بسیاری از کاربران شبکههای اجتماعی افغانستان این خبر را نشانهای دانستند که تاریخ مصرف افکار طالبانی در افغانستان به سر آمده است و دیگر طالبان نمی توانند محدودیتهای دوره امارت را بر زنان تحمیل کنند. این گزارش اختصاصی را بخوانید.
آگهیدر روزهای اول پاییزامسال، انتشار خبری مبنی بر اینکه دختری به نام شمسیه رتبه اول کنکور سراسری افغانستان را بدست آورد، موجی از واکنش ها را در افکار عمومی افغانستان بوجود آورد.
شمسیه با نمره ۳۵۳.۱۸۵ بالاترین رتبه کنکور سال ۱۳۹۹ را بدست آورد. ضیا شهریار، خبرنگار بی بی سی در صفحه فیسبوکش نوشته است: «شمسیه از بازماندگان حمله انتحاری به کورس/ دوره آمادگی کنکور موعود در غرب کابل است. در نتیجه این حمله، ده ها جوان جویای علم کشته و زخمی شدند.»
بسیاری از کاربران شبکههای اجتماعی افغانستان این خبر را نشانهای دانستند که تاریخ مصرف افکار طالبانی در افغانستان به سر آمده است و دیگر طالبان نمی توانند محدودیتهای دوره امارت را بر زنان تحمیل کنند.
اسدالله احمدی ملقب به اسد بودا که در میان افکار عمومی افغانستان، چهره شناخته شدهای است، در اینباره نوشت: «شمسیه، پاسخ محکم و برهان مبین علیه طالبان و بنیادگرایان و امامانی است که زن را موجود ناقص العقل و خانه نشین میخواهند.»
هر چند با جدی شدن مذاکرات صلح با طالبان، خبرهایی درباره افزایش خشونت با زنان در مکانهای عمومی شهر کابل به گوش میرسد. مساله حقوق و آزادیهای زنان از مسایل چالش برانگیز در مذاکرات صلح با طالبان به شمار میرود.
در چند روز گذشته نیز سفارت امریکا در افغانستان هشداری امنیتی درباره هدف قرار گرفتن گروه هایی از زنان توسط تروریستان خبر داده است. بعد از انتشار این هشدار، ویدیویی درباره ضرب و شتم دو دختر در خیابان توسط محافظان امنیتی یکی از مقام های بلندپایه حکومتی در شبکه های اجتماعی منتشر شد. پیش از این هم، عده ای دختری دوچرخه سوار را در کابل کتک زدند.
دوچرخه سواری دختران در سال های گذشته به یک امر پذیرفته شده اجتماعی تبدیل شده بود.
بعد از زجرکش کردن فرخنده، از چهار سال گذشته به این سو، حرکت های مدنی برای محاکمه و پیگیری متهمان آزار زنان راه اندازی شد اما به نظر می رسد همزمان با مطرح شدن مذاکره با طالبان و زمزمه های مشارکت این گروه در حکومت افغانستان، زمینه واکنش های افراط گرایانه به نحوه پوشش و رفتار زنان در اماکن عمومی افغانستان افزایش یافته است.
مسئولین وزارت زنان افغانستان از افزایش خشونت ها علیه زنان در شش ماه اول امسال خبر می دهند. طبق این گزارش ۶۴ مورد حاد خشونت علیه زنان ثبت شده است که دست کم ده مورد این خشونت ها در مناطق تحت حاکمیت طالبان بوده است.
میترسم و خستهام
فاطمه حقی نام مستعار زنی است که نخواست نامش فاش شود، شاغل در یکی از موسسات بین المللی است و به همراه فرزندان خردسالش در شهر کابل زندگی می کند. او تا شش سال گذشته به ولایات مختلف افغانستان سفر زمینی داشت ولی اکنون تا سر کوچه خانه اش با ترس و احتیاط می رود.
فاطمه به یورونیوز می گوید: «من می ترسم و خسته ام. در محیط کار بخاطر هویتم، نیش و کنایه می شنوم، در خیابان بهخاطر ظاهرم مردان آزارگر طعنه می زنند. کودکانم را بهخاطر سالم نبودن شرایط اخلاقی جامعه نمی توانم به مهدکودک بفرستم.»
