ده سال پس از کشفی اندوه‌بار در غرب ایرلند، یورونیوز نگاهی به میراث تلخ اتاق‌های زایمانی می‌اندازد که تا پایان قرن بیستم هم هنوز دایر بودند و مادران و نوزادان بسیاری در آن محبوس می‌شدند.
آگهیممکن است بسیاری از والدین بگویند که داشتن فرزند یکی از لذت بخش‌ترین تجربیات زندگی است. اما برای هزاران زن مجردی که در ایرلند قرن بیستمی باردار بودند، این تجربه عمیقا مایه ننگ و اغلب کوتاه مدت بود.
بین سال‌های ۱۹۲۲ و ۱۹۹۸، حدود ۹۰ هزار زن باردار ازدواج‌نکرده در موسساتی به نام «خانه‌های مادر و نوزاد» محبوس شده‌اند و به محض انجام زایمان، نوزادان آن‌ها به حاکمان مذهبی سپرده می‌شدند.
ماجرا از اینجا آغاز شد که در جریان تحقیقات یکی از مورخان محلی از شهر «توام» در سال ۲۰۱۲، او توانست گواهی فوت ۷۹۶ نوزاد و کودک نوپا که بین سال‌های ۱۹۲۶ تا ۱۹۶۱ در خانه مادر و نوزاد سنت مری متولد شده بودند را پیدا کند. با این حال، اسناد دفن آن‌ها گم شده بود.
این کشف خانم «کاترین کورلس» توجه رسانه‌های بین‌المللی را به خود جلب کرد و این ترس را برانگیخت که مبادا این کودکان در شبکه فاضلاب قدیمی در محوطه خانه مادر و نوزاد (Bon Secours) دفن شده باشند.
تقریبا یک دهه بعد از این ماجرا، رودریک اوگورمن، وزیر کودکان ایرلند، سرانجام یک فرستاده سابق صلیب سرخ را برای نظارت بر نبش قبر بقایای دفن شده در محل مورد نظر منصوب کرد.
پدیده «خانه مادر و نوزاد» چگونه بوجود آمد؟
لیندسی ارنر-بیرن، استاد تاریخ جنسیت ایرلند در دانشگاه کالج کورک، به یورونیوز گفت: «سیستم خانه مادر و نوزاد و پناهگاه‌های که به آن متصل هستند، همه در واقع از قرن نوزدهم به ارث رسیده‌اند.»
ایرلند استقلال خود را از بریتانیا در سال ۱۹۲۲ به دست آورد و در آن زمان ۹۴ درصد از مردم آن کاتولیک بودند، بنابراین، آموزه‌های روحانیون در مورد بی اخلاقی جنسی بسیار تأثیرگذار بود. در نتیجه عواقب زیادی برای زنانی که خارج از عهد ازدواج باردار می‌شدند، وجود داشت. این عواقب گریبان آنهایی را که در نتیجه تجاوز جنسی یا زنای با محارم حامله شده بودند نیز می‌گرفت. بنابراین دختر باردار مجرد موجب شرمساری کل خانواده می‌شد، به طوری که بسیاری از آن‌ها یا با پای خودشان خانه را ترک می‌کردند یا توسط والدین خود بیرون انداخته می‌شدند.
«ارنر-بیرن» در گفتگو با یورونیوز در این رابطه گفت که در حالی که کلیسای کاتولیک معتقد بود که این خانه‌ها سرپناهی را برای مادران مجرد فراهم می‌کند، اما متولیان این مؤسسات «دلایل بی‌شمار» دیگری هم برای آن داشتند.
اکثر این زنان به مدت شش ماه تا دو سال در خانه‌های مادر و نوزاد محبوس بودند، اما در موارد نادر، بازداشت‌شدگان برای مدت طولانی‌تر در آنجا باقی ماندند. به عنوان نمونه، زنی که در خانه «بسبورگ / Bessbourgh » در شهر «کورک / Cork» بستری شده بود در سال ۱۹۷۴ در سن ۸۱ سالگی درگذشت در حالی که زن دیگری در همان مرکز در سال ۱۹۸۴ در سن ۸۰ سالگی درگذشت.
