جنگ برای قره‌باغ؛ از هشدار تهران تا شدت گرفتن درگیریها در روز هفتم
نظرها
درگیری بر سر مالکیت ناگورنو- قره‌باغِ، منطقه خودمختار مورد مناقشه میان باکو و ایروان در حالی وارد هفتمین روز خود شده که جمهوری آذربایجان تاکید کرده که این‌بار قصد کوتاه آمدن ندارد و تلاش دارد با بازپس‌گیری آنچه «اراضی اشغالی» می‌خواند برای همیشه به این بحران پایان دهد.
الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان در گفتگویی با شبکه الجزیره ضمن اشاره به مطلب یاد شده تصریح کرده که کشورش دیگر نمی‌تواند برای محقق شدن آنچه وی از آن به عنوان «وعده‌های بیهوده مانند مذاکرات و همکاری» یاد می‌کند ۳۰ سال دیگر منتظر بماند.
رئیس جمهوری آذربایجان در این گفتگو تاکید کرد که ایروان به دنبال صلح نیست و تاکنون چهار قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد را برای خروج از آنچه «سرزمین‌های اشغالی قره‌باغ» خواند، زیرپا گذاشته است.
آقای علی‌اف همچنین با اشاره به تلاش‌های سی ساله گروه مینسک که از حدود سی سال پیش توسط سازمان امنیت و همکاری اروپا مامور حل و فصل بحران قره‌باغ شده اما هرگز نتیجه‌ای محسوس را رقم نزده‌‌اند، تاکید کرد که کشورش دیگر امیدی به اینگونه اقدامات ندارد و نمی‌تواند بیش از این منتظر بماند.
گفتنی است که ارمنستان به تازگی اعلام کرده که پیشنهاد میانجیگری کشور فرانسه را برای حل بحران کنونی می‌پذیرد: این در حالیست که با صحبت‌های تازه رئیس جمهوری آذربایجان و تاکید آنکارا، متحد اصلی باکو در این مناقشه، مبنی بر رد هرگونه پیشنهاد میانجی گیری از سوی جامعه بین‌المللی پیش از عقب نشینی ارمنستان از سرزمین‌های تحت کنترل جدایی طلبان ارمنی در قره‌باغ به نظر می‌آید که این دور از درگیریها میان دو کشور برخلاف دو ماه پیش به صورتی جدی و فرسایشی ادامه خواهد یافت.
هشدار تهران نسبت به کشیده شدن دامنه مناقشه به خاک ایران
درگیری‌های قره‌باغ جدا از بازتاب گسترده در داخل ایران و اعتراض های پراکنده عده ای به نفع باکو، به خصوص درخواست برخی از امامان جمعه که خواهان حمایت تهران از جمهوری آذربایجان در این مناقشه شده اند از نظر نظامی نیز تبعاتی برای ایران داشته است.
روستای شرفه واقع در مناطق مرزی ایران پیش‌تر هدف اصابت دو راکت قرار گرفته بود؛ حال آنکه به تازگی نیز اصابت پنج خمپاره به شهرستان خداآفرین واقع در استان آذربایجان شرقی ضمن به جا گذاشتن خسارات مالی، به زخمی شدن یک کودک نیز منجر شده بود.
رسانه‌های ایران روز جمعه نیز از اصابت چند گلوله خمپاره به جنگل‌های حاشیه ارس و چند روستا در شهرستان اصلاندوز مغان واقع در استان اردبیل خبر داده بودند.
وزارت امور خارجه ایران روز شنبه به شدت نسبت به وقایع اخیر واکنش نشان داد و تاکید کرد که با متعرضین از هر دو سوی مناقشه برخورد خواهد شد.
سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران روز شنبه در جریان یک کنفرانس خبری در این خصوص گفت: «ضمن اعلام غیر قابل تحمل بودن هرگونه تعرض از سوی هر یک از طرف‌های درگیر در منطقه به خاک کشورمان، به همه طرفها در زمینه مراقبت لازم در این خصوص هشدار جدی می‌دهیم.»
