دانشمندان میگویند با طراحی یک آزمایش دریافتهاند که وجود چه عاملی در بوی بدن، پشهها را بیشتر به سمت انسانها میکشاند.
آگهیپشهها گونهای از خانواده حشرات هستند و بیشتر اوقات از شهد گیاهان تغذیه میکنند، با این حال مادههایی که برای تخمگذاری آماده میشوند به یک وعده غذایی با پروتئین اضافی نیاز دارند که در انسان یافت میشود: خون.
یک مطالعه جدید حالا نشان داده اسیدهای کربوکسیلیک از عواملی هستند که باعث میشوند پشهها به بعضی افراد، بیشتر از از افراد دیگر، جذب شوند.
در حالی که نیش پشه معمولا اثری بیشتر از قرمزی پوست و خارش بر بدن انسان به جا نمیگذارد، گزش توسط پشه ناقل مالاریا میتواند اثرات خطرناکی داشته باشد. مالاریا هنوز عامل بیش از ۶۰۰ هزار مرگ در سال است و بخش قابل توجهی از قربانیان آن را کودکان زیر ۵ سال و همچنین زنان باردار تشکیل میدهد.
دکتر کانور مک منیمن، استادیار میکروبیولوژی مولکولی در دانشگاه جانز هاپکینز و نویسنده ارشد این مطالعه، میگوید: «مالاریا درد و رنج زیادی را در سراسر جهان تحمیل میکند و بخشی از انگیزه این مطالعه این بود که تلاش کنیم واقعا بفهمیم پشههای ناقل مالاریا چگونه انسانها را پیدا می کنند.»
در این پژوهش محققان بر پشه آنوفل گامبیا که عموما در جنوب صحرای آفریقا یافت میشود تمرکز کردند. آنها میخواستند ترجیحات پشهها را میان انسانهای مختلف مقایسه کنند و توانایی حشرات را در ردیابی بوها در فواصل ۲۰ متری و در اوج ساعت فعالیتشان، بین ساعت ۱۰ شب تا ۲ بامداد، مشاهده کنند.
پژوهشگران به این منظور یک مرکز غربالگری به اندازه یک پیست اسکیت راهاندازی کردند. سپس در اطراف این مرکز، شش چادر قرار دادند که شرکتکنندگان در مطالعه در آنها میخوابیدند.
هوای این چادرها که بوی نفس و بدن شرکتکنندگان را در خود داشت از طریق لولههایی بلند به یک اتاقک ۲۰ متر مربعی منتقل میشد؛ جایی که صدها پشه با بوفهای از بوی افراد خوابیده پذیرایی میشدند و دوربینهای مادون قرمز حرکت آنها را میان نمونههای مختلف ردیابی میکردند.
دانشمندان از این طریق دریافتند پشهها بیشتر جذب اسیدهای کربوکسیلیک موجود در هوا، از جمله اسید بوتیریک (ترکیبی که در پنیرهای بدبو وجود دارد)، میشوند. این اسیدهای کربوکسیلیک توسط باکتریهای روی پوست انسان تولید میشوند.
محققان میگویند حتی تمیز کردن پوست بدن با صابون بدون عطر مانع از نیش پشهها نخواهد شد، چرا که آنها بوی بدن و تنفس را در هوا تشخیص میدهند.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
در حالی که این اسیدها پشهها را جذب میکردند، محققان متوجه شدند که این حشرات از یک ماده شیمیایی دیگر به نام اکالیپتول که در گیاهان وجود دارد فراری هستند. محققان احتمال میدهند که یک نمونه با غلظت اکالیپتول بالا ممکن است مربوط به رژیم غذایی یکی از شرکتکنندگان بوده باشد.
دکتر ادگار سیمولوندو، از موسسه تحقیقاتی ماچا زامبیا و یکی از نویسندگان این مطالعه، با هیجانانگیز خواندن کشف ارتباط بین مواد شیمیایی در بوی افراد مختلف و جذب شدن توسط پشهها گفت: «یافتههای ما میتواند در ساخت تلههای جذبکننده یا دفعکننده پشه، در مکانهایی که مالاریا در آنجا شیوع دارد، مورد استفاده قرار گیرد.»
نتایج مطالعات تازه در نشریه علمی «Current Biology » منتشر شده است.