بیم و امید مسلمانان اتریش با دولت راست‌گرای آینده
نظرها
«من نگرانم اما نمی‌ترسم.» این نظر عمر الراوی، عضو شورای شهر وین و زاده بغداد، در مورد نتایج انتخابات پیش از موعد در اتریش است.
هر دو حزب دست راستی اتریش یعنی حزب محافظه‌کار «مردم» (ÖVP) و حزب افراطی «آزادی» (FPÖ) که در کارزار انتخاباتی خود شعارهای تند ضداسلامی داده بودند، به ترتیب در انتخابات پارلمانی این کشور به جایگاه‌های دوم و سوم دست یافتند و اکنون همه منتظرند تا این دو حزب با تشکیل ائتلاف وارد مجلس بشوند.
الراوی می‌گوید: «من از این که در اتریش یک اکثریت نزدیک به ۶۰ درصدی طرفدار دست‌راستی‌ها وجود دارد خوشحال نیستم. فکر می‌کنم ادبیات مسلمان‌ستیز ادامه خواهد یافت اما می‌دانم که اتریش آن قدر قوی هست که این موضوع را حل کند.» نگرانی او قابل درک است زیرا او نامزد حزب چپگرای سوسیال دموکرات (SPÖ) است که در انتخابات در جایگاه پایین‌تر از دو حزب راست قرار گرفت. اما باقی شهروندان مسلمانانی که خبرنگار یورونیوز با آنان گفتگو کرده نظر پیگری داشتند.
بیشتر مسلمانان اتریش میانه‌رو هستند
داوید، دانشجوی چچنی‌تبار که در روز انتخابات در مسجد آتایسار در مهم‌ترین محله مسلمان‌نشین وین حضور داشت می‌گوید از سال ۲۰۰۸ که او به اتریش آمده تاکنون شاهد تغییرات بسیاری بوده است. به اعتقاد او مردم مسلمانان را کمتر دوست دارند، اما او آنها را «درک» می‌کند و می‌گوید: «اینجا یک کشور مسیحی است و آنها هر کاری خودشان بخواهند انجام می‌دهند. اگر شما اگر به ترکیه یا عربستان سعودی بروید و شروع کنید به بی‌اعتبار کردن اسلام، خوب واکنش آنها هم همین خواهد بود.»
او در عین حال می‌افزاید که خودش هرگز تجربه برخورد بدی در اتریش نداشته است.
در سرتاسر اتریش در حدود ۷۰۰ هزار مسلمان از تبار کشورهای مختلف اسلامی حضور دارند اما ظاهرا همه آنها مانند داوید به یک اسلام میانه‌رو باور دارند. آنها زبان می‌آموزند، کار می‌کنند، مالیات می‌دهند و دوست دارند شهروندان اتریشی خوبی باشند.
حضور اسلام و اسلام‌ستیزی در اتریش
بر خلاف بسیاری دیگر از کشورهای اروپایی، اتریش تاریخ مشترک طولانی با اسلام دارد. برای مطالعه این تاریخ نیازی نیست زیاد به عقب برگردیم و کافی است بدانیم امپراتوری اتریش-مجارستان اسلام را به عنوان دین رسمی در سرزمین خود پذیرفته بود. مهاجرت جمعیت بزرگی از مسلمانان به این کشور نیز از دهه شصت میلادی آغاز شد.
کارلا امینه باقاجاتی، سخنگوی سازمان مسلمانان اتریش می‌گوید در دهه ۹۰ رویه سیاسی در این کشور عوض شده و سیاستمداران در پی جذب آرا مسلمانان برآمدند. او نگران آن است که بحران مهاجرت و مسئله حملات تروریستی با وضعیت کلی مسلمانان در کشورش گره بخورد. او می‌گوید: «کسانی که از دیرباز در اتریش زیسته‌اند باید کمک کنند تا مشکل حل شود نه این که خودشان برچسب دشمن بخورند.»
برچسب مورد نظر او در واقع اتهاماتی است که همواره از سوی رهبران حزب راست‌گرای افراطی آزادی به جامعه مسلمانان نسبت داده می‌شود. این رهبران شامل کسانی است همچون یورگ هایدر که بیست سال پیش درگذشت یا نوربرت هوفر که در سال ۲۰۱۶ نزدیک بود در انتخابات ریاست جمهوری پیروز شود. در انتخابات اخیر به جز حزب «آزادی»، حزب محافظه‌کار «مردم» نیز راه مشابهی را در پیش گرفته و مسلمانان را هدف حمله خود قرار داد.
