دو دستگی پیچیده ترین مشکل ونزوئلا است. مخالفان معتقدند از زمان به قدرت رسیدن حزب واحد سوسیالیست، نهادهای دمکراتیک ونزوئلا و مدیریت اقتصاد این کشور رو به اضمحلال است. جایزه ساخاروف پارلمان اروپا برای آزادی اندیشه امسال به مخالفان دمکرات نیکلاس مادورو، رئیس جمهوری ونزوئلا اعطا شد. عده ای از این افراد در ونزوئلا زندانی سیاسی هستند. یورونیوز با سه تن از مخالفان دولت گفتگویی انجام داده است.
ونزوئلا هنوز مسیر درست خود را پیدا نکرده است. این کشور با بحران های اساسی روبرو است و نرخ تورم در آن بسیار بالا است. در مقابل، چاویست ها اپوزیسیون را به نخبه گرایی طبقاتی و بهره برداری از طبقه تهی دست به نفع ثروتمندان متهم می کنند. به اعتقاد آنها آمریکا، کشوری که ونزوئلا سالهاست روابط پیچیده ای با آن دارد، رهبران اپوزیسیون را خریده است.
پس از ماه ها بحران داخلی که یکصد و بیست کشته برجای گذاشت، رهبران اپوزیسیون از مردم خواستند به طور گسترده در انتخابات ایالتی شرکت کنند. انتخاباتی که این بار هم با پیروزی اردوگاه چاوز همراه بود. پس از اعلام نتایج انتخابات باز هم صحبت از تقلب به میان آمد و مردم نشان دادند بیش از پیش نسبت به مسائل سیاسی در کشورشان سرخورده اند.
-#EU Awards #Sakharov prize to #Venezuela's Opposition! Yes, you heard right… https://t.co/nfyIUTx2Un
— venezuelanalysis.com (@venanalysis) October 31, 2017
در این شرایط بود که اپوزیسیون دمکراتیک و زندانیان سیاسی ونزوئلا جایزه حقوق بشری اتحادیه اروپا موسوم به «جایزه ساخاروف» ۲۰۱۷ میلادی را به خود اختصاص دادند.پارلمان اروپا با این کار شجاعت دانشجویان و سیاستمدارانی را مورد تقدیر قرار داد که برای دستیابی به حق آزادی بیان با یک دولت سرکوبگر در حال مبارزه اند.
اعطای این جایزه به نوعی نشانده وضعیت حقوق بشر در ونزوئلا است. آلبرتو دو فیلیپه، خبرنگار یورونیوز با سه تن از مخالفان دولت ونزوئلا گفتگویی انجام داده است.
بیشتر بخوانید:ناآرامی های ونزوئلا؛ یکصد روز اعتراض با حدود یکصد کشته
Quote of the Day, systematic abuse in #Venezuelahttps://t.co/bjngdlgd7vpic.twitter.com/HAlVUpvFva
— Human Rights Watch (@hrw) November 30, 2017
وضعیت حقوق بشر در ونزوئلا چگونه است؟
برای کسب اطلاع از خواسته های دقیق اپوزیسیون با «رامون گیلرمو آولدو» یکی از اعضای بلند پایه و پرنفوذ «میز وحدت دمکراتیک» MUD، بزرگترین ائتلاف سیاسی اپوزیسیون ملاقات کردیم. این ائتلاف که در سال ۲۰۱۰ تشکیل شد مهمترین احزاب سیاسی مخالف را با گرایش های مختلف در بر می گیرد.
رامون به گفتگو اعتقاد دارد، نه فقط به این دلیل که فردی صلح طلب است، بلکه او به خوبی می داند که چاویست ها تا دندان مسلح هستند و تهاجم خارجی، راه پیشنهادی برخی سیاستمداران، می تواند کشور را به ورطه جنگ داخلی و کشتار و خونریزی بکشاند.
اگر حکومت به رامون اجازه خروج از کشور دهد او به عنوان یکی از رهبران اپوزیسون برای دریافت جایزه ساخارین به استراسبورگ خواهد رفت.
یورونیوز: آقای آولدو، وضعیت حقوق بشر در کشور شما چگونه است؟
گیلرمو آلولدو: «نقض حقوق بشر رو به افزایش است، نه تنها در خصوص آزادی بیان بلکه حتی در مواردی نظیر حق سلامتی و بهداشت که جزو حقوق اولیه انسان هاست. گزارش مجمع حقوق بشر پارلمان گویای همه چیز است. اینجا در این نمودار گرافیکی می بینید که شمار مرگ تا چه میزان افزایش یافته است. ما در این کشور مشکلات زیادی با مسئله نقض حقوق بشر و افزایش موارد آن داریم.»
