کارشناسان مؤسسه بینالمللی پژوهشهای صلح استکهلم (SIPRI) هشدار دادند که بهنظر میرسد دوران خلع سلاح هستهای به پایان رسیده است.
در شرایطی که تنشهای گسترده جهانی و درگیریهای منطقهای در حال افزایش است، پژوهشگران میگویند تعداد سلاحهای هستهای در ۱۲ ماه گذشته افزایش یافته است.
بر اساس برآوردها، زرادخانه فعال سلاحهای هستهای در حال حاضر شامل ۹۶۱۴ کلاهک آماده استفاده است که نسبت به سال ۲۰۲۴ حدود ۰.۳ درصد افزایش داشته. مجموع کلاهکهای هستهای جهان، با احتساب کلاهکهای غیرفعال، ۱۲ هزار ۲۴۱ عدد تخمین زده میشود.
مؤسسه سیپری در بخش دیگری از این گزارش خود مینویسد: «تا پایان سال ۲۰۲۴، تحقق خلع سلاح هستهای بیش از هر زمان دیگری از پایان جنگ سرد تاکنون دور از دسترس بهنظر میرسید، بهویژه از آنجا که گفتوگوی راهبردی میان روسیه و ایالات متحده عملاً متوقف شده است.»
رقابت چین با روسیه و آمریکا در برنامه هستهای
بهگفته این گزارش، برنامه هستهای چین با سرعتی بیش از هر کشور دیگری در حال گسترش است؛ آنهم بهدلیل «مدرنسازی گسترده و توسعه چشمگیر زرادخانه».
چین در حال حاضر در سه میدان بزرگ در شمال کشور و همچنین در سه منطقه کوهستانی در شرق مرکزی، در حال ساخت سیلوهای جدید برای موشکهای بالستیک قارهپیما (ICBM) خود است.
از سال ۲۰۲۳، زرادخانه هستهای چین سالانه حدود ۱۰۰ کلاهک افزایش یافته و در سال ۲۰۲۵ به ۶۰۰ کلاهک رسیده که آن را به سومین زرادخانه بزرگ جهان تبدیل کرده است.
با این حال، باور بر این است که بخش عمدهای از کلاهکهای هستهای چین جدا از سامانههای پرتابگر نگهداری میشوند.
تا پایان این دهه، چین که دومین بودجه نظامی جهان را پس از ایالات متحده دارد، ممکن است به اندازه روسیه یا آمریکا موشک قارهپیما در اختیار داشته باشد؛ هرچند انتظار میرود مجموع زرادخانهاش همچنان کمتر از این دو کشور باقی بماند.
تنشها بر سر حمایت آمریکا از تایوان و تحریمهای اقتصادی علیه چین، گفتوگوها میان پکن و واشنگتن درباره مسائل مرتبط با تسلیحات هستهای را نیز تضعیف کرده است.
آمریکا و روسیه؛ موعد توافق هستهای در سال ۲۰۲۶ نزدیک میشود
روسیه و آمریکا همچنان نزدیک به ۹۰ درصد از سلاحهای هستهای جهان را در اختیار دارند.
مؤسسه سیپری در این خصوص میگوید: «هر دو کشور در حال اجرای برنامههای گسترده نوسازی زرادخانه خود هستند، که ممکن است در آینده موجب افزایش تعداد و تنوع سلاحهای هستهای آنها شود. اگر توافق جدیدی برای محدودسازی زرادخانهها بهدست نیاید، بهنظر میرسد پس از انقضای پیمان دوجانبه ۲۰۱۰ موسوم به «پیمان کاهش و محدودسازی تدابیر مربوط به تسلیحات تهاجمی راهبردی» یا همان (New START) در فوریه ۲۰۲۶، تعداد کلاهکهای نصبشده بر موشکهای راهبردی افزایش خواهد یافت.»
با این حال، تحلیلگران سیپری میگویند تلاش روسیه برای نوسازی زرادخانه هستهای با مشکلات جدی رو به رو شده است.
در مقابل، در ایالات متحده، مقامها تحت فشار طرفداران افزایش توان هستهای هستند تا با تحولات جدید چین همسطح شوند.
آمریکا ممکن است توان خود را با فعالسازی سیلوهای خالی، افزایش سلاحهای هستهای غیراستراتژیک و نصب کلاهکهای بیشتر روی پرتابگرهای موجود، تقویت کند.
فرانسه و بریتانیا در پی تقویت ناوگان زیردریاییهای هستهای
در اروپا، فرانسه با ۲۹۰ سلاح هستهای، بزرگترین زرادخانه را در اختیار دارد؛ تقریباً همه آنها نیز آماده عملیات هستند.
پاریس در سال ۲۰۲۴ به توسعه موشکهای هستهای جدید با قابلیت پرتاب از زیردریاییهای نسل سوم ادامه داد و همزمان روی موشک کروز جدید با قابلیت پرتاب هوایی نیز کار کرد.
بریتانیا هم مانند فرانسه قصد دارد توان هستهای دریایی خود را افزایش دهد و چهار زیردریایی جدید حامل موشکهای بالستیک با پیشرانه هستهای بسازد.
هرچند بهنظر نمیرسد این کشور در سال گذشته زرادخانه خود را افزایش داده باشد که همچنان شامل ۲۲۵ کلاهک هستهای است اما چند هفته پیش دولت اعلام کرد که در چارچوب برنامه AUKUS سرمایهگذاریهایی برای ساخت حداکثر ۱۲ زیردریایی جدید با پیشرانه هستهای انجام خواهد داد.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
مقامهای بریتانیا اعلام کردند این سرمایهگذاری «در پاسخ به تهدیدهای فزاینده» صورت گرفته است. این سرمایهگذاری بخشی از بودجه ۱۵ میلیارد پوندی (معادل ۱۷.۵ میلیارد یورو) بریتانیا برای برنامه کلاهکهای هستهایاش است.