سخنگوی وزارت خارجه ایران همچنین بر لزوم احترام به تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان، رعایت اصل عدم تعرض به غیر نظامیان، توقف درگیریها و آغاز گفت‌وگوهای جدی و زمان‌دار تاکید کرد و گفت که تهران برای کمک به تحقق این اهداف آمادگی کامل دارد.
ایران که در این بحران هنوز موضعی شفاف و یکپارچه را اتخاذ نکرده پیش از این نیز از آمادگی کامل برای میانجیگری میان آذربایجان و ارمنستان خبر داده بود.
شدت گرفتن درگیری‌های قره‌باغ در هفتمین روز
ارمنستان روز شنبه از وضوع «درگیری‌های شدید» در خطوط اولیه نبرد با نیروهای آذربایجان در قره‌باغ خبر داد و تاکید کرد که سربازان این منطقه جداییٓ‌طلب موفق به دفع حمله‌ای بزرگ از سوی ارتش آذربایجان شده‌اند.
سخنگوی وزارت دفاع ارمنستان با اعلام این مطلب یادآور شد که درگیر‌های شدید همچنان در جبهه‌های مختلف نبرد ادامه دارد و نیروهای ارمنی در یکی از جبهه ها موفق به انجام یک پاتک شده اند.
این در حالیست که همزمان با تشدید درگیریها میان آذربایجان و ارمنستان در روز هفتم مناقشه، نگرانی‌ها در خصوص شدت گرفتن حملات هوایی و استفاده از موشک‌های با برد بیشتر افزایش یافته است.
از سوی دیگر همزمان با انتشار گزارش‌هایی در باره کشته شدن شماری از جنگجویان اسلامگرای سوری که گفته می‌شود توسط آنکارا از شمال سوریه به مناطق نبرد در قره‌باغ اعزام شده‌اند، استفاده آذربایجان از پهپادهای انتحاری اسرائیلی و هواپیماهای بدون سرنشین ترکیه معادلات این نبرد را تحت تاثیر قرار داده است.
جنگ موشکی و پهپادی از آن جهت مهم است که به نظر می رسد پیشرفتهای اولیه آذربایجان روی زمین پس از چند روز کند یا متوقف شده و اکنون هر دو طرف به استفاده از توپخانه و سیستمهای مختلف موشکی روی آورده‌اند.
افزایش شمار کشته شدگان
بر اساس آخرین آمار منتشر شده از سوی مقامات دولتی و نظامی در ارمنستان، این رویارویی نظامی هفت روزه، به کشته شدن ۵۱ عضو دیگر «ارتش جمهوری خودخوانده آتسخاخ» در ناگورنو- قره‌باغِ منجر شده که آذربایجان مدعی مالکیت بر آن است.
فهرست ۵۱ قربانی تازه این حملات در حالی توسط وبسایت دولت ارمنستان منتشر شده که ساعاتی قبل از آن آرائیک هاروتیونیان، رئیس جمهوری خودخوانده آتسخاخ از آغاز «آخرین نبرد» برای منطقه خبر داده بود.
آمار اولیه جان باختگان نبرد قره‌باغ که از روز یکشنبه تاکنون منتشرشده، از کشته شدن ۲۴۲ نفر از هر دو سو حکایت دارد که دست کم ۱۵۸ نفر از آنها را جدایی‌طلبان ارمنی و تعدادی را نیز غیرنظامیان تشکیل می‌دهند. آذربایجان هنوز آماری از کشته شدگان احتمالی در صفوف نظامیان خود منتشر نکرده است.
ناگورنو قره‌باغ، منطقه‌ای خودمختار و اغلب ارمنی نشین در خاک آذربایجان بود. فروپاشی شوروی سابق و اعلام استقلال این منطقه زمینه وقوع جنگ و مناقشه‌ای دیرین میان دو کشور همسایه آذربایجان و ارمنستان را فراهم کرد. نبردهای نظامی میان دو کشور اواخر دهه هشتاد و اوایل دهه نود میلادی حدود ۳۰ هزار کشته برجای گذشته بود.