نویسنده می‌گوید چنین نوع پرداخت رسانه‌ای، مرز بین روزنامه‌نگاری و جنگ روانی را مخدوش می‌کند و هدیه‌ای است به رژیم ایران تا بتواند هر فعال سکولار یا مشروطه‌خواه را "مزدور تل‌آویو" معرفی کند.
حتی بدتر از آن این که، برخی حساب‌های کاربری نزدیک به جریان چپ از گروه‌هایی مانند مجاهدین خلق، پژاک، و جیش‌العدل تمجید کرده‌اند و آن‌ها را "نیروهای مقاومت" خوانده‌اند.
اگر چپ اسرائیل واقعا دغدغه‌ی آزادی و دموکراسی در ایران را دارد، باید نگاه احساسی و گزینشی خود را کنار بگذارد. حمایت از گروه‌های مسلح یا تجزیه‌طلب، نه شجاعت بلکه سردرگمی سیاسی است که در نهایت حکومت را قوی‌تر می‌کند.
دوستان واقعی اسرائیل و دموکراسی در ایران کسانی هستند که به ایران سکولار، متحد و مستقل باور دارند: ملی‌گرایان، سکولارها، و مشروطه‌خواهان قانون‌گرا. این نیروها آینده‌ی کشور را نمایندگی می‌کنند و تنها مسیر واقعی به‌سوی ثبات و رابطه‌ی سازنده با اسرائیل‌اند.»