بیشتر بخوانید:گزارش دیده بان حقوق بشر از نقض حقوق بشر توسط دولت ونزوئلا
یورونیوز: جایزه ساخاروف برای اپوزیسیون ونزوئلا چه معنایی دارد؟
گیلرمو آلولدو: « برای ما و مردم ونزوئلا مفهوم زیادی دارد. اگر از سال ۱۹۸۸ به برندگان این جایزه نگاه کنید متوجه می شوید که اغلب افراد و نهادهای برگزیده از مبارزان حقوق بشر و آزادی های اجتماعی بوده اند. باید اضافه کرد که تنها در پنج مورد این جایزه به افرادی در آمریکا و آمریکای لاتین تعلق گرفته است. این مسئله نشان می دهد اروپا تا چه اندازه نگران شرایط حاکم بر ونزوئلا است. در بین برندگان همیشه سازمان های غیر دولتی، افراد معمولی و نهادهای خبری وجود داشتند اما برای نخستین بار است که این جایزه به یک نهاد دولتی نظیر پارلمان اعطا می شود. این امر از تقابل میان حامیان قانون اساسی و حقوق بشر با مسئولان دولتی حکایت دارد که همواره به آنها حمله می کنند. جایزه ای که بر مبارزه مردم ونزوئلا برای آزادی تاکید دارد.»
یورونیوز: دولت ونزوئلا طی روزهای اخیر اعلام کرد تا زمان لغو تحریم های واشنگتن حاضر به گفتگو نیست. من ارتباط تحریم های آمریکا را با گفتگوی سیاسی در ونزوئلا متوجه نمی شوم؟
گیلرمو آلولدو: «این دو هیچ ارتباطی با هم ندارند. مثل همه قدرت های دیکتاتوری، دولت ما نمی خواهد بپذیرد که با مردم زاویه دارد و از دیگر سو، رو در روی دیگر کشورها نیز قرار گرفته زیرا ونزوئلا به حقوق بین الملل از جمله حقوق بشراحترام نمی گذارد. به همین دلیل تحریم هایی بر ضد دولت ونزوئلا وضع شده است. چاویست ها می خواهند نشان دهند که این تحریم ها بر ضد مردم است. آنها باید مسئولیت خود را در نقض حقوق بشر بپذیرند. تحریم ها مسئولان عالیرتبه و مقامات دولتی را شامل می شود. دولت سعی دارد برای سرپوش گذاشتن بر مسئولیت خود این تحریم ها را به عنوان یک مسئله ملی مطرح کند. آنها سعی دارند منافع شخصی را با مناقع مردم ونزوئلا گره بزنند. این روشی است قدیمی که همواره توسط دیکتاتورها مورد استفاده قرار می گیرد.»
یورونیوز: فکر نمی کنید که عفو سیاسی برای برخی چاویست ها بتواند به آغاز گفتگوها و انتقال دمکراتیک قدرت کمک کند؟
گیلرمو آلولدو:«ما باید از هر فرصت سیاسی، قانونی و یا دیپلماتیک استفاده کنیم و برای یافتن راه حل همه مسیرها را طی کنیم. مهمترین مسئله این است که از رنج مردم ونزوئلا بکاهیم. مداخله، تهاجم خارجی و جنگ داخلی نمی تواند راه حل مناسب باشد بلکه سبب تشدید شرایط موجود می شود. استفاده از زور مشکلی را حل نمی کند و تنها زخم های عمیق بر جای می گذارد. متوسل شدن دولت به زور عامل اصلی رنج های کنونی مردم است. به همین دلیل است که باید کلیه راه حل های سیاسی و قانونی را مد نظر قرار دهیم. اگر بتوانیم از طریق شیوه های مسالمت آمیز و با کمترین آسیب به تغییرات مورد نیاز جامعه و انتقال قدرت سیاسی دست یابیم کمک بزرگ و امتیاز ارزشمندی را بدست آورده ایم.»
بیشتر بخوانید:کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل به ونزوئلا هشدار داد
“How come a country like Venezuela—whose president is a grave violator of human rights—is still part of the UN Human Rights Council? Us Venezuelans will fight until the end, I will fight with my life and even sacrifice my own freedom to live in a free country.”
alcaldeledezma</a> <a href="https://t.co/RxW1saSfTR">pic.twitter.com/RxW1saSfTR</a></p>— Hillel Neuer (HillelNeuer) November 30, 2017
«سه گروه زندانی سیاسی در ونزوئلا وجود دارد»
دولت حتی وجود زندانیان سیاسی در ونزوئلا را انکار می کند. افرادی که به دلایل سیاسی و یا نافرمانی مدنی بازداشت شده اند به انگ هایی چون تروریسم متهم می شوند.
