با افزایش چالش‌های امنیتی در اتحادیه اروپا، این پرسش مطرح است که آیا اساسا فرانسه از توانایی نظامی لازم برای رهبری یک ابتکار دفاعی مشترک برخوردار است؟
آگهی
امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه، این کشور را در کانون «ابتکارات بازتسلیح اروپا» - مخصوصا پس از نشانه‌هایی از نزدیکی میان ایالات متحده و روسیه - قرار داده است.
همزمان با کاهش حمایت نظامی آمریکا از اروپا و افزایش تهدیدات روسیه علیه امنیت این قاره، اتحادیه اروپا به سمت «افزایش بودجه دفاعی» و «تجمیع منابع برای پروژه‌های دفاعی مشترک بین اعضای خود»، سوق پیدا کرده است.
با این حال، علی‌رغم بلندپروازی‌های آقای ماکرون، این پرسش مطرح است که آیا ارتش فرانسه —که طبق رتبه‌بندی سالانه «گلوبال فایر پاور» هفتمین ارتش قدرتمند جهان و قوی‌ترین در اتحادیه اروپا محسوب می‌شود— توانایی رهبری این ابتکار را دارد یا خیر.
قدرت روی کاغذ، کمبود در واقعیت
امانوئل ماکرون، از زمان انتخابش در سال ۲۰۱۷، بودجه دفاعی فرانسه را به میزان قابل توجهی افزایش داده است.
کشور فرانسه طبق قانون «برنامه‌ریزی نظامی برای سال‌های بین ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۵» بودجه‌ای ۲۹۵ میلیارد یورویی به بخش دفاعی خود اختصاص داده است. در جدیدترین نسخه این قانون برای سال‌های ۲۰۲۴-۲۰۳۰، این رقم به ۴۱۳ میلیارد یورو افزایش یافته است که معادل ۴۰ درصد رشد است.
با این حال، علی‌رغم این سرمایه‌گذاری‌ها، فرانسه همچنان در حال تلاش برای جبران عقب‌ماندگی‌های خود است.
سناتور سدریک پرین، عضو حزب جمهوری‌خواه و رئیس کمیته دفاعی سنا، ضمن اذعان به پیشرفت‌های انجام‌شده، تأکید کرد که بودجه اختصاص‌یافته همچنان «برای مقابله با چالش‌های جدید» مثل تهاجمی شبیه به حمله گسترده روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ ناکافی است.
بر اساس داده‌های «گلوبال فایر پاور»، نیروی نظامی فرانسه شامل حدود ۲۰۰ هزار سرباز فعال و ۴۴ هزار نیروی ذخیره است.
ارتش فرانسه دارای ۲۲۵ تانک «لُک‌لِرک» و ۷۹ توپ «سزار» است. نیروی دریایی این کشور یک ناو هواپیمابر هسته‌ای، چهار زیردریایی هسته‌ای مجهز به موشک بالستیک و ۱۵ ناوچه در اختیار دارد، و نیروی هوایی آن نیز ۱۹۷ جنگنده را فرماندهی می‌کند.
فرانسه همچنین حدود ۲۹۰ کلاهک هسته‌ای را به عنوان بخشی از استراتژی بازدارندگی خود حفظ کرده است.
با این حال، نگرانی‌هایی همچنان پابرجاست؛ از جمله اینکه ذخایر مهمات این کشور به شدت پایین است.
هدف فرانسه در سال ۲۰۲۴ تولید ۱۰۰ هزار گلوله توپ ۱۵۵ میلی‌متری در سال بود که کالیبر استاندارد ناتو در بسیاری از توپ‌ها و هویتزرها است.
این میزان تولید افزایش چشمگیری نسبت به ۶ هزار گلوله‌ای است که سالانه بین ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۷ تولید شده است. اما با توجه به اینکه ارتش اوکراین روزانه ۷ هزار گلوله شلیک می‌کند، فرانسه هنوز راه درازی در پیش دارد.
گزارشی که در سال ۲۰۲۳ توسط مجلس ملی فرانسه منتشر شد، نشان داد که ذخایر مهمات این کشور در پایین‌ترین سطح تاریخی خود قرار دارند و در صورت وقوع یک درگیری طولانی‌مدت، تنها چند هفته دوام خواهند آورد.
نقض غرض با صادرات تسلیحات
فرانسه دارای یک مجتمع صنعتی دفاعی قدرتمند است و بر اساس آخرین تحلیل «موسسه بین‌المللی تحقیقات صلح استکهلم» (سیپری)، دومین صادرکننده بزرگ تسلیحات در جهان محسوب می‌شود.
اما امانوئل دوپویی، تحلیلگر نظامی و رئیس «موسسه مطالعات امنیتی و چشم‌انداز اروپایی» (ایپسه)، تأکید دارد که باید میان فروش تسلیحات فرانسه و توانایی نظامی ارتش این کشور تمایز قائل شد.
او استدلال می‌کند که زنجیره تأمین تجهیزات نظامی فرانسه دچار نقص است. آقای دوپویی در گفت‌وگو با یورونیوز گفت: «ما با فروش جنگنده‌های رافال و توپ‌های سزار به بزرگ‌ترین صادرکننده تسلیحات در اروپا تبدیل شده‌ایم، اما به دلیل کاهش ظرفیت تولید داخلی، با کمبود مهمات مواجه هستیم.»
