اطلاعات نادرست آنلاین با هدف بی‌اعتبار کردن دولت طرفدار اروپا در مولداوی در آستانه انتخابات حساس پارلمانی در ۲۸ سپتامبر شدت گرفته است.
آگهی
مایا ساندو، رئیس‌جمهوری مولداوی به همراه حزب «عمل و همبستگی(PAS)» امیدوارند قدرت را حفظ کرده و کشورشان را که در غرب با رومانی و در شرق با اوکراین هم‌مرز است در مسیر عضویت در اتحادیه اروپا نگه دارند.
اما انتخابات در این کشور همواره هدف کارزارهای گسترده اطلاعات نادرست و بی‌ثبات‌سازی، از جمله خرید رای و طرح‌های رشوه‌دهی بوده است.
به این ترتیب، مولداوی در میانه یک جنگ اطلاعاتی گرفتار شده که در یک سوی آن چشم‌انداز عضویت در اتحادیه اروپا و در سوی دیگر نزدیکی به روسیه قرار دارد. طرفداران اروپا نگرانند که تاکتیک‌های جنگ ترکیبی کرملین بتواند رای‌گیری را منحرف کند.
این تهدید شاید بیش از هر چیز در شخص «ایلان شور»، الیگارش فراری طرفدار روسیه نمود یافته باشد؛ فردی که به هدایت عملیات پنهانی کرملین در مولداوی شناخته می‌شود. در ماه اوت، دادگاه عالی مولداوی ممنوعیت بلوک سیاسی وابسته به او برای شرکت در انتخابات سپتامبر را تأیید کرد.
اواخر اوت، سفر رهبران فرانسه، آلمان و لهستان به کیشیناو نشان‌دهنده حمایت از تلاش‌های مولداوی برای پیوستن به اتحادیه اروپا و هشداری در برابر تلاش‌های روسیه برای بی‌ثبات کردن این کشور بود.
امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه در سخنرانی خود در پایتخت گفت: «تبلیغات کرملین می‌گوید اروپایی‌ها می‌خواهند جنگ (اوکراین) را طولانی کنند و اتحادیه اروپا ملت‌ها را سرکوب می‌کند. این‌ها دروغ است.»
او افزود: «برخلاف روسیه، اتحادیه اروپا کسی را تهدید نمی‌کند و به حاکمیت همه احترام می‌گذارد.»
با باقی ماندن کمتر از چهار هفته تا انتخابات پارلمانی، نشانه‌هایی از شدت گرفتن جریان اطلاعات نادرست آنلاین دیده می‌شود.
دیپ‌فیک‌ها و وب‌سایت‌های جعلی
راستی آزمایی یورونیوز چندین ویدئوی تیک‌تاک را شناسایی کرده که ادعا می‌کنند مولداوی تحت سلطه ناتو و متحدان اتحادیه اروپا قرار گرفته و تنها شکست حزب حاکم «PAS» می‌تواند کشور را «آزاد» کند.
برخی از این ویدئوها از دیپ‌فیک‌های هوش مصنوعی از رئیس‌جمهور مایا ساندو و تصاویر جعلی معترضان با پلاکاردهایی مانند «از دروغ و بی‌قانونی خسته‌ایم» و «نه به اتحادیه اروپا!» استفاده می‌کنند.
روزنامه‌نگاران رسانه مستقل روسی «اینسایدر» می‌گویند که عملیات شناخته‌شده «ماتریوشکا»ی روسیه پشت تولید دیپ‌فیک‌های جدید از مایا ساندو است؛ و این ویدئوها با استفاده از شرکت آمریکایی «Luma AI» ساخته شده‌اند.
ساندو بارها هدف چنین کارزارهای تخریبی قرار گرفته است؛ کارزارهایی که همچنین از وب‌سایت‌های جعلی شبیه‌سازی‌شده برای انتشار اخبار ساختگی استفاده می‌کنند.
به‌تازگی، در اواخر ژوئیه و اوایل اوت، نسخه جعلی وب‌سایت «okmagazine.us» برای انتشار این شایعه استفاده شد که گویا رئیس‌جمهور ساندو برای بارداری به خرید اسپرم سلبریتی‌های همجنس‌گرا اقدام کرده است. این خبر جعلی که برای وایرال شدن طراحی شده بود، تلاش داشت با دامن زدن به تعصبات جنسیتی و جنسی، وجهه ساندو را تخریب کند.
