تحلیلگر موسسه کارنگی: مقامات ایرانی حتی با دست‌های ضعیف هم خوب پوکر بازی می‌کنند

Iran
Iran Copyright AP Photo
نگارش از نیما قدکپور
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button

ترور محسن فخری‌زاده، دانشمند هسته‌ای ایران چه پیامدهای برای منطقه و برجام خواهد داشت؟ گفت‌وگوی یورونیوز با کورنلیوس آدباهر، استاد دانشگاه برلین و تحلیلگر موسسه کارنگی را بخوانید.

آگهی

پیامدهای ترور محسن فخری زاده، دانشمند هسته ای ایران، می توانند معادلات در منطقه خاورمیانه و نیز توافق هسته‌ای را تحت الشعاع قرار دهد. در همین رابطه با کورنلیوس آدباهر، محقق و تحلیلگر موسسه کارنگی در برلین گفتگو کردیم.

یورونیوز: پس از ترور یکی از مهمترین دانشمندان هسته‌ای ایران، مقامات ایرانی، اسرائیل را مقصر این ترور می دانند، در حالی که اسرائیل در این مورد سکوت می کند. آیا این ترور می تواند چرخه جدیدی از تنش را در منطقه خاورمیانه ایجاد کند؟

کورنلیوس آدبار: مرگ فخری زاده می تواند به راحتی منجر به تشدید بیشتر تنش در اطراف منطقه خلیج فارس یا احتمالاً در جایی چون سوریه شود، جایی که ایران و اسرائیل در رویارویی مستقیم قرار دارند. اما سوال اصلی این است که ایران چگونه پاسخ خواهد داد؟ و در اینجا مهم است که توجه داشته باشیم که در بیانیه های رسمی جمهوری اسلامی ایران درباره این ترور، نامی از اسرائیل برده نشده است. جمهوری اسلامی گرچه به طور جدی با مرگ دانشمند عالی رتبه و مقام نظامی خود خشمگین و دچار تلاطم شده است، اما هنوز هم امکان دارد قدم‌های بعدی را با دقت و تدبیر بردارد.

یورونیوز: بسیاری می گویند که این ترور برای جلوگیری از تعامل دولت بایدن با ایران طراحی شده است. آیا فکر می کنید دولت ترامپ نقشی در این ترور داشته است؟

کورنلیوس آدباهر: دخالت دولت ترامپ در این حمله یک حدس و گمان محض است. گزارش های موثقی در مورد قصد رئیس جمهور ترامپ در حمله نظامی به ایران و همچنین ملاقات وزیر خارجه آمریکا، مایک پمپئو، نخست وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو و محمد بن سلمان ، ولیعهد عربستان وجود دارد. به این ترتیب می توان این فرضیه را مطرح کرد که این حمله به دانشمند هسته ای ایران بنوعی دادن چراغ سبز برای تنش های نظامی بیشتر در منطقه است.

یورونیوز: با توجه به اینکه اصولگرایان در مجلس، اکنون پیشنهاد کاهش همکاری با آژانس بین المللی انرژی هسته ای مطرح کرده اند، به نظر شما چگونه این ترور بر سیاست دولت آینده جو بایدن در قبال ایران تأثیر می گذارد؟

کورنلیوس آدباهر: این کشتار سد بزرگ دیگری در مسیر دولت جدید آمریکا قرار داد تا به راه حل دیپلماتیک با ایران بازگردد. دولت کنونی و حتی بعدی که سال دیگر خورشیدی سرکار خواهد بود توسط تندروها در پارلمان و در میان نظامیان مورد انتقاد قرار می گیرند تا به هر قیمتی از واشنگتن برای بازگشت متقابل تحت شرایط برجام امتیاز بگیرند. حتی اگر این ایالات متحده بود که برای اولین بار از این توافق خارج شد، ورود مجدد آمریکا تنها تحت عنوان «انطباق با انطباق» می تواند تنها گزینه واقع بینانه در کوتاه مدت باشد. با این حال، این اقدامات باید با تدابیر هر دو طرف، ایالات متحده و ایران همراه شود تا با اعتمادسازی زمینه مذاکرات احتمالی آینده فراهم شود.

یورونیوز: سال گذشته در این زمان قاسم سلیمانی و محسن فخری زاده زنده بودند، با این وجود، تنش‌های زیادی در خلیج فارس وجود داشت و البته به تأسیسات نفتی عربستان سعودی حمله شده بود. یک سال بعد به نظر می رسد که ایران از قدرت استراتژیک کمتری در منطقه برخوردار است. چرا؟ و آیا این روند ادامه خواهد داشت؟

کورنلیوس آدباهر: حملات سال گذشته به تاسیسات نفتی عربستان سعودی، که به احتمال زیاد توسط ایران یا متحدان آن انجام شده است، از منظر تهران، هدفش ارعاب همسایگان عرب بود. با شروع انتقال قدرت در ایالات متحده، کشورهای حوزه خلیج فارس و افتادن قدرت در دست دموکرات ها که اصلی ترین متحد اسرائیل طی دهه های گذشته بودند، کشورهای عرب حوزه خلیج فارس، بیشتر انتظار حمایت دولت بایدن از اسرائیل را دارند و در همین راستا بیش از پیش شاهد پشیتبانی از این کشور خواهیم بود. توافق آبراهام به وضوح پیمانی علیه ایران است. اما همزمان هیچ طرفی به جز اسرائیل نشان نداده که خواهان درگیری نظامی با ایران است. بنابراین می توان گفت که رهبران کشورهای حوزه خلیج فارس درگیر یک بازی خطرناک پوکر شده اند. البته آنها نباید از یاد ببرند که تهران حتی با دست های ضعیف تر هم به‌خوبی پوکر بازی می کند.

جان اوبرنان، رئیس پیشین سازمان سیا از ترور فخری زاده انتقاد کرد. آیا به این معنی است که در زمان دولت جو بایدن دیگر هیچ حمله و یا تروری مانند آنچه که ما علیه سلیمانی و فخری زاده شاهد بودیم، رخ نخواهد داد؟

کورنلیوس آدباهر: جان اوبرنان رئیس سیا در زمان اوباما بود. بنابراین او تنها می تواند از گذشته صحبت کند ونه از اقدامات دولت آینده ایالات متحده. البته مقامات دموکرات از جمله آقای برنان بارها تفاوت های اساسی میان ترورهای سیاسیِ افراد غیرحکومتی مانند ترور رهبران القاعده و شخصیت های منسوب به دولتها مانند ترور قاسم سلیمانی را به دستگاه های امنیتی گوشزد کرده اند. اگر دولت بایدن هم در همین راستا پیش برود می توان انتظار داشت که در زمان او کمتر شاهد ترورهای سیاسی از قبیل ترور محسن فخری زاده خواهیم بود.

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

ترور در ایران و تولید شراب در کرانه باختری؛ نتانیاهو از این موج‌های خبری چه نفعی می‌برد؟

پس‌لرزه‌های ترور فخری‌زاده در آبسرد؛ از روایات‌ متناقض تا سناریوهای احتمالی

امارات عربی متحده ترور محسن‌ فخری‌زاده را محکوم کرد