سناتور سدریک پرین تأکید دارد که فرانسه تجهیزات نظامی باکیفیت زیادی تولید می‌کند، اما این به معنای آن نیست که ارتش این کشور نیز مقادیر زیادی از این تجهیزات را خریداری می‌کند.
امانوئل دوپویی نیز با این نظر موافق است و می‌گوید: «شاید باید از این اصل شروع کنیم که نمی‌توانیم یک قدرت صادرکننده باشیم، ولی حاضر نباشیم تجهیزات موردنیاز برای امنیت خود را تأمین کنیم.»
به گفته آقای دوپویی، علاوه بر این، مجتمع صنعتی-نظامی فرانسه به تأمین‌کنندگان بین‌المللی برای مواد اولیه حیاتی وابسته است. برای مثال، تولیدکنندگان مهمات در فرانسه، باروت موردنیاز خود را از استرالیا وارد می‌کنند.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
با این حال، هفته گذشته، سباستین لوکورنو، وزیر دفاع فرانسه، و اریک لومبار، وزیر دارایی این کشور، خط تولید جدید باروت شرکت «اورنکو» (Eurenco) را که در زمینه تولید پودر و مواد منفجره فعالیت دارد، افتتاح کردند.
این کارخانه جدید قرار است سالانه حدود ۱۲۰۰ تن ساچمه تولید کند که برای ساخت ۱۰۰ هزار گلوله توپخانه‌ای کافی خواهد بود. این مهمات عمدتاً برای توپخانه‌های سزار (Caesar cannons) مستقر در اوکراین و دیگر کشورها استفاده خواهد شد.
ارتش فرانسه چه چیزی کم دارد؟
با این حال، کارشناسان هشدار می‌دهند که ارتش فرانسه همچنان در برخی حوزه‌های حیاتی ضعف دارد.
امانوئل دوپوی تأکید می‌کند که: «ما باید در قابلیت‌های انتقال نیرو – یعنی هواپیماهای حمل‌ونقل سنگین که بتوانند تعداد زیادی از نیروها و خودروهای زرهی را به خارج از کشور منتقل کنند - سرمایه‌گذاری کنیم.»
یکی دیگر از شکاف‌های جدی، توسعه پهپادهای پیشرفته است. پهپادها شیوه جنگاوری را متحول کرده‌اند، به‌ویژه در جنگ اوکراین، اما فرانسه هنوز در این زمینه عقب مانده است.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
یکی از حوزه‌های خاص نگرانی در خصوص نظارت و شناسایی است. به گفته امانوئل دوپویی، در عصر جنگ‌های سایبری و نظارت‌های الکترونیکی، فرانسه باید توانایی خود را برای شناسایی و واکنش به تهدیدات در زمان واقعی تقویت کند.
وی همچنین افزود که فرانسه و متحدان اتحادیه اروپا باید از وابستگی به سیستم‌های موشکی پاتریوت ساخت ایالات متحده رهایی یابند. وی توضیح داد که «ما نباید به هیچ وجه به سیستم‌های پدافند هوایی پاتریوت وابسته باشیم و در عوض باید معادل‌های اروپایی خود را توسعه دهیم.»
کمبود تشریک مساعی در اتحادیه اروپا
دکترین نظامی فرانسه به طور سنتی بر جنگ‌های برون مرزی تمرکز داشته است، نه بر درگیری‌های مستقیم و مقیاس بزرگ.
سناتور پرین اشاره کرد که نیروهای فرانسه برای مداخله در هر نقطه از جهان تشکیل شده‌اند، اما گفت که ماهیت پراکنده آنها باعث محدودیت در مقیاس عملیات‌ها می‌شود.
او تأکید کرد که فرانسه، مانند دیگر کشورهای اروپایی، فقط می‌تواند در یک درگیری بزرگ «در ائتلاف با ناتو و متحدان اتحادیه اروپا» شرکت کند.
با این حال، همکاری اروپایی در صنعت تسلیحات هنوز در میانه راه است. آقای دوپویی گفت که قاره اروپا باید در زمینه خرید و تأمین تسلیحات به توانایی همکاری بیشتر دست یابد.
به فیسبوک یورونیوز فارسی بپیوندید
وی افزود: «ما به این همه انواع و اقسام تجهیزات در نیروهای مسلح اروپا نیاز نداریم — شاید یک هواپیمای مشترک اروپایی، به جای پروژه‌های ملی رقابتی بهتر باشد.»
با این حال، سناتور پرین گفت که او نسبت به ابتکار جدید نظامی فرانسه با نگاهی محتاطانه خوش‌بین است. «ما در جهت درستی حرکت می‌کنیم. اکنون سوال این است که چگونه بودجه لازم برای سفارشات را تأمین کنیم»، او گفت.
دولت فرانسه قصد دارد ۵ میلیارد یورو سرمایه‌گذاری اضافی از منابع عمومی و خصوصی برای بخش دفاع جذب کند، این موضوع هفته گذشته توسط وزارت دارایی فرانسه اعلام شد.
با این حال، فشار بر امور مالی عمومی فرانسه گزینه‌های این کشور برای افزایش هزینه‌های دفاعی را محدود می‌کند. آقای ماکرون قصد دارد که بودجه ارتش را از ۲ درصد تولید ناخالص داخلی کشور به ۳ تا ۳.۵ درصد در چند سال آینده افزایش دهد.