ادعاهای نادرست درباره ناتو و جنگ اوکراین
تیم ما همچنین مواردی از اطلاعات نادرست را شناسایی کرده که انتخابات سپتامبر را انتخابی میان «بی‌طرفی نظامی» و «جنگ با روسیه» جلوه می‌دهد.
این روایت‌ها مدعی‌اند که پیروزی نیروهای طرفدار اتحادیه اروپا، مولداوی را به درگیری طولانی‌مدت کشانده و سرنوشتی مشابه اوکراین رقم خواهد زد. این نظریه‌ها ابتدا از سوی گروه‌های طرفدار کرملین در تلگرام مطرح شده و سپس در پلتفرم‌هایی مانند تیک‌تاک بازنشر می‌شوند.
یکی از ویدئوهای تیک‌تاک که تیم ما تحلیل کرده، ادعا می‌کند: «اگر حزب PAS ساندو در قدرت باقی بماند، کشور در همان شرایط اوکراین قرار خواهد گرفت.»
در این ویدئو آمده است: «ساندو و حزب پاس کشور را به‌سوی صلح نمی‌برند، بلکه به‌سوی یک درگیری خارجی می‌کشانند و انتخابات را به همه‌پرسی میان بی‌طرفی یا ورود به جنگ تبدیل می‌کنند.»
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
ادعای نادرست دیگری که به‌طور گسترده پخش شده، این است که ساندو قصد دارد حدود ۸۰۰ سرباز خارجی ناتو را در روزهای منتهی به انتخابات به مولداوی اعزام کند. طبق این ادعاها، نیروهای ناتو قرار است از حزب پاس در سرکوب اعتراضات احتمالی حمایت کنند.
یکی از ویدئوها ادعا می‌کند: «اگر اپوزیسیون اکثریت را به دست آورد، ساندو نتایج را نخواهد پذیرفت و روسیه را متهم خواهد کرد. نارضایتی گسترده شهروندان به اعتراضات تبدیل خواهد شد که توسط نیروهای ویژه پلیس با هدایت مربیان خارجی سرکوب می‌شود.»
اما وزارت دفاع مولداوی این ادعاها را قاطعانه رد کرده و در گفت‌وگو با رسانه‌های راستی‌آزما مانند«Mediacritica» تأکید کرده است: «این اخبار جعلی است. هدف این اقدامات، پخش ترس، تضعیف اعتماد به نهادهای دولتی و بی‌ثبات‌سازی جامعه در آستانه انتخابات است. از شهروندان می‌خواهیم اطلاعات را فقط از منابع رسمی و معتبر دریافت کنند و از محتواهای پخش‌شده در کانال‌ها، سایت‌ها و صفحاتی که ترویج‌دهنده ترس و تفرقه هستند، پرهیز نمایند.»
اتهامات تقلب انتخاباتی
روایت غالب دیگری که به صورت آنلاین در حال گردش است، این ادعاست که انتخابات سپتامبرعمدا به سود حزب رئیس‌جمهور ساندو دست‌کاری خواهد شد.
برخی تحلیلگران این ادعاها را به کارزار اطلاعات نادرست «Storm-1516» نسبت می‌دهند؛ طرحی طرفدار روسیه که نخستین بار در دسامبر ۲۰۲۴ توسط دانشگاهیان آمریکایی شناسایی شد و به دلیل شایعات وایرال علیه ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین شناخته شده است.
در یکی از پست‌های در حال انتشار در شبکه ایکس، ویدئویی تولیدشده با هوش مصنوعی نشان می‌دهد که یک کارمند انتخاباتی مدعی است «تحت دستور مستقیم دولت و مایا ساندو» مجبور به مداخله در انتخابات پیش‌رو شده است. این ویدئو برگه‌های رای از پیش پر شده را نشان می‌دهد که به نام حزب پاس علامت خورده‌اند.
ویدئوهای دیگر در تیک‌تاک بدون ارائه مدرک، ادعا می‌کنند حزب حاکم از آرای دیاسپورا برای دست‌کاری انتخابات استفاده می‌کند.
یکی از این ویدئوها به درستی اشاره می‌کند که تعداد حوزه‌های رأی‌گیری برای مولداوی‌ها در اروپا در سال ۲۰۲۵ افزایش خواهد یافت، اما بی‌پایه مدعی می‌شود که «تقلب انتخاباتی از طریق این مراکز رأی‌گیری اروپایی و کمیسیون‌های تحت کنترل برنامه‌ریزی شده است.»