دفاع از این افراد در دادگاه ها بسیار خطرناک است و تبعات سنگینی بر زندگی شخصی و حرفه ای وکلا به همراه دارد. رژیم چاویست خواهان در هم شکستن مخالفان است اما بحران در کشور به قدری وخیم است که مردم در حمایت از مخالفان و زندانیان سیاسی شهامت بیشتری از خود به خرج می دهند.
برای آنکه بهتر در جریان اوضاع این کشور قرار بگیریم به دیدار گونزالو هیمیوپ رفتیم که جمعی از وکلا و حقوق دانان داوطلب برای دفاع از زندانیان سیاسی را در قالب گروهی موسوم به «فورو پنال» Foro Penal گرد هم آورده است. با او در باره مفهوم و چیستی زندانی سیاسی در ونزوئلا صحبت کردیم.
بیشتر بخوانید:گروهی از نظامیان متمرد ونزوئلا: قیام ما کودتا نیست
یورونیوز: به نظر شما زندانی سیاسی چه کسی است؟ تعریف زندانی سیاسی چیست؟
گونزالو هیمیوپ: «مقوله اول افرادی هستند که در مقام فردی از جامعه، نماینده چیزی هستند که از نظر دولت باید خنثی شود تا این افراد نتوانند به رهبر سیاسی تبدیل شوند یا نقشی در بسیج جامعه داشته باشند. بنابراین دولت برای آنها جرم می تراشد و قربانی فرایند جرم تراشی و جنایت تراشی دولت می شوند.»
مشهورترین زندانیان سیاسی، مثل لئوپولدو لوپز، آنتونیو لدزما و دنیل سبایوس جزء این دسته هستند. اینها نماینده افرادی هستند که هرکدام خطری برای ساختارقدرت به حساب می آیند، در نتیجه دولت تصمیم گرفته آنها را خنثی کند.
گروه دوم کسانی هستند که ممکن است شخصا شناخته شده و معروف نباشند . مثلا ممکن است یک نهاد باشد. ممکن است متعلق به گروهی باشند که قدرت قصد خنثی کردنش را دارد مثل دانشجویان، روزنامه نگارها یا وکلا. در این مورد می توان به ماریا لوردس آفیونی اشاره کرد. مورد ماریا لوردس آفیونی یک نمونه نمادین است. او زندانی شده است، اما نه به خاطر کاری که خودش شخصا مرتکب شده، بلکه به خاطر پیامی که به گروهی از وکلا فرستاده که خود او هم عضوشان بوده است. معنایش این است که شما اگر با قدرت در بیافتید ، شما را می گیریم.
سومین گروه هم کسانی هستند که آنها را زندانیان تبلیغاتی می نامیم. هر بار که قدرت می خواهد روایت خودش از اتفاقی را که در کشور افتاده توجیه و آن روایت را تبدیل به «حقیقت مسلط» کند، برای حفظ و تقویت تبلیغات سیاسی عده ای را مجرم اعلام می کند و دست به حمله به آنها می زند. مثلا وقتی به بهانه جنگ اقتصادی گروهی از قاچاقچیان مواد مخدر یا گروهی از آنها را دستگیر می کند.»
بیشتر بخوانید:یورش پلیس ونزوئلا به چادرهای مخالفان در کاراکاس
گونزالو هیمیوپ در ادامه می گوید: «این کار را برای این انجام می دهد که مثلا نشان بدهد قاچاقچیان مواد مخدر مسئول بحران اقتصادی هستند و دولت بی تقصیر است. چاویسم مسئولیت خود در باره این افراد را به عهده خواهد گرفت. این کار را اغلب با صاحبان دفاتر مشاور املاک ، بانکدارها، کارمندان صرافیها، پزشکان و یا داروسازان انجام داده است. حتی زمانیکه دولت اعلام کرد نان وجود ندارد و «جنگ نان» را به راه انداخت، گروهی از نانوایان را بازداشت کرد تا روایت خودش را از وضعیت توجیه کند و تقصیر را به گردن آنها بیندازد. به این ترتیب دولت مسئولیت بحران اقتصادی را نپذیرفت.»
