نپال تازه‌ترین کشوری است که شاهد سقوط نخبگان حاکم به دست جوانان خشمگین بوده است.
آگهی
خیابان‌های کاتماندو، پایتخت نپال پر از نشانه‌های انقلاب است: لکه‌های خون خشک‌شده بر آسفالت که باران‌های موسمی در حال شست‌وشوی آن‌هاست، ظروف شکسته در خانه‌های غارت‌شده سیاستمداران و بوی دود ساختمان‌های عمومی به آتش کشیده‌شده؛ اما شاید هیچ چیز مانند نوشته‌ای با ماژیک سیاه بر دیوار مرمری ساختمان سوخته پارلمان پیام لحظه را منتقل نکند:
«از این پس تنها جوانان نسل زد در این مکان خواهند بود. رهبران فاسد از کشور اخراج خواهند شد. زنده باد نپال. زنده باد جوانان نسل زد».
تظاهرات در نپال «اعتراض نسل زد» نام گرفت؛ نسلی که به طور کلی به متولدین ۱۹۹۷ تا ۲۰۱۲ اطلاق می‌شود. بسیاری از معترضان نوجوان، حتی در لباس مدرسه، علیه حاکمان سیاسی سالخورده و فاسد به خیابان آمدند.
پس از دو روز اعتراضات مرگبار و ویرانگر، کی‌پی شارما اولی نخست‌وزیر روز سه‌شنبه گذشته استعفا داد. پلیس اعلام کرد تا جمعه، شمار کشته‌ها به ۵۱ نفر و زخمی‌ها به نزدیک ۱۴۰۰ نفر رسیده است.
جرقه اولیه این شورش ممنوعیت استفاده از شبکه‌های اجتماعی محبوب بود، اما این تصمیم تنها به‌عنوان نقطه انفجاری برای خشم انباشته‌شده علیه فساد و سبک زندگی اشرافی فرزندان سیاستمداران عمل کرد.
نپال، با میانگین سنی ۲۵ سال (کمتر از میانگین آسیایی یعنی ۳۲)، نمادی از روندی رو به گسترش در منطقه است: رهبران سالخورده در مقابل جوانانی بیکار، جاه‌طلب و بی‌حوصله از سیاست‌های سنتی.
این تازه‌ترین دومینویی بود که فرو ریخت. در بحران اقتصادی ۲۰۲۲ سریلانکا، ده‌ها هزار جوان به کلمبو هجوم بردند و کاخ ریاست‌جمهوری را اشغال کردند. جایی که گوتابایا راجاپاکسا، رئیس‌جمهور ۷۶ ساله وقت، ناگزیر شد با هواپیمای نظامی به مالدیو بگریزد.
در بنگلادش، دو سال بعد، دانشجویان دانشگاه داکا رهبری شورشی مردمی را بر عهده گرفتند که شیخ حسینه، نخست‌وزیر ۷۷ ساله، را وادار به فرار به هند کرد.
ماه گذشته اندونزی نیز در آستانه انفجار قرار گرفت. دانشجویان به امتیازات هنگفت نمایندگان مجلس، مستمری مسکن ماهانه ۳ هزار دلاری در حالی که حداقل دستمزد جاکارتا یک‌دهم آن بود، اعتراض کردند.
پرابوو سوبیانتو، رئیس‌جمهور ۷۳ ساله، توانست با لغو این امتیازات و اخراج وزیر دارایی‌اش، اوضاع را آرام کند.
جوانان در برابر حاکمان
وجه مشترک همه این خیزش‌ها، طبقه سیاسی مسن و ریشه‌دار در کشورهای در حال توسعه آسیا است که سود رشد اقتصادی را برای خود نگاه می‌دارند و به زندگی جوانان نمی‌رسد. بیکاری جوانان بالا، فساد گسترده و نابرابری اجتماعی سوخت اصلی این حرکت‌هاست.
در نپال، خشم عمومی از طریق شبکه‌های اجتماعی شعله‌ور شد. پیش از ممنوعیت، ویدئوهایی در اینستاگرام و تیک‌تاک از خودروها، کیف‌ها و سفرهای لوکس فرزندان سیاستمداران منتشر شد و با هشتگ‌هایی در شبکه‌های اجتماعی پخش شد.
از انقلاب تا بازسازی
برای بسیاری از جوانان نپالی، خاطره انقلاب ۲۰۰۶ که به سلطنت ۲۳۹ ساله پایان داد، خاطره‌ای دور محسوب می‌شود. جمهوری نوپای نپال ثبات نیاورد و بیش از دوازده دولت روی کار آمدند.
در این میان بسیاری از سیاستمداران قدیمی، از جمله شارما اولی نخست‌وزیر چهار دوره‌ای همچنان باقی ماندند.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
اکنون خیابان‌های کاتماندو آرام است. میان خودروهای سوخته و ساختمان‌های نیمه‌ویران، جوانان ایستاده‌اند و می‌گویند: «ما داریم کشورمان را دوباره می‌سازیم.»
سوشیلا کارکی، قاضی سابق که پاک‌دست شناخته می‌شود، به‌عنوان نخست‌وزیر موقت منصوب شد تا انقلاب جوانان مصادره نشود. رئیس‌جمهور نیز پارلمان را منحل و انتخابات تازه‌ای برای مارس آینده اعلام کرد.
یاتیـش اوجا، ۲۵ ساله و از رهبران اعتراضات، می‌گوید: «ما علیه فساد و برای پاسخگویی آمدیم. از همسایگانمان در سریلانکا و بنگلادش الهام گرفتیم. هیچ‌وقت فکر نمی‌کردیم ظرف دو روز کل رژیم سیاسی را سرنگون کنیم.»