محمد عابدینی چگونه از ایتالیا آزاد شد؟ وسایل مهندس ایرانی به آمریکا ارسال می‌شود

آگهی

عابدینی ۳۸ ساله، که در ماه دسامبر در ایتالیا به درخواست ایالات متحده و به اتهام دست داشتن در حمله‌ای پهپادی به اردن که به کشته شدن سه آمریکایی در سال گذشته منجر شد، بازداشت شده بود، روز یکشنبه پس از درخواست وزیر دادگستری ایتالیا برای لغو بازداشت او از زندان آزاد شد.

با این حال، طبق گزارش رسانه‌های ایتالیایی، برخی از وسایل او، از جمله تلفن همراه، لپ‌تاپ و هارد دیسک‌ها، همچنان در گاوصندوق دفتر دادستانی میلان نگهداری می‌شوند. ظاهراً آمریکا معتقد است که دستگاه‌های عابدینی حاوی اطلاعات بسیار حساسی هستند و خواهان ارسال آن‌ها به واشنگتن برای بررسی است.

عابدینی که دارای تابعیت ایرانی و سوئیسی است، پس از آزادی خبرنگار ایتالیایی چچیلیا سالا توسط ایران، آزاد شد. سالا سه روز پس از بازداشت عابدینی در میلان، در تهران بازداشت شده بود. تلویزیون ایران اعلام کرد که آزادی عابدینی نتیجه مذاکرات میان سرویس‌های اطلاعاتی دو کشور بوده است، در حالی که جورجا ملونی، نخست‌وزیر ایتالیا، اظهار داشت که «یک مثلث دیپلماتیک» با تهران و واشنگتن نقش کلیدی در آزادی سالا داشته است.

با این وجود، وزارت دادگستری ایالات متحده به روزنامه ایتالیایی «لا رپوبلیکا» گفت که از تصمیم ایتالیا برای آزاد کردن عابدینی «عمیقاً ناامید» شده است؛ چرا که واشنگتن برای استرداد او به آمریکا تلاش می‌کرد. واشنگتن عابدینی را متهم کرده که فناوری پهپادی مورد استفاده در حمله ژانویه ۲۰۲۴ به یک پایگاه نظامی آمریکا در اردن را تأمین کرده است، حمله‌ای که به کشته شدن سه سرباز آمریکایی منجر شد.

وزارت دادگستری ایتالیا اعلام کرد که نمی‌توانسته عابدینی را به آمریکا مسترد کند، چرا که برای انجام استرداد باید اتهامات وارد شده از سوی هر دو کشور جرم محسوب شود و این تطابق در مورد پرونده عابدینی بین قوانین جزای ایتالیا و آمریکا وجود نداشته است.

با اینکه واشنگتن انتظار نتیجه‌ای متفاوت در خصوص عابدینی داشت، به نظر می‌رسد که توافق میان رم و تهران نمونه‌ای کلاسیک از دیپلماسی گروگان‌ها بوده است، اگرچه این ماجرا به دلیل جدی بودن اتهامات آمریکا و تنش‌های جهانی، شدت بیشتری یافته است.

ارتباط پرونده عابدینی با سوئیس

بازداشت عابدینی در میلان به درخواست واشنگتن و به دلیل اتهام نقض قوانین تحریمی آمریکا از طریق ارسال قطعات الکترونیکی پیشرفته ساخت آمریکا به ایران صورت گرفت.

علاوه بر این، ایالات متحده عابدینی را به تأمین حمایت مادی از سپاه پاسداران، از طریق ارائه سیستم‌های هدایت پهپادهای نظامی، متهم کرده است. به گفته واشنگتن، این سیستم‌ها در حمله پهپادی مرگباری که سال گذشته در اردن رخ داد، به کار رفته‌اند.

طبق اسناد دادگاه، عابدینی بنیان‌گذار و مدیرعامل شرکتی ایرانی به نام «صنعت دانش‌رهپویان افلاک» (SDRA) است که ماژول‌های ناوبری مورد استفاده در برنامه پهپادی نظامی سپاه را تولید می‌کند.

وزارت دادگستری ایالات متحده ادعا می‌کند که عابدینی برای شرکت SDRA، یک شرکت پوششی به نام Illumove SA در سوئیس تأسیس کرده تا فناوری‌های حساس ساخت آمریکا، از جمله قطعات مورد استفاده در پهپادهای نظامی، را به ایران منتقل کند.

ژاک بود سرهنگ بازنشسته سرویس‌های اطلاعات نظامی سوئیس در این خصوص به یورونیوز می‌گوید: «شرکت ایلوموو به نظر می‌رسد درست در آخرین لحظه و تنها چند روز پیش از بازداشت عابدینی در دسامبر گذشته، در فهرست شرکت‌های تحریم‌شده توسط آمریکا قرار گرفته باشد.»

عابدینی از تجارت فناوری‌های دو منظوره میان آمریکا و سوئیس بهره برد که این دو کشور به طور سنتی روابط سیاسی، اقتصادی و دیپلماتیک خوبی دارند. آقای پود در ادامه می‌گوید «من تردید دارم که چمدان عابدینی که به سمت ایران می‌رفت، پر از قطعات الکترونیکی بوده باشد. فکر می‌کنم او نمونه‌ای از قطعات، مانند آنچه برای تبلیغ فروش به خارج می‌برند، همراه داشته است. نمی‌توان گفت که این یک صادرات واقعی بوده است.»

توانمندی‌های فناورانه ایران

پیترو باتاکی سردبیر «مجله نظامی ایتالیایی» یا همان Rivista Italiana Difesa در این خصوص به یورونیوز می‌گوید«حتی یک نمونه فناورانه می‌تواند به توسعه صنعتی گسترده منجر شود. کاملاً مشخص است که جمهوری اسلامی ایران به شدت به قطعات پیشرفته نظامی توسعه‌یافته در غرب نیاز دارد، به ویژه در زمینه موشک‌ها و پهپادها.»

باتاکی در ادامه می‌افزاید: «با این حال، فناوری منشأ غربی قابل اطمینان‌تر است، به‌ویژه در مورد سیستم‌های ناوبری، ژیروسکوپ‌ها و پلتفرم‌های اینرسی.»

در واقع، یکی دیگر از ویژگی‌های صنعت نظامی ایران طی ۳۰ سال گذشته، مهندسی معکوس سیستم‌های تسلیحاتی غربی برای بهره‌برداری از آن‌ها بوده است. به گفته باتاکی، مهندسان ایرانی یاد گرفتند که فناوری‌های غربی را کپی و بازتولید کنند تا بتوانند تسلیحات ساخت غرب را که رژیم شاه محمدرضا پهلوی پیش از سال ۱۹۷۹ به دست آورده بود، مانند جنگنده‌های F-14 که هنوز هم بسیار مؤثر هستند، نگهداری کنند.

باتاکی در ادامه می‌گوید: «این موضوع را می‌توان در زمینه درگیری روسیه و اوکراین نیز مشاهده کرد، جایی که متوجه شدیم موشک‌های روسی، به ویژه در مراحل اولیه جنگ، پر از قطعات غربی در سیستم‌های ناوبری و هدایت بوده‌اند.»

به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید

او افزود: «این موضوع به‌ویژه برای ایران صدق می‌کند که از منظر مهندسی معکوس و بهره‌برداری از فناوری‌های غربی در صنایع نظامی خود، تجربه طولانی دارد.»