کِستوتیس بودریس، وزیر خارجه‌ی لیتوانی، در گفت‌وگو با یورونیوز هشدار داد که پس از چند مورد نفوذ به حریم هوایی کشورهای منطقه، دفاع از جناح شرقی برای اروپا به موضوعی حیاتی و سرنوشت‌ساز تبدیل شده است.
کِستوتیس بودریس، وزیر خارجه‌ی لیتوانی، در گفت‌وگو با یورونیوز تأکید کرد که پس از چندین مورد نقض حریم هوایی و هشدارهای امنیتی از بالتیک تا لهستان، دفاع از جناح شرقی اروپا به موضوعی حیاتی و سرنوشت‌ساز برای اتحادیه تبدیل شده است.
به گفته‌ی شماری از دولت‌های اروپایی، پرواز پهپادها و بالون‌ها در آسمان اروپا که موجب اختلال در حریم هوایی شده، اقدامی حساب‌شده برای ایجاد تنش و بی‌ثباتی در منطقه است.
در تعطیلات آخر هفته، لیتوانی چند بالن بزرگ را که وارد حریم هوایی‌اش شده بودند رهگیری کرد؛ اقدامی که موجب شد فرودگاه ویلنیوس به‌طور موقت تعطیل شود. لهستان، دانمارک، رومانی و استونی نیز مواردی از ورود پهپادها به حریم هوایی خود را ثبت کرده‌اند.
او به یورونیوز گفت: «باید این اقدامات را دست‌کم نوعی تهدید ترکیبی در نظر بگیریم.» «با جرایم سازمان‌یافته‌ای روبه‌رو هستیم که منشأ آن بلاروس است. اگر بازدارندگی از طریق محدودسازی دسترسی مؤثر نباشد، باید بازدارندگی از طریق مجازات را به‌کار گرفت.»
لیتوانی از اتحادیه‌ی اروپا خواسته است تحریم‌های گسترده‌تری علیه بلاروس در حوزه‌ی هوانوردی و بانکداری اعمال کند و توان دفاعی جناح شرقی را برای مقابله با تهدیدهای ترکیبی هوایی تقویت کند. اتحادیه‌ی اروپا پیش‌تر به‌دلیل نقش بلاروس در حمایت از جنگ تهاجمی روسیه علیه اوکراین، تحریم‌های شدیدی علیه این کشور وضع کرده است.
با این حال، ویلنیوس معتقد است زمان آن رسیده که گام‌های بیشتری برداشته شود و پیامی هماهنگ به مینسک فرستاده شود.
بودریس گفت: «این یک حمله‌ی ترکیبی علیه یکی از کشورهای عضو است و ما خواهان تقویت رژیم تحریم‌ها هستیم.» «به‌عنوان گام نخست، باید تهدیدهای ترکیبی را به معیارهای اعمال تحریم اضافه کنیم.» ما چنین کاری را نه درباره‌ی روسیه انجام داده‌ایم و نه درباره‌ی بلاروس. رژیم بلاروس باید پیامدهای کارش را بچشد؛ ما موظفیم واکنش نشان دهیم.»
به‌گفته‌ی دولت لیتوانی، بالن‌های بزرگی که برای قاچاق سیگار به کار می‌روند، بخشی از طرح بلاروس برای برهم‌زدن نظم هوانوردی غیرنظامی، ایجاد ترس در جامعه و در نهایت کاهش حمایت مردمی از اوکراین به شمار می‌آیند.
رئیس کمیسیون اروپا، اورزولا فون دِر لاین، در سخنرانی خود در پارلمان اروپا در ماه جاری با ابراز هم‌سویی با این نگرانی‌ها گفت که «اتفاقی تازه و خطرناک در آسمان‌های ما در حال رخ‌دادن است»؛ اقدامی که به گفته‌ی او با هدف آزمودن اراده‌ی اروپا در حالی صورت می‌گیرد که روسیه همچنان به جنگ ادامه می‌دهد.
او به حادثه‌ی لیتوانی اشاره کرد و آن را «اقدامی تحریک‌آمیز و تهدیدی ترکیبی که تحمل نخواهد شد» خواند؛ موضعی که با استقبال دولت لیتوانی روبه‌رو شد.
«تهدیدی برای موجودیت اروپا»
اتحادیه‌ی اروپا نخستین بار در سال ۲۰۲۰ بلاروس را تحریم کرد؛ پس از آنکه الکساندر لوکاشنکو، رئیس‌جمهور اقتدارگرای این کشور، به تقلب در انتخابات متهم شد؛ انتخاباتی که مخالفان می‌گویند او نتیجه‌اش را از رقیبش سوتلانا تیخانوفسکایا دزدید. تیخانوفسکایا اکنون در تبعید زندگی می‌کند.
پس از حمله‌ی روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۳، اتحادیه‌ی اروپا تحریم‌های تازه‌ای علیه بلاروس وضع کرد، زیرا این کشور به‌عنوان پایگاه آغاز عملیات نظامی روسیه علیه کی‌یف استفاده شد.
از آن زمان، شدت و دامنه‌ی تحریم‌ها پیوسته افزایش یافته است و دور جدیدی از محدودیت‌ها نیز در نوزدهمین بسته‌ی تحریم‌های اتحادیه‌ی اروپا که اوایل ماه جاری تصویب شد، گنجانده شده است. با وجود این، تحلیل‌گران بر این باورند که روند دور زدن تحریم‌ها از مسیر بلاروس برای رساندن کالا و سرمایه به روسیه همچنان در جریان است.
اگرچه روابط روسیه و بلاروس بسیار نزدیک است، لیتوانی می‌گوید هنوز نمی‌توان با قطعیت گفت روسیه در پرتاب بالن‌ها به بلاروس کمک کرده است یا نه. لیتوانی مرز خود با بلاروس را تا اطلاع ثانوی بسته است.
بودریس در گفت‌وگو با یورونیوز گفت: «برای اینکه بتوانیم بگوییم این اقدام با هماهنگی کامل انجام شده است، به داده‌ها و اطلاعات بیشتری نیاز داریم. تا وقتی همه‌ی جزئیات روشن نشود، درباره‌ی این موضوع اظهارنظر یا گمانه‌زنی نخواهیم داشت.»
در پی مجموعه‌ای از اختلال‌ها و تهدیدهای پیاپی، کشورهای عضوِ هم‌مرز با روسیه و بلاروس یا آن‌هایی که در معرض بیشترین خطر قرار دارند، خواستار افزایش استقرار سامانه‌های دفاعی ضد‌پهپاد شده‌اند.
کمیسیون اروپا برای افزایش توان مقابله با پهپادها، طرحی موسوم به «دیوار پهپادی» را معرفی کرد که بعدها با نام جدید «ابتکار پهپادی اروپا» شناخته شد. پیشنهاد کمیسیون با بازخوردهای متفاوتی از کشورهای جنوبی اتحادیه‌ی اروپا مواجه شد؛ آن‌ها بر این باور بودند که این طرح بیش از اندازه بر جناح شرقی تمرکز دارد، درحالی‌که مدیترانه نادیده گرفته شده است و در مجموع، نمی‌توان آن را اجرا کرد.
«در شرایط کنونی، چه موضوعی می‌تواند برای اروپا مهم‌تر از امنیت باشد؟ اگر نتوانیم امنیت شهروندانمان را تضمین کنیم، بقیه مسائل اهمیتی ندارند.» «این موضوع، به‌معنای واقعی کلمه، حیاتی است.»