برترین کارشناسان ایمنی غذایی اروپا دست‌به‌دست هم داده‌اند تا با تقلب مبارزه کنند. در این مجموعه‌ی ویژه با نام «کارآگاهان غذا»، یورونیوز ماجرای آن‌ها را دنبال می‌کند. در قسمت سوم، با تیمی فنلاندی ملاقات می‌کنیم که محصولات زراعی قابل اعتماد تولید می‌کند.
کدام گاوها شیر پنیر من را تولید کرده‌اند؟ جو استفاده شده در آبجو من کی و کجا کشت شده و برداشت شده است؟ این‌ها همان نوع پرسش‌هایی هستند که مصرف‌کنندگان خواهند توانست با استفاده از سامانه‌ی جدید کد QR برای محصولات کشاورزی، که توسط «کارآگاهان غذا» در فنلاند طراحی شده است، به آن‌ها پاسخ دهند.
رمز نوآوری آن‌ها در این است که اطلاعات دقیق و جزئی درباره‌ی هر بسته پنیر یا بطری آبجو را با یک کد QR ساده روی برچسب، در کنار هم قرار دهند. این داده‌ها البته از پیش وجود داشته‌اند، اما تاکنون به ندرت در معرض دید مصرف‌کنندگان قرار می‌گرفتند.
هدف این است که حتی تولیدکنندگان کوچک و سنتی نیز بتوانند این فناوری را به کار گیرند و به مشتریان خود این امکان را بدهند که دقیقاً ببینند مواد اولیه از کجا آمده‌اند. یعنی می‌توانید ویدیویی از گاوها ببینید، مزرعه‌ای را که در آن می‌چرند مشاهده کنید یا نقشه‌ای از زمین‌هایی را ببینید که جوِ به‌کاررفته در آبجوی شما در آن‌ها کشت شده است.
هدف این است که کل فرایند تولید کاملاً شفاف باشد؛ به‌طوری‌که دسته‌های تولید در سراسر زنجیره تأمین، از مزرعه گرفته تا یخچال، با دقت رهگیری شوند و هر بسته برچسبی منحصربه‌‌فرد داشته باشد.
چرا این کار لازم است؟ هانا-لینا آلوکامی، که رهبری این پروژه‌ی آزمایشی را در چارچوب پروژه «واتسون» اتحادیه اروپا بر عهده دارد، می‌گوید حتی کالاهای محلی که می‌توانید از فروشگاه‌های مزرعه خریداری کنید نیز می‌توانند در معرض تقلب قرار گیرند.
او به یورونیوز می‌گوید: «حتی در تولیدات کوچک‌مقیاس هم امکان جعل محصولات وجود دارد و به همین دلیل مهم است که راه‌هایی برای سنجش اصالت محصول و رهگیری محل تأمین مواد اولیه داشته باشیم.»
او می‌گوید نمونه‌هایی از چنین تخلفاتی می‌تواند شامل افزودن شیر از تولیدکنندگان اعلام‌نشده یا استفاده از جو کشت‌شده در منطقه یا کشوری متفاوت با منطقه یا کشور مندرج روی بطری باشد.
پکا کارهونن از شرکت Upcode که توسعه‌دهنده فناوری کد QR چاپی است، با کارخانه آبجوی Bock's Corner همکاری کرد تا فناوری واتسون را آزمایش کنند. او به یورونیوز می‌گوید که جعل محصولات مسئله‌ای واقعی در کالاهای با ارزش بالا و حجم کم است. او می‌گوید: «برای مثال، آبجوی ما جایزه «بهترین آبجو در فنلاند» را دریافت کرده است. می‌توانم تصور کنم که بسیاری از رقبا، بر اساس آن، تلاش کنند محصولات را تولید، دم کرده و برچسب‌گذاری کنند طوری که گویی محصولات ما هستند.»
فناوری راحت برای استفاده
به گفته استوره اُد، مدیرعامل شرکت Upcode، یکی از اهداف اصلی این تیم این است که تولیدکنندگان کوچک‌مقیاس بتوانند به‌راحتی راهکارهای شفافیت کامل خود را با استفاده از فناوری قابل‌اعتماد و شناخته‌شده‌ای مانند کدهای QR به‌کار گیرند.
او می‌گوید: «آنچه ما انجام می‌دهیم در واقع ترکیبی هیجان‌انگیز است از بکارگیری فناوری‌های استاندارد که در حال حاضر در دسترس هستند، و نیز ایجاد سیستمی که در آن شما روی تسلط بر اطلاعات سرمایه‌گذاری می‌کنید، به‌طوری‌که همه افراد مرتبط با یک محصول، اعم از تولیدکننده، تدارکات، فروشگاه، مصرف‌کننده، بتوانند از آن بهره‌مند شوند و البته شامل بخش بازیافت نیز می‌شود.»
فراهم‌سازی امکان تعامل بهتر خریداران با برندهای کوچک‌تر و کمک به توسعه محصولات آن‌ها نیز یکی از اهداف اصلی تیم فنلاندی است. زمانی که یک مشتری برچسب را اسکن می‌کند، می‌تواند یادداشتی برای تولیدکننده بنویسد، در نظرسنجی‌ها شرکت کند و پیشنهاداتی برای محصولات جدید ارائه دهد. چشم‌انداز مدنظر این است که چرخه‌ای مثبت از شفافیت و اعتماد ایجاد شود.
یورونیوز مجموعه‌ی «کارآگاهان غذا» را تولید می‌کند
مجموعه‌ی کارآگاهان غذا، پژوهش‌های انجام‌شده در قالب پروژه‌ی «واتسون»در اتحادیه‌ی اروپا را دنبال می‌کند؛ پروژه‌ای که با حمایت برنامه‌ی افق اروپا تأمین مالی شده است. یورونیوز به همراه ۴۶ شریک اروپایی و غیراروپایی از حوزه‌های صنعت و دانشگاه، در کنسرسیوم پروژه‌ی واتسون حضور دارد. پروژه‌ی واتسون با هدف فراهم‌کردن ابزارهای کارآمدتر برای نهادهای ناظر بر ایمنی مواد غذایی به‌منظور شناسایی و پیشگیری از تقلب غذایی اجرا می‌شود.
پنج‌شنبه ۲۷ نوامبر، ساعت ۱۷:۳۰ به وقت بروکسل، در پخش زنده‌ی «کارآگاهان غذا» از کانال یوتیوب یورونیوز همراه ما باشید.