بلیانا استانیک هنوز هم وقتی درد، خشونت و تحقیری که هنگام به دنیا آوردن پسرش در صربستان متحمل شده را به یاد می‌آورد، به خود می‌لرزد. تجربه تلخی که بسیاری از زنان می‌گویند در بیمارستان‌های این کشور، اتفاقی «عادی و معمول» محسوب می‌شود.
آگهیاو می‌گوید که هنگام زایمان، کادر پزشکی او را به تخت بستند و پرستاران از آرنج خود برای فشار دادن روی شکمش استفاده کردند.
بلیانا به خبرگزاری فرانسه می‌گوید: «همه چیز بسیار خشونت‌آمیز بود. آنها شما را روی تخت می‌گذارند و می‌خواهند که بی‌حرکت دراز بکشید. آنهم در حالی که همزمان، شخصی با خشونت دهانه رحم شما را باز می‌کند، بدن شما را سوراخ می‌کند و به شما می‌گوید که ساکت باشید.»
این داستان برای بسیاری از زنان در صربستان یک داستان آشنا است؛ کشوری که به گفته کارشناسان، خشونت علیه زنان هنگام زایمان همچنین کسانی که تحت درمان‌های زنانه قرار می‌گیرند، رایج است.
در صربستان نیز مانند سایر نقاط بالکان، ترکیبی از ارزش‌های مردسالارانه و یک سیستم حقوقی ضعیف اجازه داده است که خشونت پزشکی علیه زنان رایج باشد و هیچ کنترلی در این باره انجام نشود.
یلنا ریزنیچ، یکی از فعالان گروه همبستگی زنان مستقر در صربستان در این باره می‌گوید: «در اینجا همچنان این باور وجود دارد که اگر از هر جنبه‌ای از مادر شدن شکایت کردید، به این معناست که نه مادر خوبی هستید و نه به اندازه کافی زن خوبی هستید.»
این موضوع بویژه پس از آن دوباره تیتر خبرهای این کشور شد که اوایل امسال ماریکا میهایلوویچ، زنی از اقلیت رومی این کشور، یک پزشک متخصص زنان را متهم کرد که هنگام زایمان او «روی شکمش پریده» و به دلایلی نژادپرستانه او را آزار داده است.
نوزاد تازه متولد شده ماریکا میهایلوویچ بعداً جان باخت و او به رسانه‌های محلی گفت که گزارش کالبد شکافی نشان داده که مرگ نوزاد به دلیل «زایمان خشن» بوده است.
این داستان موجی از خشم را هم در شبکه‌های مجازی و هم در خیابان‌ها را برانگیخت و زنان بسیاری داستان‌های مشابهی از خشونت تیم پزشکی با آنها هنگام زایمان حکایت کردند.
اما دانیکا گروجیچیچ، وزیر بهداشت صربستان این اظهارات را رد کرد و گفت: «هرکسی تحمل درد متفاوتی دارد.»
«بخیه بدون بیهوشی»
بر اساس گزارشی که در سال ۲۰۲۲ میلادی توسط گروهی از وکلای برجسته این کشور منتشر شد، زنان در صربستان بطور پیوسته در معرض انواع خشونت در کلینیک‌ها و بخش زایمان بیمارستان‌ها قرار می‌گیرند که فشار دادن شکم در حین زایمان و انجام اقدامات تهاجمی بدون رضایت، برخی از این اقدامات است.
در جریان این تحقیقات زنان شهادت دادند که مورد توهین، فریاد و تحقیر کارکنان پزشکی از جمله در کلینیک ویژه زنان و زایمان در شهر بلگراد پایتخت این کشور قرار گرفته‌اند.
در این گزارش آمده است: «در بسیاری از موارد، کارکنان تیم پزشکی اقداماتی برخلاف میل بیماران انجام می‌دهند و بیماران در صورت شکایت از درد، با کمربند مهار می‌شوند. زنان را همچنین پس از زایمان، بدون بیهوشی بخیه می‌زنند.»
رنج مضاعف هنگام سقط جنین
این تحقیقات، موضوع زنانی که با سقط جنین مواجه هستند را نیز برجسته کرده و می‌گوید که کارکنان بیمارستان‌ها و کلنیک‌ها این زنان را «تنها و بدون نظارت پزشکی، مجبور به گذراندن این پروسه» میکنند. آنهم درست مقابل زنانی که در حال زایمان هستند یا کسانی که به تازگی زایمان کرده‌اند.
بیلیانا برانکوویچ ۳۷ ساله یکی از قربانیان چنین خشونتی بوده است. او در سال ۲۰۲۱ میلادی برای خاتمه بارداری به یک کلینیک در بلگراد رفت، زیرا نتیجه آزمایش‌ها تایید کرده بود که جنین دارای نقایص مادرزادی جدی است.
بیلیانا می‌گوید که تیم پزشکی قبل از عمل تا حد زیادی او را نادیده گرفته بودند؛ زیرا مشغول تماشای یک برنامه تلویزیونی محبوب بودند. وقتی هم که او هنگام خروج جنین آنها را صدا زده و کمک خواسته، تیم پزشکی به او گفته‌اند که «هیستریک بودن را متوقف کن».
او می‌گوید: «بعد از ده دقیقه احساس کردم که زایمان کردم. آنهم تنها، بدون هیچ کس در اطراف، بدون پرستار، بدون دکتر. بعد از آن برای ۱۰ دقیقه هم فریاد زدم که تمام شد. فریادهایم بی‌نتیجه بود چون بچه‌ام مرده بود.»
کادر پزشکی بعدا جفت او را خارج کردند و جراحی اتساع و کورتاژ که پس از سقط جنین انجام می‌شود را نیز «بدون بیهوشی» انجام دادند.
در این عمل جراحی، از یک ابزار تخصصی برای خراش دادن و برداشت بخش‌هایی از بافت اندومتر رحم انجام می‌شود و تیم پزشکی بیلیانا برانکوویچ آنقدر این کار را ناشیانه انجام داد که به شهادت سه پزشک دیگر، او را برای همیشه نابارور کردند.
آگهی«از رفتن به بیمارستان می‌ترسم»
یک متخصص زنان که به شرط ناشناس ماندن با خبرگزاری فرانسه صحبت کرده، مسائل ذکر شده در گزارش وکلا را تایید کرده است. با این وجود همچنان تاکید دارد که اکثر پزشکان در صربستان وظایف خود را به درستی انجام می‌دهند.
او که ساکن بلگراد است می‌گوید: «بیمارستان‌ها باید این موارد سوءاستفاده را مستند کنند. مسئولیت چنین رفتارهایی برعهده کسانی است که آن مراکز را اداره میکنند و عاملان اشتباهات روی داده در هنگام زایمان را مجازات نمی‌کنند.»
با این وجود هیچ اصلاحی در کار این گروه از پزشکان دیده نمی‌شود و برخی از مقامات در دولت نیز همچنان وجود چنین معضلی را انکار میکنند. موضوعی که باعث شده زنان در صربستان در کنار استرس به دنیا آمدن فرزند، با یک ترس دیگر نیز دست و پنجه نرم کنند.
اسلایانا اسپاسویویچ باید تا چند هفته دیگر زایمان کند؛ آنهم در حالی که در جریان زایمان پیشین خود مورد آزار قرار گرفته است. او می‌گوید: «من می‌ترسم به بیمارستان بروم و دوباره با همان دکتر روبرو شوم.»