در گذشته تهدیدها فقط متوجه زنان نبود و این اولین باری است که سفارت امریکا به زنان شاغل در نهادهای حقوق بشری، فعالان مدنی و زنان کارمند در دولت و اساتید دانشگاه چنین هشداری را میدهد.
فاطمه می گوید: «عده ای از زنان فعال می خواهند که بمانیم و مبارزه کنیم و قربانی بدهیم ولی من فکر می کنم که با شرایط کنونی خیلی سخت است، مقاومت کنیم. بسیاری از دستاوردهای حقوق بشری زیر پا شده و افغانستان به عقب برگشته است، با چه امیدی مقاومت کنیم ولی اگر مرا در مقام انتخاب بین زندگی در زیر سایه تهدیدها یا زندگی در صلح طالبانی و با معیارهای طالبان بگذارند، من مطمئنا ترجیح می دهم که در زیر سایه تهدید امنیتی زندگی کنم، چون تجربه زندگی در امارت طالبانی برای زنان مفهوم مرگ تدریجی را دارد.»
او چند سالی است که برای اقامت در یکی از کشورهای اروپایی اقدام کرده است.
حقوق و آزادی های زنان، یکی از مهمترین دستاوردهای جامعه جهانی و امریکا بعد از پایان امارت طالبان در افغانستان به شمار می رود.
آگهینمیتوانم هویتم را تغییر دهم
پروانه دولتی بعد از پایان تحصیلات فوق لیسانس در ایران، به کابل آمد و در دانشگاه کابل مشغول به کار تدریس شد.
او می دانست که افغانستان، کشوری ناامن است و ممکن است با حمله انتحاری مواجه شود. دو هفته قبل، موقعی که در حال رفتن به دانشگاه بود، بخاطر انفجار یک مین در خیابان، دچار شوک و ترس شد. همان روز تصمیم گرفت که دوباره به ایران برگردد اما بعد از یادآوری مشکلات شهروندی که در ایران داشت، تصمیم گرفت تا زمانی که «کارد به استخوان» نرسیده در افغانستان بماند.
بعد از انتشار هشدارهای امنیتی به زنان، پروانه تصمیم گرفت که با تغییر پوشش و رفتار، خودش را شبیه به یک زن خانه دار سنتی کند تا از تیررس تروریستها دور بماند ولی بعدا روی تصمیمش تجدید نظر کرد. او به یورونیوز می گوید: «من ۲۸ ساله هستم و شخصیتم شکل گرفته و تغییری نخواهم کرد، طالبان و هیچ گروه تروریستی دیگر نمیتوانند لباسم و افکارم را از من بگیرند، میتوانند جانم را بگیرند ولی افکارم را نمی توانند عوض کنند. اینها بخشی از هویت من است، من نمیتوانم هویتم را تغییر بدهند.»
افراطیون تهدید می کنند تا امتیاز بگیرند
حسن رضایی، جامعه شناس در اینباره به یورونیوز میگوید: «در شرایط حساسی هستیم، از یک طرف جنبش مدنی افغانستان بهخصوص جنبش زنان تلاش میکنند که دیدگاههایشان در مذاکرات صلح منعکس شود تا یک بار دیگر شاهد روی کار آمدن رژیم سختگیری چون نظام طالبان در دهه ۹۰ قرن بیستم نباشیم و از سوی دیگر گروههای افراطی طرفدار سختگیری دینی می خواهند با تهدید و ارعاب این صدای رسای جامعه مدنی و زنان افغانستان را خاموش کنند یا حداقل از میزان تاثیر گذاری بر روند مذاکرات صلح بکاهند.»
آگهیبه گفته وی، «گروههایی که سلاح شان ارعاب و تهدید است راه دیگری را به رسمیت نمیشناسند. اگرچه قتل و تهدید در دراز مدت تاثیر چندانی ندارد و اما متاسفانه تجربه تاریخی نشان میدهد که تاثیر کوتاه مدت دارد و گروههای افراطی هم همین را میخواهند.»
دولت افغانستان و متحدان اروپایی و آمریکاییاش در مذاکرات صلح بدنبال پایان جنگ و قبول آتش بس از سوی طالبان هستند اما دولت افغانستان درباره اهمیت حقوق و آزادیهای زنان در توافق صلح با طالبان هیچ اظهار نظر مشخصی نکرده است.