ایالات متحده روز سهشنبه ۲۴ اوت (۱ شهریور) اعلام کرد ایران در مورد نکات کلیدی محل بحث در مذاکرات احیای برجام «امتیازاتی داده»، امری که امید برای بازگشت طرفها به توافق هستهای سال ۲۰۱۵ را بیش از پیش بالا برده است. در سوی مقابل ایران هرگونه امتیازدهی فراتر از برجام را رد میکند.
آگهیایالات متحده روز سهشنبه ۲۴ اوت (۱ شهریور) اعلام کرد ایران در مورد نکات کلیدی محل بحث در مذاکرات احیای برجام «امتیازاتی داده»، امری که امید برای بازگشت طرفها به توافق هستهای سال ۲۰۱۵ را بیش از پیش بالا برده است. در سوی مقابل ایران هرگونه امتیازدهی فراتر از برجام را رد کرده است.
به گفته یک مقام ارشد آمریکایی، تهران به طور مشخص از شرط خود برای ممانعت از برخی بازرسیهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی صرف نظر کرده است. مسئله اعطای مجوز بازرسی به آژانس موضوعی بسیار حساس در این مذاکرات محسوب میشد.
این مقام آمریکایی، که به دلیل ماهیت حساس مذاکرات نخواست نامش فاش شود، به خبرگزاری فرانسه گفت: «علاوه بر محدودیتهایی که ایران باید بر برنامه هستهای خود اعمال کند، آژانس بینالمللی انرژی اتمی بار دیگر میتواند شدیدترین سیستم بازرسی و نظارتی را که تا کنون داشته است اعمال کند.»
وی هرگونه «امتیازدهی» از سوی ایالات متحده در جریان مذاکرات را رد کرد و گفت: «ایران بود که در مورد مسائل مهم امتیاز داد.» به گفته این منبع و بنابر مفاد پیشنویس توافق، ایران از غنیسازی بیش از ۳٫۶۷ درصد و ذخیرهسازی بیش از ۳۰۰ کیلوگرم آن تا سال ۲۰۳۱ منع میشود و هزاران سانتریفیوژ متوقف و برچیده خواهند شد.
این مقام بلندپایه آمریکایی افزود که در صورت موافقت نهایی ایران با متن پیشنهادی، بازرسیهای بینالمللی «برای مدت نامعلومی ادامه خواهند داشت.»
اظهارات این مسئول ارشد ایالات متحده در حالی بیان میشود که تهران پیشتر به دفعات خواستار آن شده بود که آژانس تحقیقاتش را در مورد سایتهای اعلام نشده در ایران، که در آنها آثاری از اورانیوم غنیشده پیدا شده است، متوقف کند و شرط حصول هرگونه توافق هستهای را بسته شدن این پرونده عنوان کرده بود.
از سوی دیگر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در این خصوص روز سهشنبه ۲۳ اوت (۱ شهریور) به شبکه پیبیاس آمریکا گفت: «ایران هنوز درباره پیدا شدن مواد هستهای جوابهای کافی ارائه نداده است اما امیدوارم که این کار را انجام دهد... ما باید توضیحات کافی در اختیار داشته باشیم که آیا فعالیتی در آنجا انجام میشده یا نه و اینکه آن فعالیتها از چه نوعی بوده و چه موادی در آنها به کار رفته است. ایران خوب میداند که باید این کار را انجام دهد.»
روز چهارشنبه محمد سالمی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، مدارک و مکانهای مورد بحث آژانس را «ساخته و پرداخته ضدانقلاب و رژیم صهیونیستی» خواند و گفت: «ما از مدیرکل آژانس انتظار نداریم که جملاتی مطرح کند که همین خواسته رژیم صهیونیستی است.»
وی با بیان اینکه ایران تعهدات فرابرجامی را نخواهد پذیرفت، گفت: «بازگردند به برجام و آنچه که در برجام تفاهم شده بود و تعهد طرفین بود را اجرا کنند و ما هم به آن پایبندیم. نه یک کلمه کمتر نه یک کلمه بیشتر.»
مذاکرهکنندگان آمریکایی میگویند تیم ایرانی یکی دیگر از شروط خود، یعنی بیرون آمدن سپاه پاسداران از لیست سازمانهای تروریستی در آمریکا را نیز کنار گذاشته است. قبل از این تهران برای ماهها هرگونه توافق را منوط به تحقق این شرط کرده بود، امری که از سوی ایالات متحده رد شد. اما اکنون محمد مرندی، مشاور تیم مذاکرهکننده ایرانی میگوید هیچوقت بیرون آمدن اسم سپاه پاسداران از لیست سازمانهای تروریستی به عنوان پیششرط مطرح نبوده است.
در روزهای اخیر و با نزدیک شدن به توافق نهایی، طرفین ایرانی و آمریکایی در کارزارهایی تبلیغاتی تلاش میکنند دلیل امکانپذیر شدن توافق را کوتاه آمدن طرف مقابل عنوان کنند.
سوزان دی ماجیو، کارشناس در بنیاد کارنگی برای صلح بینالملل، در این باره میگوید: «اگر هر یک از طرفها بتواند این معامله را برای خود یک پیروزی جلوه دهد، احتمال دارد برجام احیا شود. در غیر این صورت، مسیر همچنان خطرناک خواهد بود.»
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
یک مقام ارشد دیگر آمریکایی روز سهشنبه گفته بود که «مقامات ایران هفته گذشته موضع خود را تغییر دادند. به نظر ما، آنها بالاخره از نقطه بی بازگشت خود عبور کردند و در مسیر بازگشت احتمالی به توافق با شرایط قابل پذیرش برای جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا گام برداشتند. اگر امروز به توافق نزدیکتر هستیم، به دلیل تغییر موضع ایران و چشم پوشی آنها از برخی مسائلی است که از ابتدا بر آن پافشاری میکردند.»
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز روز گذشته در مصاحبه با تلویزیون دولتی اسپانیا گفت ایران «تعدادی درخواست» در خصوص پیشنهاد توافق ارائه شده توسط اتحادیه اروپا مطرح کرده است. آقای بورل بدون آنکه فاش کند محتوای این درخواستها چه بوده است گفت «بیشتر» شرکتکنندگان خواستههای ایران را پذیرفتهاند و تنها «پاسخ ایالات متحده باقی مانده است.»
آگهیوی اضافه کرد که اگر پاسخ آمریکا سریعتر برسد، میتوان نشستی را «همین هفته» در وین مقر آژانس بینالمللی انرژی اتمی برگزار کرد.
جو بایدن پیش از رسیدن به ریاست جمهوری آمریکا وعده داده بود که توافق هستهای با ایران را احیا کند با این حال او اکنون برای این کار با مخالفت شدید در ایالات متحده، به ویژه از سوی جمهوریخواهان، مواجه است.