در این گزارش ویدئویی، مجموعهای از مهمترین مطالب منتشرشده در رسانهها و اندیشکدههای بینالمللی طی ۲۴ ساعت منتهی به نیمروز چهارشنبه ۲۷ اوت ۲۰۲۵ (۵ شهریور ۱۴۰۴) گردآوری شده است. نسخه کاملتر این مرور را میتوانید در متن تفصیلی زیر دنبال کنید.
فایننشال تایمز: پس از شوک جنگ، ایرانیان خواهان تغییرند
روزنامه فایننشال تایمز گزارشی در مورد شرایط ایرانِ پس از جنگ منتشر کرد که خلاصه آن را میخوانید: «اجماعی کمسابقه در میان جناحهای مختلف وجود دارد که این جنگ باید محرک تغییر باشد؛ زیرا نشان داد که نظام با همزمانی نارضایتی داخلی و فشار خارجی تا چه حد آسیبپذیر است.
یکی از نشانههای آشکارِ تغییر، چشمپوشی گستردهتر از قانون حجاب اجباری است. با این حال بسیاری از ایرانیان تغییرات عمیقتری مانند آزادی زندانیان سیاسی، کاهش سلطه ایدئولوژیک بر صداوسیما و رفع محدودیتهای اینترنتی را مطالبه میکنند.
در همین حال بحران اقتصادی شدت گرفته است. تورم بالای ۳۵ درصد، قطع مکرر برق و آب و تعطیلی ادارات در تهران نارضایتی را افزایش داده است. بسیاری ناکارآمدی، سوءمدیریت و فساد رهبران را مقصر میدانند.
در سطح اجتماعی نیز شکاف میان مردم و حکومت مشهود است.
در عرصه سیاست خارجی، پیامها متناقض است. از یکسو تهران از آمادگی برای مذاکره سخن میگوید، اما از سوی دیگر خواستار تضمین آمریکا برای توقف حملات و حتی پرداخت غرامت شده است؛ خواستهای که واشنگتن رد کرده است. این در حالی است که بسیاری از جناحها مخالف بازگشت به گفتوگو با دولت ترامپاند.
مساله جانشینی آیتالله علی خامنهای، رهبر ۸۶ ساله، بیش از پیش برجسته شده است. برخی معتقدند نهتنها باید جانشین او مشخص شود، بلکه جایگاه مطلق رهبر نیز دیگر قابل تداوم نیست. با این حال تا وقتی او زنده است، تغییر بنیادینی بعید به نظر میرسد.
ادامه مسیر مواجهه سرسختانه با مطالبات عمومی میتواند مردم خسته از مشکلات اقتصادی را بیش از پیش با حکومت بیگانه سازد، اما هنوز هیچ نشانهای از گشایش جدی وجود ندارد. در این فضای دوگانه، آینده کشور میان اصلاحات محدود یا اقتدارگرایی بیشتر همچنان نامعلوم مانده است.»
گاردین: ایران و سابقه طولانی حملات مخفیانه در خارج برای پیشبرد اهدافش
روزنامه بریتانیایی گاردین به بهانه طرح اتهام مداخله ایران در حملات «یهودیستیزانه» در استرالیا گزارشی در مورد سابقه طولانی جمهوری اسلامی در حملات برونمرزی منتشر کرد که چکیده آن بدین شرح است: «اگر تهران پشت حملات ضدیهودی اخیر در استرالیا باشد، به اعتقاد کارشناسان این نشانه ضعف ایران است نه قدرتش.
مشارکت ایران در حملات خشونتبار خارجی و عملیات جاسوسی مخفیانه در خارج اشکال گوناگونی داشته اما همگی یک هدف مشترک را دنبال کردهاند: ایجاد برتری برای تهران از طریق ضربه ناگهانی به "نقاط آسیبپذیر" دشمنان.
این راهبرد به سال ۱۹۷۹ و رخداد انقلاب اسلامی بازمیگردد و برآمده از ضعف مداوم ایران در میدان جنگ متعارف است.
یکی از اهداف ایران منحرف کردن توجه دشمنان و جلوگیری از حملات مستقیم بوده است. تا همین اواخر، تحلیلگران استدلال میکردند این راهبرد نسبتاً موفق بوده و با هزینه محدود، دشمنان را از حمله مستقیم به ایران دور نگاه داشته است. اما این راهبرد در تابستان امسال شکست خورد. خسارتی که در جنگ دو هفتهای با اسرائیل و آمریکا در ژوئن به برنامه هستهای ایران وارد شد شاید روشن نباشد، اما کمتر کسی تردید دارد که تهران بازنده اصلی این درگیری بود.
