عدم پیروزی قاطع یک حزب یا ائتلاف سیاسی در نظام پارلمانی ایتالیا پدیده جدیدی نیست. این‌بار اما آنچه تازگی دارد، ورود احزاب ساختارگریز و ساختارشکن به دروازه قدرت سیاسی است.
نتایج اولیه انتخابات پارلمانی ایتالیا نشانگر پیروزی احزاب و جریان‌های سیاسی ضد ساختار در این کشور است. گفته می‌شود این نخستین بار در تاریخ اتحادیه اروپا است که «ضدسیستم‌ها»، «پوپولیست‌ها» و «راست افراطی» تا این حد به قدرت سیاسی نزدیک می شوند.
آگهیجنبش پنج ستاره، جریان سیاسی ساختارستیزِ بنیانگذاری شده از سوی بپه گریلو، با کسب ۳۲ درصد آراء، پیشتاز انتخابات است. حزبی که در سال ۲۰۰۹ و عملا برای اعتراض به فساد طبقه حاکم در ایتالیا و به استهزاء گرفتن شرایط این کشور تشکیل شد. شاید در آن زمان کمتر کسی فکر می‌کرد که کمتر از یک دهه بعد این جریان، بزرگترین تشکیلات سیاسی ایتالیا در پارلمان باشد.
با این حال، احتمال تشکیل دولت از سوی ائتلاف راست میانه به رهبری سیلویو برلوسکونی و احزاب راست تندروتر یعنی، «لیگا» (لیگا شمال سابق) و «برادران ایتالیا» در حال حاضر محتمل‌ترین سناریو به نظر می‌رسد. تا زمان تنظیم این گزارش و پس از شمارش آرای دو سوم حوزه‌های انتخاباتی، این احزاب توانسته‌اند ۳۷درصد آراء را از آن خود کنند. به این ترتیب و با توجه به پیشینه سیاسی ایتالیا، به قدرت رسیدن دوباره سیلویو برلوسکونی ۸۱ ساله، رهبر حزب «به پیش ایتالیا» اصلا دور از ذهن به نظر نمی‌رسد.
در درون این ائتلاف احتمالی، حزب لیگا به رهبری ماتئو سالوینی پیشتاز است. حزبی مخالف اروپا که معادل ایتالیایی جبهه ملی فرانسه و یوکیپ بریتانیا به شمار می‌رود. پس از اعلام نخستین گمانه‌زنی‌ها درباره نتایج انتخابات در شامگاه یکشنبه، مارین لوپن، رهبر جبهه ملی فرانسه با افتخار توییت کرد: «اتحادیه اروپا شب بدی را در پیش رو دارد.»
ماتئو سالوانی قول داده بود که در صورت کسب اکثریت آرا، مهاجران غیرقانونی را از ایتالیا اخراج کند. شعارهای این حزب در کارزار انتخاباتی شباهتی عجیب با وعده‌های دونالد ترامپ داشت: «اول ایتالیایی‌ها» و «به اشغال پایان دهید» وعده‌های اصلی این حزب به شهروندان ناراضی بود. کشوری که به دلیل موقعیت جغرافیایی ویژه، مقصد اولیه اصلی بسیاری از پناهجویان آفریقایی است.
پیمان‌های دوبلین که مهاجران را مجبور به ثبت درخواست پناهندگی در نخستین کشور امن می‌کند، ایتالیا را به مقصد بسیاری از آوارگان آفریقایی بدل کرده است: کشوری که پذیرای بیش از ششصد هزار مهاجر غیرقانونی است، بیش از همیشه به راست چرخیده است.
جنبش پنج ستاره که بارها امکان ائتلاف با احزاب حاضر در هیات حاکمه را رد کرده بود، طبیعتا از نتایج کسب شده به خود می‌بالد. الساندرو دی باتیستا، سرلیست این حزب می‌گوید: «از این به بعد همه باید با ما مذاکره کنند.»
چپ‌های میانه به رهبری ماتئو رنتزی، نخست وزیر سابق و رهبر حزب دموکرات، بازندگان واقعی انتخابات بودند. در امتداد بحران سوسیال دموکراسی اروپایی و پس از شکست گسترده سوسیالیست‌های فرانسه در انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی سال ۲۰۱۷، این بار معتدل‌های جناح چپ ایتالیا، از قدرت رانده شده اند. حزبی که تنها ۲۰ درصد آراء را کسب کرده است.
آنطور که به نظر می‌رسد، تشکیل دولت جدید، این بار هم احتمالا با مذاکرات احزاب و پا درمیانی رئیس جمهوری به پیش خواهد رفت. سرجیو ماترلا، رئیس جمهوری ایتالیا در اواخر ماه مارس و اوایل ماه آوریل و پس از ملاقات با رهبران احزاب حاضر در پارلمان، رئیس دولت جدید را معرفی خواهد کرد.
نتایج انتخابات چهارم مارس سال ۲۰۱۸ و سیتسم سیاسی ایتالیا را شاید سرمقاله نویس «لا رپوبلیکا» به بهترین شکلی خلاصه کرده است: «حکم علیه ایتالیا همیشه همان است: این کشور در بی‌ثباتی مداوم زندگی می‌کند. از این به بعد ناتوانی در حمکرانی، یک بیماری مزمن و فراگیر است.»