کلیه کشورهای اروپایی تلاش دارند در آستانه نشست آتی ناتو در لاهه که ماه ژوئن برگزار میشود، هزینههای دفاعی خود را به سطح توافقشده ۲ درصد تولید ناخالص داخلی افزایش دهند.
مارک روته، دبیرکل ناتو، از تمامی ۳۲ کشور عضو این ائتلاف خواست تا منابع مالی، تجهیزات و توان سیاسی بیشتری را به بزرگترین ائتلاف نظامی جهان اختصاص دهند؛ بهویژه در شرایطی که ایالات متحده نقش امنیتی پیشین خود را در اروپا کاهش داده است.
آقای روته در گزارش سالانه خود نوشت: «در سال ۲۰۲۵ باید تلاشهای خود را بهطور قابل توجهی افزایش دهیم تا ناتو همچنان منبع اصلی برتری نظامی برای همه کشورهای ما باقی بماند. آزادی و رفاه پایدار ما به این موضوع وابسته است.»
ناتو از ماه فوریه، زمانی که پیت هگست، وزیر دفاع آمریکا اعلام کرد اولویتهای امنیتی آمریکا به سمت آسیا و مرزهای خود تغییر یافته و اروپا باید مسئولیت امنیت خود و اوکراین را بر عهده بگیرد، با چالشهایی مواجه شده است.
گزارش روته بدون اطلاعرسانی ویژهای روی وبسایت ناتو منتشر شد، در حالی که سالهای گذشته دبیران کل ناتو گزارشهای سالانه را با نشستهای خبری و اطلاعیههای رسانهای قبلی منتشر میکردند. ناتو در پاسخ به پرسشها درباره علت این تغییر رویکرد، پاسخی نداد.
درخواست دبیر کل ناتو برای افزایش بودجه دفاعی در حالی مطرح شده که کشورهای اروپایی تلاش دارند در آستانه نشست آتی ناتو در لاهه که ماه ژوئن برگزار میشود، هزینههای دفاعی خود را به سطح توافقشده ۲ درصد تولید ناخالص داخلی افزایش دهند.
دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا تهدید کرده است که اگر کشورهای اروپایی هزینههای دفاعی خود را دستکم به ۵ درصد تولید ناخالص داخلی نرسانند، کشورش از ناتو خارج خواهد شد.
دبیر کل ناتو درخواست خود برای افزایش بودجه دفاعی اعضا فراتر از میزان توافق شده را اینگونه مطرح میکند: «این میزان باید بهطور قابل توجهی بالاتر از رقم مشهور ۲ درصدی باشد که قرار بود تا سال ۲۰۲۴ به آن برسیم. در روزهای اخیر کشورهایی مانند بلژیک، اسپانیا و ایتالیا گفتهاند که تا زمان برگزاری نشست به ۲ درصد خواهند رسید، بنابراین، اگرچه در سال ۲۰۲۴ محقق نشد، اما نزدیک به آن است. اما واضح است که با ۲ درصد نمیتوانیم از قلمرو ناتو دفاع کنیم. این رقم باید بهطور قابلتوجهی بیشتر باشد و همانطور که قبلاً گفتم، باید بهوضوح بالاتر از ۳ درصد باشد.»
مارک روته تأکید کرد که هدف افزایش هزینههای نظامی صرفاً برای همسطح شدن با آمریکا نیست، بلکه این اقدام برای تضمین امنیت ناتو ضروری است. او افزود که این ائتلاف باید کاملاً آماده و توانمند باشد تا بتواند در برابر هر تهدیدی، بهویژه یک تهدید مشترک، مقاومت کند.
وی افزود: «همه ما در ناتو توافق داریم که روسیه تهدیدی بلندمدت برای قلمرو ناتو و کل منطقه یورو-آتلانتیک است.»
این اظهارات در جریان سفر روته به واشنگتن و دیدار با مقامات ارشد دفاعی آمریکا، از جمله پیت هگست، وزیر دفاع این کشور، مطرح شد.
رئیس ناتو همچنین از سوی خبرنگاران در مورد مذاکرات صلح جاری برای پایان دادن به جنگ اوکراین مورد سؤال قرار گرفت، اما از اظهار نظر خود خودداری کرد تا مانعی در روند این گفتوگوها ایجاد نشود.
اعضای ناتو سال ۲۰۲۳، همزمان با تداوم تهاجم روسیه به اوکراین، متعهد شدند حداقل ۲ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را به هزینههای دفاعی اختصاص دهند.
با وجود این توافق، گزارش سالانه نشان میدهد که تنها ۲۲ کشور از ۲۹ عضو ناتو به این هدف دست یافتهاند. کشورهایی مانند بلژیک، کانادا، کرواسی، ایتالیا، لوکزامبورگ، مونتهنگرو، پرتغال، اسلوونی و اسپانیا به این هدف نرسیدهاند، اگرچه اسپانیا پیشبینی میکند در سال جاری به این سطح برسد.
با این حال، احتمال افزایش این هدف به بیش از ۳ درصد در آینده وجود دارد.
ایالات متحده سال ۲۰۲۴، حدود ۳.۱۹ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را به امور دفاعی اختصاص داده است که نسبت به ۳.۶۸ درصد یک دهه قبل کاهش نشان میدهد. با این وجود، هزینههای دفاعی آمریکا همچنان از مجموع هزینههای سایر اعضای ناتو بیشتر است، امری که نشاندهنده نقش غالب این کشور در پیمان آتلانتیک شمالی است.