پژوهشگران بیش از ۲۰۰ توطئه مرتبط با ایران را از سال ۱۹۷۹ در سراسر جهان شناسایی کردهاند و واشنگتن و متحدانش از افزایش شدید این موارد در سالهای اخیر خبر دادهاند. از سال ۲۰۲۰ تاکنون دستکم ۳۳ مورد تلاش برای ترور یا ربایش در غرب ثبت شده که مقامات محلی یا اسرائیلی آنها را به ایران نسبت دادهاند.
بیشتر این طرحها از سوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طراحی میشوند؛ نهادی که بلافاصله پس از سقوط شاه تأسیس شد تا نیرویی ایدئولوژیک برای دفاع از انقلاب، رهبران و ارزشهای آن فراهم کند. بخشی دیگر نیز کار وزارت اطلاعات است.
سپاه خیلی زود وارد عملیات خارجی شد: سازماندهی ترور مقامهای رژیم شاه در خارج، حمله به منافع آمریکا، فرانسه و اسرائیل.
روند تازه، استفاده از بزهکاران بهعنوان واسطه است. بهکارگیری تبهکاران میتواند اعتراف ضمنی به ضعف باشد. اگر سپاه نیرو و شبکه فعال در محل داشت، نیازی به استخدام واسطههای غیرقابل اعتماد نبود. همینطور هدف قرار دادن استرالیا که هیچگاه در اولویت ایران نبوده، میتواند نشانهای از ناتوانی باشد.»
امریکن کانسروتیو: مهلت دوباره ترامپ در جنگ با ایران
نشریه آمریکایی امریکن کانسروتیو در گزارشی به چشمانداز تنش میان ایالات متحده و ایران در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ پرداخت که خلاصه آن را میخوانید: «رئیسجمهور بهزودی یک بار دیگر فرصت خواهد داشت تا از گرفتار شدن در تله جنگی دیگر در خاورمیانه پرهیز کند.
در ماه ژوئن، دونالد ترامپ یکی از آرزوهای دیرینه بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، را برآورده کرد.
اکنون نتانیاهو میخواهد ترامپ دوباره و این بار در مقیاسی بسیار گستردهتر به ایران حمله کند. اگر ترامپ هنوز قصد دارد به وعدهاش مبنی بر دوری از "جنگهای بیپایان" در خاورمیانه پایبند بماند، باید نتانیاهو را مهار کند و پیشاپیش روشن سازد که حاضر نیست برای دشمنان یک متحد بیمهار وارد جنگ شود.
چون اسرائیل نه تنها برای یک جنگ پیشدستانه دیگر آماده میشود، بلکه آمریکا را هم به پیوستن تشویق میکند. نتانیاهو در سیاست سختگیرانه استاد است و خوب میداند چگونه بحرانهای ژئوپولیتیکی بسازد که واشنگتن را تحت فشار قرار دهد تا به نفع اسرائیل مداخله کند.
ترامپ در ژوئن توانست از درگیر شدن در جنگی فرسایشی و رو به گسترش اجتناب کند. اما ممکن است این بار بخت با او یار نباشد.
منافع آمریکا و اسرائیل متفاوت است: واشنگتن خواهان توافقی برای محدود کردن برنامه هستهای تهران است، در حالی که اورشلیم میخواهد ضربهای نهایی به نظام ایران وارد کند. شاید ترامپ نتواند جلوی اسرائیل برای آغاز جنگ با ایران را بگیرد، اما دستکم میتواند روشن سازد که این جنگ اسرائیل خواهد بود، نه آمریکا، و بهطور قطع نه جنگ او.»
فرانسه۲۴: بازگشت تحریمهای ایران: دیپلماتهای اروپایی نگران احتمال مزاحمت روسیه هستند
فرانسه۲۴ در گفتگو با هالی داگرس، کارشناس برجسته مسائل ایران در اندیشکده «موسسه واشنگتن» (The Washington Institute) به چالشهای فعالسازی مکانیسم ماشه توسط تروئیکای اروپایی پرداخته که خلاصه صحبتهای این کارشناس را میخوانید: «نکته مهمی که در مورد بازگشت تحریمهای سازمان ملل علیه ایران در صورت فعالسازی مکانیسم ماشه وجود دارد این است که مظابق متن موجود، هیچ حق وتویی وجود ندارد. اما دلیلی که اروپاییها را نگران کرده، این است که برای انجام این پروسه ۳۰ روز زمان لازم است. همچنین با فرا رسیدن اکتبر، مهلت احیای این تحریمها به پایان میرسد. این زمان با فرارسیدن دوره ریاست روسیه بر شورای امنیت سازمان ملل تلاقی دارد.
اما عدم به رسمیت شناخته شدن حق وتو به این معنی نیست که روسیه نمیتواند روند کار را به تاخیر بیندازد و مانع تراشی کند؛ مسالهای که با توجه روابط ایران و روسیه، موجبات نگرانی تعدادی از دیپلماتهای اروپایی را فراهم کرده است.»