کشور دانمارک در حال اجرای طرح ویژه ای برای مهار افراط گرایی و جلوگیری از سفر جوانان دانمارکی به سوریه و عراق است. این طرح، برای اولین بار در سطح
کشور دانمارک در حال اجرای طرح ویژه ای برای مهار افراط گرایی و جلوگیری از سفر جوانان دانمارکی به سوریه و عراق است.
این طرح، برای اولین بار در سطح اروپا در حال انجام است و بسیاری از دولتها به نتایج آن چشم دوخته اند تا در صورت موثر بودن، آن را در کشورهای خود پیاده کنند.
به کمک این طرح، کارگاههای آموزشی در مدارس مختلف برگزار می شود و در این کارگاهها درباره تبعیض، نژادپرستی، تروریسم و همچنین آزادی بیان و محدودیت های آن صحبت می شود. برای برخی، گفتگو درباره این موضوعات دشوار است بویژه پس از حملاتی که اخیرا در پاریس به یک نشریه طنز روی داد.
معلم یکی از این مدارس می گوید: «علت برگزاری چنین کارگاههای آموزشی این است که ما در محله ای هستیم که کودکانش پیش زمینه های ذهنی بسیار متفاوتی دارند. اقدامات افراطی که در اطرافمان در جامعه روی می دهد، بر فعالیتهای درون کلاسها تاثیر دارد و باعث می گردد که مباحثی گاه بسیار سنگین و دیدگاههایی گاه بسیار تند مطرح شوند. بنابراین امیدوارم این کارگاهها برای مقابله با آنچه که ممکن است رخ دهد، کمک کند.»
آرهوس؛ مجری طرح مبارزه با افراط گرایی
شهر آرهوس، دومین شهر بزرگ دانمارک برای مبارزه با افراط گرایی پیشگام شده و مجری این طرح است.
علی مراد ترکسال، رییس شورای ملی خدمات اجتماعی دانمارک می گوید: «ما شبکه های ارتباطات منطقه ایمان را توسعه دادیم و بر شمار منابع اطلاع رسانی در شهرداری های سراسر کشور افزودیم. این افراد درباره افراط گرایی و علائم هشدار دهنده آن اطلاعات کاملی دارند. هدف، افزایش آگاهی ها درباره علائم هشدار دهنده افراط گرایی است بنابراین آنها می توانند قبل از آنکه خشونتی روی دهد، بسرعت وارد عمل شوند.»
از سال ۲۰۱۰ میلادی بیش از صد جوان دانمارکی برای جهاد به سوریه و عراق رفتند که این رقم، یکی از بالاترین آمار اعزام نیرو از اروپا به عراق و سوریه است. آنهم برای کشوری که تنها پنج و نیم میلیون نفر جمعیت دارد.
در قلب مدل دانمارکی مبارزه با افراط گرایی، «واحد پیشگیری» وجود دارد. این واحد شامل مجموعه ای از مربیانی می شود که با افرادی که بطور بالقوه احتمال پیوستن آنها به جهادگران وجود دارد، ارتباط دارند.
به گفته یکی از کارشناسان این واحد، هیچ چیز سخت تر از شناسایی نیروهای بالقوه جهادی نیست. او تاکید می کند که مبارزه با محرومیتهای اجتماعی یک عامل پیشگیرانه خواهد بود.
او که نمی خواهد نامش فاش شود، می گوید: «اگر شما همواره در جستجوی کسب هویت باشید و احساس کنید که به جامعه تعلق ندارید، یکی از راههایی که می توانید هویتی کسب کنید و احساس کنید که به شما و مهارتهایتان بها داده می شود، قدم گذاشتن در این راه است. شما یکی از انتخاب شدگانید و این احساس بسیار قدرتمندیست اگر شما به آن باور داشته باشید. در این حالت دیگر از مرگ نمی ترسید و به این ترتیب تمام اعمالتان را توجیه می کنید. این بهای سنگینی است و برای جامعه بسیار سخت است که با آنچه به این افراد داده می شود رقابت کند و به آنها جایگزینهایی پیشنهاد دهد.»
در سال ۲۰۱۴ میلادی، تنها یک نفر از منطقه آرهوس به سوریه رفته که این نتیجه گفتگو با جوانان بجای سرکوب آنان بوده است.