این حزب درست پیش از انتخابات اخیر برای ممنوعیت برقع و پوشینه اسلامی تبلیغ می‌کرد، غافل از آن که تنها ۰.۰۳ درصد مسلمانان کشور با این ممنوعیت موافق بودند.
شعار حزب افراطی «آزادی»، «اسلامی شدن را متوقف کنیم» بود و کنترل مرزها برای مبارزه با اسلام سیاسی محدود کردن مهاجرت برخی از اهداف آن را تشکیل می‌داد.
عوامل توجیه اسلام‌هراسی در اتریش
با این همه مواردی هست که نگرانی راست‌گرایان را توجیه می‌کند. از جمله این که تاکنون حدود ۳۰۰ شهروند مسلمان اتریشی برای پیوستن به داعش به سوریه رفته‌اند. دیگر آن که بر اساس گزارش سازمان اطلاعاتی اتریش، در سال ۲۰۱۶ حدود ۲۲ هزار نفر پناهجو مظنون به انجام جرم و جنایت در اتریش بوده‌اند که این میزان دو برابر بیشتر از آمار سال ۲۰۱۴ در همین زمینه (۱۰۴۱۶ نفر) و تقریبا سه برابر سال ۲۰۰۷ (۸۶۷۹ نفر) بوده است.
یک پژوهشگر نژادها از دانشگاه وین به نام آسترید ماتس می‌گوید: «همه پناهجویان البته مسلمان نیستند». وی همچنین یادآوری می‌کند که دولت اتریش از سال ۲۰۰۳ به این سو دیگر گرایش دینی پناهجویان را قید نمی‌کند.
صدر اعظم آینده و پناهجویان
سباستین کورتس، رهبر حزب مردم که احتمالا به عنوان جوان‌ترین صدراعظم تاریخ اتریش به این مقام خواهد رسید، به حد کافی در میان هوادارن خوب چهره محبوبی به شمار می‌رود. او جامعه مسلمانان کشورش را به خوبی می‌شناسد زیرا کار سیاسی خود را در وزارت کشور آغاز کرده است.
خانم باقاتی که سابقا با او همکار بوده، می‌گوید: «خاطرم هست یک بار در جلسه‌ای گروهی از زنان مسلمان به مدت طولانی با او دیدار کرده و خواستار رفع مشکلی شده بودند. در کمال تعجب عصر همان روز از دفتر کورتس با آنها تماس گرفتند و گفتند که مشکل‌شان حل شده است.»
اما گویا آقای کورتس به مرور و پس از ارتقا درجه در مبارزات سیاسی به مرحله اسلام‌ستیزی رسیده است. یوزف هوتچل، عضو باسابقه حزب «مردم» می‌گوید سیاست‌ورزی را همیشه باید با توجه به شرایطی که در آن قرار دارید تنظیم کنید و به نظر می‌رسد که سباستین کورتس بر همین اساس سیاست‌ورزی می‌کند.
در سال ۲۰۱۵ اتریش پذیرای حدود ۹۰ هزار پناهجو بود. این تعداد مهاجر تقریبا برابر با یک درصد جمعیت این کشور است. یک سال بعد آقای کروتس در جایگاه وزیر امور خارجه در بستن مسیر بالکان به روی مهاجران نقش عمده‌ای ایفا کرد. آقای هوتچل می‌گوید: «اگر ما به پذیرش آنها ادامه می‌دادیم، نه تنها نظام فرهنگی ما را ویران می‌کردند، بلکه سیستم تأمین اجتماعی ما را نیز از بین می‌بردند. بله، باید میان اسلام عادی با اسلام بنیادگرا تفاوت قایل شد و دومی را از کشور بیرون انداخت.»
آرامش قبل و بعد از طوفان
ظاهرا در محله مسلمان‌نشین «فاووریتن» وین تنها تعداد اندکی نگران آینده هستند. افراد مسن روی سکوهای مقابل مسجد چای می‌خورند و بچه‌ها دور آنها جست و خیز می‌کنند. در این اهالی محله اغلب کسانی که در انتخابات شرکت کردند به حزب چپگرای سوسیال دموکرات رأی داده‌اند. بسیاری بر این باورند که همیشه پیش از انتخابات، تب بحث‌ها و دعواهای هیجانی بالاست و بعد از انتخابات نوبت به گفتگو و آشتی می‌رسد.
اما اکنون که کورتس از «اسلام هم متعلق به اتریش است» به اسلام‌هراسی رسیده، آیا راهی برای برگشت باقی مانده است؟