سالگرد شناسایی عراق به عنوان آغازگر جنگ هشت ساله؛ بحث بی‌سرانجام غرامت

سالگرد شناسایی عراق به عنوان آغازگر جنگ هشت ساله؛ بحث بی‌سرانجام غرامت
نگارش از محمد جواد شفیعی
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button
آگهی

پنجشنبه ۱۸ آذر ۱۳۷۰ (۹ دسامبر ۱۹۹۱) روزی تاریخی در شناسایی بین‌المللی مسئولیت عراق در آغاز جنگ ۸ ساله با ایران است.

۲۵ سال پیش در چنین روزی خاویار پرز دو کوئیار، دبیرکل وقت سازمان ملل در گزارشی به شورای امنیت که براساس قطعنامه ۵۹۸ تهیه شده بود، عراق را آغازگر جنگ معرفی کرد. بند ۶ این قطعنامه گروهی بی‌طرف را برای تعیین مسئول آغاز جنگ تعیین کرد که اعلام مقصر جنگ بر اساس گزارش این گروه تعیین شد.

۳۱ شهریور ۱۳۵۹ نیروهای ارتش عراق از خطوط مرزی ایران در استان خوزستان گذشتند و جنگی آغاز شد که تا ۲۷ تیرماه ۱۳۶۷ (تاریخ پذیرش آتش‌بس از سوی ایران) به طول انجامید، با این حال عراق آتش بس را رسما کمی دیرتر در ۲۹ مرداد همان سال پذیرفت. پذیرش قطعنامه ۵۹۸ از سوی دو طرف عملا به معنای اعلام پایان جنگ بود گرچه مذاکرات برای حل و فصل مسائل باقیمانده و شناسایی طرف آغازگر جنگ تا ۱۳۷۰ به طول انجامید تا در آذرماه این سال شورای امنیت با صدور قطعنامه ۶۷۸ عراق را متجاوز دانست.

اشغال کویت از سوی عراق در مرداد ماه ۱۳۶۹ و بیرون راندن عراق توسط ائتلاف بین‌المللی به رهبری آمریکا، از نظر برخی تحلیلگران از جمله سعید محمودی، استاد حقوق بین الملل در دانشگاه استکهلم در تصمیم سازمان ملل برای اعلام عراق بعنوان مقصر جنگ تاثیر گذار بوده و موجب تسهیل کار کمیته تعیین مسئولیت جنگ ایران و عراق شد. مهدی مطهرنیا، کارشناس روابط بین الملل نیز در گفتگو با ایرنا شکست عراق در حمله به کوبت را بر متجاوز اعلام شدن عراق در حمله به ایران را موثر می داند اما معتقد است «نمی توان تاثیر آن را به اندازه‌ای محوری دانست که از آن به عنوان دلیل اصلی اعلام رژیم بعث به عنوان متجاوز یاد کرد.»

تاثیر شناسایی دولت عراق بعنوان آغازگر جنگ بلافاصله بحث تعیین غرامت ناشی از خسارت‌های جنگ را به میان کشید، موضوعی که بحث درباره آن هر از گاهی در فضای سیاسی داخل ایران مطرح می شود. به گزارش جام جم، ایران خسارت‌های مستقیم (۶۲۷ میلیارد دلار) و غیر مستقیم جنگ هشت ساله را یک هزار و ۲۷۱ میلیارد دلار برآورد کرده است.

با این حال، تعیین متجاوز از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد شرط کافی پرداخت غرامت برای جنگ هشت ساله نیست و از نظر برخی متخصصان حقوق بین الملل بحث آغاز جنگ با ادامه جنگ می تواند دو موضوع جداگانه در تعیین غرامت به حساب آید. با اینکه متجاوز اعلام شدن عراق می تواند به احتمال زیاد این کشور را مسئول جبران خسارت‌های جنگ در دو سال نخست اعلام کند با این حال مشخص نیست برای ادامه جنگ بعد از فتح خرمشهر نیز مسئولیت بطور کامل متوجه عراق باشد.

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

سلیمانی: مبنای انجام عملیات لو رفتن نبود؛ رضایی: کربلای۴ نبود هنوز جنگ ادامه داشت

فرزندان جان‌باختگان جنگ از محسن رضایی شکایت می‌کنند

محققان در آلمان: رانش شدید زمین در روستای حسین‌آباد ایران نتیجه ساختن یک سد بود