به گفته رییس برنامه مبارزه با افراط گرایی در آرهوس، حمایتهای روانی و کمک برای کسب آموزش یا یافتن شغل، از طرحهای پیشنهادی به جهادگران دانمارکی است که به خانه بازمی گردند.
او می گوید: «آسانترین راه حل برای اطمینان از امنیت، نگه داشتن مردم در زندان است و سخت ترین راه، ادغام این افراد در جامعه دانمارک است، مانند تمام شهروندان دیگر. این کار سختی است اما چیزیست که به نظر ما بهترین شیوه است.»
یکی از جهادی های سابق، حاضر شد با خبرنگار یورونیوز گفتگو کند. او دو بار به سوریه رفته است. بار اول برای جنگ علیه رژیم بشار اسد در کنار ارتش آزاد سوریه بوده است و بار دوم برای شهادت رفته است. او اکنون انجام فعالیتهای سیاسی را به جنگیدن ترجیح می دهد.
او می گوید: «بسیاری از جوانانی که برای اولین بار به آنجا می روند و برمی گردند، مردمی هستند که درباره وضعیت آنجا و آنچه روی می دهد، چیزی نمی دانند. ما احساس می کردیم که باید کاری در مقابل بی عدالتی انجام دهیم. شما باید مردم را آموزش دهید. یک بار پسر هفده ساله ای نزد من آمد و درباره رفتن به سوریه صحبت کرد. او نمی دانست که من در آنجا بودم. من شروع به صحبت با او کردم و گفتم که من آنجا بودم. آنجا چیزی برای تو نیست. درست را بخوان و کار خوبی برای زندگی خودت و دیگران انجام بده. تو با رفتن به سوریه و جنگیدن هیچ کار خوبی انجام نمی دهی. یک کار انسانی انجام بده و برای مردمی که نیازمندند پول بفرست. این کار بسیار بهتر از درگیر شدن در جنگ است.»
فعالیت مرکز مبارزه با افراط گرایی، بر گفتگو با افراد به کمک بخشهای مرتبط با خدمات اجتماعی، پلیس، نهادهای جامعه مدنی و یا مقامات مذهبی مبتنی است.
پلیس ازیکی از مساجدی که در حومه شهر آرهوس قرار دارد به دلیل همکاری هایش با مقامات محلی تقدیر کرده است. برخی از گروههای سیاسی دانمارک بارها متولیان آن را متهم کرده بودند که به حمایت از شبکه های جهادی می پردازند. آنها حتی خواهان تعطیلی این مسجد شدند.
اسامه ال سعدی، مدیر مسجد تاکید می کند که مخالف هر نوع اقدام تروریستی علیه شهروندان است اما حاضر نیست که بطور واضح اقدامات گروه موسوم به «دولت اسلامی» را محکوم کند.
او می گوید: «ما با صدای بلند به جنگهایی که خاورمیانه را و مسلمانان را تهدید می کند و منجر به نابودی می شود، انتقاد داریم و این به این معنا نیست که ما در برابر این کشور ایستاده ایم و دشمن این کشوریم. متاسفانه هرگاه آشکارا صحبت می کنیم، می خواهند آزادی بیان ما را محدود کنند و هنگامی که دیگران درباره ما صحبت کرده و به اسلام توهین می کنند، حق انجام این کار را دارند. این وضعیت باید متوقف شود. ما نمی توانیم جنگ بکاریم و گل برداشت کنیم.»
بحث درباره مبارزه با افراط گرایی، در دانمارک نیز مانند دیگر کشورهای اروپایی شدت یافته و مدل دانمارکی این کار هنوز حتی در داخل این کشور، مورد توافق همگان نیست.
از نظر ناصر خضر، نماینده پیشین دانمارک که اصلیتی سوری دارد و کارشناس خاورمیانه است، این طرح نمی تواند در حالت فعلی از پدیده افراط گری و موضوعات وابسته به آن جلوگیری کند.
ناصر خضر می گوید: «با مدل دانمارکی، بازگرداندن یک فرد جهادی به دموکراسی سخت است. من موافقم که این مدل مانع از آن می شود که برخی از جوانان با این ایدئولوژی برای جنگ بروند. اما افراطی شدن یک فرایند است و عوامل زیادی مسبب آن است و مدل دانمارکی احتمالا تنها برای پیش بینی تعدادی از عوامل بروز این پدیده خوب است.»