افرادی که در این مراکز محبوس بودند بدون دریافت هیچگونه دستمزدی در قالب نظافت، خشکشویی، دوخت لباس و ساخت زیورآلات به کار گرفته می‌شدند.
آیا سیستم خانه مادر و نوزاد درآمد‌زایی داشته است؟
با قانونی شدن امکان فرزندخواندگی در ایرلند در سال ۱۹۵۳، تقریبا همه کودکانی که در این خانه‌ها به دنیا می‌آمدند، به سرپرستی گرفته می‌شدند و بقیه به مدارس صنعتی منتقل شدند و سایرین همچنان در این خانه‌ها می‌ماندند. مسئولان این خانه‌ها از این فرزندخواندگی‌ها سود خوبی می‌بردند.
آن‌ها حتی از خانواده‌های ثروتمندی که می‌خواستند تا دخترانشان پس از زایمان دوباره تحت مراقبت خودشان قرار گیرند و به خانه برگردند، مبلغی بالغ بر ۱۰۰ پوند [تقریبا ۴ هزار یورو در سال ۲۰۲۳] به عنوان باج دریافت می‌کردند.
همچنین مشخص شده که از کودکان بدون رضایت خود و مادرانشان همچون موش آزمایشگاهی برای تست‌های واکسن استفاده می‌شده است. در طول قرن گذشته حدود ۴۳ هزار کودک در ایرلند در آزمایشات واکسن که برخی از آن‌ها نیز غیراستاندارد بوده، شرکت داشتند. حداقل ۱۱۳۵ شرکت کننده از مؤسسات کلیسایی بودند و بیش از ۲۲۳ نفر از آن‌ها از خانه‌های مادر و کودک بودند.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
دولت ایرلند در ۱۷ فوریه ۲۰۱۵ کمیته‌ای برای تحقیق در مورد این خانه‌ها تشکیل داد. در این راستا، کاوش‌هایی در محل شهر «توام» بین سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ انجام شد. کمیسیون مربوطه شمار زیادی از بقایای دفن شده نوزادان را در ۲۰ محفظه مخزن زباله کشف کردند. بررسی‌ها مشخص کرد که این اجساد در حالی دفن شده‌اند که این خانه همزمان به فعالیت خود ادامه می‌داده است.
اما بسیاری از فعالان حقوق بشری و بازماندگان گزارش نهایی این کمیته را به شدت مورد انتقاد قرار دادند و ادعا کردند که این گزارش تجربیات واقعی بسیاری از بازماندگان را منعکس نمی‌کند.
آیا گورهای دسته جمعی دیگری وجود دارد؟
چندین گور دسته‌جمعی دیگر نیز در سراسر کشور وجود دارد که به خانه‌های مادر و نوزاد ارتباط داشتند. در حالی که دولت و کمیسیون تحقیق از کلیسا خواسته‌اند تا اسناد دفن را ارائه کند، اما کلیسای کاتولیک بیان کرده است که بسیاری از اسناد از ابتدا گم شده یا هرگز وجود نداشته اند.
علاوه بر این، در ایرلند قانونی که به افراد اجازه ثبت مرده‌زایی را می‌دهد تا سال ۱۹۹۶ تصویب نشده بود و البته با وجود تصویب چنین قانونی، اجباری هم نبود.
آگهیبیش از ۹۰۰ کودک در خانه مادر و نوزاد بسبورو در «کورک» جان باختند، اما کمیسیون کاوش فقط توانست محل دفن ۶۴ کودک را تعیین کند. در حال حاضر، هیچ برنامه‌ای برای انجام کاوش در زمین خانه بسبورو وجود ندارد، تصمیمی که با خشم بازماندگان موسسه و مبارزان مواجه شده است.