یورونیوز: همه زندانیان سیاسی می خواهند آزاد بشوند. گریختن آنتونیو لدزما، شهردار سابق کاراکاس از حصر خانگی و متواری شدنش به اسپانیا چقدر به ضرر سازمان شما «فورو پنال» بود؟
گونزالو هیمیوپ: «بطور کلی، در ونزوئلا اگر شما زندانی سیاسی در حصر باشید، و بدون استفاده از خشونت علیه فرد یا سوء استفاده مالی از اجرای حکم قانون فرار کنید، مجرم شناخته نمی شوید. یعنی این مسئله از جهاتی پذیرفته شده است. اما هر بار که این اتفاق می افتد ما نگران کسی می شویم که موفق به فرار نمی شود. زندانی سیاسی در واقع گروگان است. فکرش را بکنید که برای گروگانی که فرار می کند، مشکلی بوجود نمی آید، بلکه عواقب سنگینش دامن کسانی را می گیرد که فرار نمی کنند. همین اتفاق در باره لئوپولد لوپز و آنتونیو لدزما رخ داد. فرار آنها باعث شد فشار روی بقیه بیشتر شود: باید دستبند الکترویکی ببندند، ملاقاتهایشان کم می شود. اینها باعث نگرانی ما می شود. از سوی دیگر باعث پیچیده شدن کار وکلای مدافع می شود که می خواهند قضات را متقاعد کنند که فشارها علیه زندانیان کمتر بشود. مثلا اینکه به آنها آزادی مشروط اعطا بشود. چرا؟ چون دادگاه می گوید: “ اگر با آزادی مشروط شما موافقت کنم، شما ممکن است فرار کنید و این برای من مشکل ساز می شود”. از سوی دیگر دولت می خواهد از زندانیان سیاسی بعنوان امتیاز برای مذاکره استفاده کند. به همین دلیل کار ما سخت تر می شود. اما از همه اینها گذشته یک زندانی و بویژه زندانی سیاسی حق دارد برای فرار تلاش بکند، و آزاد باشد.»
انتشار توئیت مخالف دولت ونزوئلا را به دنیایی کافکایی کشاند
اسکارلین دوارته زن جوانی است که تقریباً سه سال در زندان بود، فقط چون چند توئیت علیه چاویسم منتشر کرده بود. به ملاقات او می رویم تا ببینم حرف زدن برضد افرادی که در قدرت هستند چقدر می تواند خطرناک باشد. دوارته، وقتی دستگیر شد ۲۲ سالش بود. تقریبا سه سال در زندان بود و پدرش وقتی در زندان بود فوت کرد. قاضی به او اجازه نداد که به مراسم خاکسپاری برود.
او وارد دنیایی کافکایی شده بود که محاکمه اش ده ها بار تکرار شد.پاسپورتش توقیف شد و هنوز هم در انتظار حکم دادگاه و در حالتی برزخی به سر می برد. او هنوز دشمن دولت محسوب می شود. فردی عادی که ناگهان به درون دوزخ زنده بوروکراسی و سرکوب پرتاب می شود. او هنوز منتظر حکم دادگاه است. نمی تواند از کشور بیرون برود و ممکن است در فردوگاه دستگیر شود.
#10n -> Tuiteros aun presos en #Venezuela
• Leonel Sánchez
• Victor Ugas
• Skarlyn Duarte#LibertadYApic.twitter.com/wqioXKC7td— Virginia Zamora S. (@VirginiaZamora) November 10, 2016
یورونیوز: روزی که آزاد شدید چه اتفاقی افتاد؟
اسکارلین دوارته: «فکر کردم که دوباره به دنیا آمدم. برای آزادی نمی توان ارزشی تعیین کرد. تا موقعی که از دستش ندهید ارزش آزادی را نمی فهمید. چیزی که بیش از هر چیز دیگر آزارم می داد این بود که نتوانستم پدرم را در آغوش بکشم. او برای آزادی من جنگید و وقتی در زندان بودم مرد. لحظه آزادیم لحظه ای بسیار عاطفی بود، پدرم را دیگر هیچوقت نمی دیدم .»
یورونیوز: «پدر شما فوت کرد و به شما اجازه ندادند به مراسم تشییع (خاکسپاری) بروید؟»
اسکارلین دوارته: «بله در زندان بودم و پدرم درگذشت. نتوانستم ببینمش و با او وداع کنم.»
