ترس از انجام حملات تروریستی احتمالی در اروپا در طول تعطیلات سال جدید میلادی زیاد بود. اما آیا این نگرانیها اساس و پایهای دارند؟
آگهیداعش پس از اینکه سالهای اخیر را در سایه سپری کرده، اکنون در کانون توجهها قرار گرفته است.
کشورهای اروپایی بهدلیل ترس از حملات تروریستی و خشونتهای مرتبط با جنگ اسرائیل در غزه، میزان اقدامات امنیتی را در طول دوره کریسمس افزایش دادند. داعش هفته گذشته مسئولیت بمبگذاریهای مرگبار در ایران را برعهده گرفت که در آن ۸۵ نفر کشته شدند.
اما آیا این گروه که زمانی در اوج قدرت وحشت میآفرید، باز میگردد؟
داعش در اوج دوران بین سالهای ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ میلادی خلافت خود را تاسیس کرد و بخشهای زیادی از عراق و سوریه را تحت کنترل داشت و حملات تروریستی مرگباری را در سراسر جهان به راه انداخت.
از آن زمان با این حال حضور داعش به شدت کاهش یافته است اما این گروه بهویژه در خاورمیانه، افغانستان و بخشهایی از آفریقا همچنان یک تهدید محسوب میشود.
کیت زیمرمن، نامزد دکترای دپارتمان مطالعات جنگ به یورونیوز میگوید: «داعش از زمان اوج قدرت خود در عراق و سوریه تکامل یافته است و فرصتها را به موقع استفاده میکند.»
پناهگاه امنی که شاخه افغانستان داعش از آن برخوردار است به آنها اجازه داده است تا ترور و وحشت را در این منطقه تثبیت و تقویت کند و اکنون با آرزوی گسترش به غرب، ترور خود را به منطقه صادر کرده است.
داعش خراسان، شاخهای از داعش است که در منطقه افغانستان و پاکستان فعالیت میکند. این گروه در سال ۲۰۱۵ زمانی تشکیل شد که گروهی از اعضای طالبان پاکستان که از رهبری آن ناراضی بودند با رهبر داعش بیعت کردند. این گروه تروریستی بهخاطر وحشیگری خود، انجام حملات علیه غیرنظامیان، نیروهای دولتی و اقلیتهای مذهبی شناخته شده است.
لورنزو ویدینو، مدیر برنامه افراطگرایی در دانشگاه جورج واشنگتن به یورونیوز گفت زمانی که جنگ بین اسرائیل و حماس شروع شد چیزهای زیادی برای این سازمان تروریستی تغییر کرده است.
«حمله حماس به اسرائیل موهبتی برای داعش بود»
او گفت: «داعش هرگز از بین نرفت اما از هفت اکتبر بهعنوان یک چالش مطرحتر شد.»
وی تاکید کرد که حمله حماس به اسرائیل «موهبتی» برای داعش بود.
وی افزود: «از نظر تاریخی ما در سه تا چهار دهه گذشته در اروپا حبابهایی از حامیان جهادگرایی بهعنوان یک ایدئولوژی داشتهایم. این حبابها با وقوع یک رویداد بزرگ ژئوپلیتیکی، بزرگتر میشوند و تغییر جهت میدهند.»
چنین لرزههایی اغلب با پذیرش بیشتر ایدئولوژی جهادی و همچنین تغییر در مکان و انجام حملات مرتبط است.
ویدینو گفت: «آنچه بسیاری از کارشناسان به آن فکر میکنند و از آن میترسند این است که حوادث مرتبط با غزه میتواند موج جدیدی از جهادگرایی را به راه اندازد.» وی با این حال تاکید کرد که هیچ چیز قطعی نیست.
این کارشناس معتقد است که اگر قرار باشد چنین اتفاقی رخ دهد، شکی نیست که داعش بخواهد دنبال ایفای نقش بزرگ در این ماجراها باشد.
وی افزود: «این گروه باید نشان دهد که هنوز وجود دارد و با وجود تمام شکستهایی که در چند سال گذشته متحمل شده به این معنی نیست که از بین رفته است و میخواهد ارتباط خود را با انجام حملات ثابت کند.
آگهیآیا اروپا در خطر است؟
به گفته ویدینو، اگرچه داعش امروزی سایهای از خود سابقش است اما همچنان یک برند «نسبتا خوب [برای حامیان افراطی]» محسوب میشود.
او گفت: «میتوان استدلال کرد در حالی که گروه اصلی و مرکز و رهبری اصلی آن در حال تقلا هستند اما نیروهای وابسته به آنها در سراسر جهان به خوبی عمل میکنند و حملاتی را انجام میدهند. نام داعش هنوز برخی را به خود جذب میکند.»
اکنون نگرانیها این است که تبلیغات این گروه بهویژه تبلیغات مربوط به جنگ اسرائیل در غزه بتواند در جذب نیرو برای آنها در اروپا موثرتر باشد.
ویدئنو گفت: «این گروهها [جهادی] تلاش میکنند مردم را در اروپا برای انجام حملات بسیج کنند.»
آگهیاو این فعالیت را در دو جهت برشمرد که یکی بسیج عواملی است که از نظر عملیاتی با آنها مرتبط هستند و یا اینکه افراد تصادفی به صورت آنلاین با تبلیغات آنها به داعش میپیوندند.
تقویت تنشهای اجتماعی و فضای ترس استراتژی اصلی گروههای تروریستی از جمله داعش است. با این حال، نگرانی اروپا درباره تروریسم بهدلیل خطر واقعی بازگشت حملات داعش است.
پلیس آلمان در تاریخ ۳۱ دسامبر سه نفر را که مظنون به برنامهریزی برای حمله به کلیسای جامع کلن در شب سال نو بودند دستگیر کرد. به گفته پلیس، مهاجمان مظنون قصد داشتند از یک خودرو برای حمله به این ساختمان استفاده کنند.
در نهایت مشخص شد مظنونان با فردی مرتبط با داعش که از ۲۴ دسامبر در بازداشت بود، ارتباط داشتند.
آگهیویدینو گفت: «تقریبا همه گروهها از داعش گرفته تا القاعده در سایه جنگ غزه میتوانند تهدیدی علیه اروپا باشند.»
او گفت که یکی از گروههای وابسته به داعش در افغانستان میتواند شبکههایی را در اروپا برای انجام حملات فعال کند.
وی افزود: «شکی نیست که داعش هم توانایی و هم قصد انجام حملات در اروپا را دارد.»