انتشار گزارش دیده‌بان حقوق بشر از حملات موشکی ایران به اسرائیل در پاسخ به حملات این کشور در جریان جنگ ۱۲ روزه، واکنش‌هایی را به دنبال داشته و پرسش‌هایی درباره نوع وجه حقوق بشری حملات دو طرف برانگیخته است.
آگهی
ژان باتیست گالوپن، پژوهشگر ارشد دیده بان حقوق بشر درباره منابع تهیه این گزارش و رویکرد این نهاد حقوق بشری در مورد حملات مشابه اسرائیل به مناطق غیر نظامی در ایران و توصیف «جنایت جنگی» برای این حملات با یورونیوز فارسی مصاحبه کرده است که متن آن در پی می‌آید.
یورونیوز: به نظر شما، چه چیزی باعث می‌شود حملات موشکی ایران احتمالاً جنایت جنگی تلقی شوند؟
ما به محل هشت حمله موشکی ایران در اسرائیل در ماه‌های ژوئن و ژوئیه سفر کردیم تا بررسی کنیم که آیا این حملات مطابق با حقوق بین‌الملل بشردوستانه، یعنی قوانین جنگ، انجام شده‌اند یا نه. ایران طی جنگ ۱۲ روزه در ژوئن بیش از ۵۰۰ موشک به سمت اسرائیل شلیک کرد و تنها بخش کوچکی از این موشک‌ها به هدف اصابت کردند.
بسیاری از همین موشک‌های اصابت‌کرده، در مناطق پرجمعیت فرود آمدند. ما به بررسی پرداختیم: خسارت‌ها را مشاهده کردیم، با قربانیان، شاهدان و بازماندگان مصاحبه کردیم، محتوای منتشرشده در فضای مجازی از جمله عکس‌ها و ویدئوها را تحلیل کردیم و تصاویر ماهواره‌ای را بررسی نمودیم. سپس بر پایه‌ی این اطلاعات ارزیابی خود را انجام دادیم. آنچه دریافتیم این بود که در این حملات از موشک‌هایی با کلاهک‌های بسیار بزرگ، بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلوگرم، استفاده شده است که موج انفجار آنها چندین بلوک شهری را دربر می‌گیرد.
یورونیوز فارسی را در ایکس دنبال کنید
طبق حقوق بین‌الملل بشردوستانه، طرف‌های درگیر موظف‌اند همواره میان نظامیان و غیرنظامیان تمایز قائل شوند. حمله به غیرنظامیان، اهداف غیرنظامی یا انجام حملات بی‌تمایز ممنوع است؛ و نیز استفاده از سلاح‌هایی که قابلیت هدایت دقیق به سمت هدف نظامی مشخصی را ندارند یا آثار آنها در یک بستر معین قابل محدود شدن نیست. در اینجا درباره حملاتی صحبت می‌کنیم که به محله‌های مسکونی پرجمعیت اصابت کرده‌اند. استفاده از سلاح‌های انفجاری در مناطق پرجمعیت همواره خطر حملات بی‌تمایز را به همراه دارد و می‌تواند خسارت‌هایی با پیامدهای طولانی‌مدت و بازتابی ایجاد کند. برای نمونه، یکی از حملاتی که ما بررسی کردیم، موشکی بود که به یک بیمارستان اصابت کرد، بیماران و کارکنان را زخمی کرد و ویرانی گسترده‌ای در کل ساختمان به بار آورد.
در این مورد مشخص شد که در فاصله‌ی حداقل یک و نیم کیلومتری از محل پنج حمله‌ای که ما مستندسازی کردیم، هیچ هدف نظامی‌ای وجود نداشت. نزدیک‌ترین هدف نظامی شناسایی‌شده مربوط به مرکز پزشکی سورُکا بود که در ۱۹ ژوئن مستقیماً با یک موشک ایرانی مورد اصابت قرار گرفت. حتی در آن مورد هم نزدیک‌ترین هدف نظامی یک و نیم کیلومتر دورتر بود که در بستر یک منطقه پرجمعیت فاصله‌ی زیادی محسوب می‌شود.
یورونیوز: می‌توانید بگویید این اطلاعات را چگونه به‌دست آوردید، چه منابعی داشتید و چگونه صحت آن را بررسی کردید؟ آیا با شاهدان و خانواده قربانیان صحبت کردید؟
ما رفتار طرف‌های درگیر را بر اساس تعهداتشان ذیل حقوق بین‌الملل بشردوستانه ارزیابی می‌کنیم، بدون آنکه موارد تخلف یک کشور را با کشور دیگر مقایسه کنیم. گزارشی که دیروز درباره حملات موشکی ایران در اسرائیل منتشر کردیم، بخشی از تلاش گسترده‌تر ما برای نشان دادن این است که چگونه غیرنظامیان در این درگیری‌ها، بر اثر نقض حقوق بین‌الملل بشردوستانه کشته شده‌اند.
این بررسی شامل حملات اسرائیل به ایران نیز می‌شود. در ماه اوت، گزارشی درباره حمله اسرائیل به زندان اوین منتشر کردیم که منجر به کشته و زخمی شدن شمار زیادی از غیرنظامیان شد و نتیجه گرفتیم که این اقدام نیز جنایت آشکار جنگی به‌نظر می‌رسد، چرا که بی‌تمایز انجام گرفته بود. تخلف یک طرف، توجیهی برای تخلف طرف دیگر محسوب نمی‌شود.
یورونیوز: آیا دیده‌بان حقوق بشر در مورد حمله اسرائیل به اوین یا میدان تجریش همان رویکرد را دارد؟
این تحلیل ما مورد به مورد است. ما همیشه موارد مشخص را بررسی می‌کنیم و سپس در نظر می‌گیریم که آنها چه تصویری از الگوهای کلی‌تر نشان می‌دهند. بسیاری از این ارزیابی‌ها بر اساس اطلاعات دقیق درباره همان موارد به دست می‌آید.
در مورد درگیری میان ایران و اسرائیل، ما دریافتیم که هر دو طرف حملات بی‌تمایز انجام داده‌اند؛ به این معنا که با توجه به شرایط و نوع سلاح مورد استفاده، امکان تمایز میان اهداف غیرنظامی و نظامی وجود نداشته است، یا از سلاح‌هایی استفاده شده که آثارشان در چنین مواردی قابل محدود کردن نبوده، یا حملاتی صورت گرفته که هیچ هدف نظامی آشکاری در محل وجود نداشته است. برای نمونه، در مورد زندان اوین دریافتیم که هیچ هدف نظامی مشروعی در آنجا وجود نداشت؛ همان‌طور که در اسرائیل، در پنج حمله‌ای که مستند کرده‌ایم، هیچ هدف نظامی‌ای در اطراف ساختمان‌های مسکونی و بیمارستان وجود نداشت.