یورونیوز: برای ما تعریف می کنید که چه شد؟
اسکارلین دوارته: «در سال ۲۰۱۴ چند توئیت در باره شخصیت های سیاسی نوشتم که زیاد به مذاق دولت خوش نیامد. کمی بعد، حدود شش ماه بعد، حدود ده مأمور پلیس مخفی ونزوئلا برای بازرسی به خانه ام آمدند. از دادگاه حکم بازرسی خانه مرا داشتند و به من نگفتند دلیل بازرسی چیست. خودم هم دلیلش را نمی دانستم چون آن توئیت ها مربوط به خیلی وقت پیش بود. کامپیوتر و لپ تاپ و چیزهای دیگر را گشتند و گفتند برای بازپرسی باید همراه آنها بروم. ساعت سه و نیم بعد از ظهر مرا بردند و وقتی رسیدیم شروع به بازپرسی کردند. اما هنوز نمی دانستم چرا. برای اینکه هیچ چیز به من نگفته بودند. مدتی طول کشید تا دستم آمد به چه دلیل آنجا بودم. از من سؤالاتی می کردند و من همه اتهامات را رد کردم. مرا آزاد کردند اما گفتند که بازجویی ادامه خواهد یافت. به خانه رفتم و یک ماه بعد در خانه به من زنگ زدند و گفتند به کلانتری بروم تا بعضی وسایلی را که در جستجوی اولیه توقیف کرده بودند پس بگیرم. فکر کردم که چه بهتر، اموالم را پس می گیرم و به آنجا رفتم. شروع به بازجویی در باره توئیت ها کردند و من پرسیدم چرا از من خواستند که به آنجا بروم، برای بازجویی بوده یا می خواهند وسایلم را پس بدهند؟ متوجه شدم که اصلا قصد نداشتند که وسایلم را پس بدهند. فهمیدم که این تلفن دامی بوده برای اینکه مرا دستگیر کنند.»
یورونیوز: اتهام شما چه بود؟
اسکارلین دوارته: «مرا متهم کرده اند که جاسوس دیجیتال هستم و سعی کرده ام برای خرابکاری به اطلاعاتی دسترسی پیدا کنم که به زیان کشور است. همینطور متهم شده ام که نسبت به کارگزاران دولتی نفرت پراکنی می کنم. اینها جرائمی هستند که مرا به ارتکاب آنها متهم کرده اند.»
یورونیوز: محکومیت شما پس از همه این ماجراها چه بوده است؟
اسکارلین دوارته:« ۲۷ بار محاکمه را به تأخیر انداختند. هنوز بازرسی مقدماتی انجام نگرفته است.»
یورونیوز: اما آیا محکوم شدید؟
اسکارلین دوارته: «نه. تا به امروز همچنان به دادگاه می روم و زمان دادرسی تعیین می شود تا حالا که آزاد هستم سرم گرم باشم .»
یورونیوز: آیا از اعتراضاتی که دوستان شما بیرون زندان ترتیب دادند عکس هم دارید؟
اسکارلین دوارته «البته! اینها عکس هایی اعتراضاتی هستند که وقتی در زندان بودم سازمان داده شده بود. این عکسها بود که باعث شد جهانیان از وضعیت من آگاه شوند.»
یورونیوز: شما که شهروند عادی هستید در باره گفتگوهای بین دولت و مخالفان چه نظری دارید؟
اسکارلین دوارته: «به نظر من این گفتگوها بی حاصل است چون دولت قصد دارد حرفش را به کرسی بنشاند. گمان می کنم به توافق نرسند. دولت می خواهد دیدگاهش را به طرف مقابل تحمیل کند. چیزی تغییر نخواهد کرد. عقلانی نیست در چیزی که به نتیجه نخواهد رسید وقت را با حرف زدن تلف کنیم.»
سیاست یکی به نعل و یکی به میخ دولت ونزوئلا
ونزوئلا دچار دودستگی است: دولتی که در اقلیت است و اکثریت مردم که می خواهند اوضاع تغییر کند. ونزوئلا کشوری بسیار ثروتمند و محل تقاطع منافع مختلف است و برای بسیاری از کشورهای خارجی جاذبه دارد. بی ثباتی ونزوئلا می تواند تمام منطقه را بی ثبات کند.
ونزوئلایی های خارج از کشور، در مقایسه با کل جمعیت، یکی از بزرگترین گروه مهاجران در دنیا هستند. دولت گفتگو را به حالت تعلیق در آورده و برای مقابله با اعتراضات به سیاست هویج و چماق (یکی به نعل یکی به میخ) روی آورده است. اما کمبود مواد غذایی و کالا تمام کشور را به بمب ساعتی تبدیل کرده است. انفجار آشوب می تواند اثر دومینویی داشته باشد و هیچکس نمی تواند پیش بینی کند که کار به کجا می کشد.