به‌لطف تلاش‌های گسترده برای بازگرداندن این گونه، اروپا یکی از معدود نقاط جهان است که جمعیت کرکس‌ها در آن رو به افزایش است. بااین‌حال، دخالت‌های انسانی روند بهبود جمعیت آن‌ها را به خطر انداخته است.
کرکس‌ها گونه‌ای شگفت‌انگیز و فوق‌العاده مفیدند. این لاشه‌خواران نقشی حیاتی در بوم‌سازگان‌ها ایفا می‌کنند. با تغذیه از بقایای جانوران مرده، آن‌ها از گسترش باکتری‌ها و ویروس‌ها جلوگیری می‌کنند.
اما، طی قرن‌ها، این جانور در بخش‌های زیادی از اروپا چنان تحت آزار قرار گرفت که در فاصله‌ی قرن نوزدهم تا بیستم، در آستانه‌ی انقراض قرار داشت.
جنبش حفاظت از کرکس‌ها در دهه‌ی ۱۹۶۰ در اروپا شکل گرفت و با مستندهای میشل تراس، پرنده‌شناس فرانسوی، معروف شد.
تلاش‌های گوناگون برای بازگرداندن این جانوران شگفت‌انگیز، که با حمایت اتحادیه‌ی اروپا انجام شده‌اند، توانسته‌اند آن‌ها را به مناطقی از اروپا همچون آلپ و پیرنه بازگردانند.
پرواز بر فراز کوه‌های بالکان
در دو منطقه‌‌ی کوهستانی بلغارستان، پروژه‌های پیاپی لایف اروپا در بازگردانی کرکس گریفر در سال ۲۰۱۰ و سپس کرکس سیاه در سال ۲۰۱۸ نقش مؤثری ایفا کردند؛ دهه‌ها پس از آن‌که این گونه‌ها از منطقه ناپدید شده بودند.
به‌لطف حمایت مالی اتحادیه‌ی اروپا، صدها پرنده را دو سازمان غیردولتی بلغاری، یعنی صندوق گیاهان و جانوران وحشی (FWFF) و بالکان‌های سبز، با حمایت نهادهای بین‌المللی مانند بنیاد حفاظت از کرکس‌ها (VCF) و انجمن اروپایی باغ‌وحش‌ها و آکواریوم‌ها (EAZA) در طبیعت رهاسازی کردند.
به‌تازگی و برای نخستین بار، بلغارستان سه فرد از گونهٔ کرکس ریش‌دار، نایاب‌ترین کرکس اروپا، را در قالب یکی از پروژه‌های لایف به طبیعت برگردانده است. کرکس ریش‌دار، آخرین گونه‌ی بازمانده از چهار گونه‌ی کرکس اروپایی بود که تا همین اواخر در آسمان بلغارستان دیده نمی‌شد.
به‌گفته‌ی کارشناسان، شبه‌جزیره‌ی بالکان نقش حلقه‌ی واسطی را ایفا می‌کند که جمعیت‌های کرکس‌ها را در اروپا، شمال آفریقا و ترکیه به یکدیگر متصل می‌سازد؛ اتصالی حیاتی برای حفظ تنوع ژنتیکی.
بازگشتی شکننده
برای موفقیت این بازگردانی‌ها، اقدامات حفاظتی مؤثری لازم است؛ از بازسازی زیستگاه‌ها و نظارت بر رشد پرندگان گرفته تا آموزش و آگاهی‌بخشی به جوامع محلی.
کرکس‌ها هنوز با تهدیداتی جدی مواجه‌اند: کمبود منابع غذایی، نابودی زیستگاه‌ها، برق‌گرفتگی از خطوط انتقال برق و مسموم‌سازی غیرقانونی، که همگی از جمله چالش‌های بزرگ در زمینه‌ی حفاظت محیط‌زیست هستند. برخی دام‌داران حتی لاشه‌ها را مسموم می‌کنند تا از دام‌هایشان در برابر شکارچیانی مانند گرگ‌ها محافظت کنند. کرکس‌ها، در این روند، قربانیان ناخواسته‌اند.
یکی دیگر از پروژه‌های لایف با عنوان بالکان‌دتوکس با هدف تقویت اجرای قانون، آگاه‌سازی جوامع محلی درباره‌ی این اقدام غیرقانونی و بهبود شناسایی موارد مسموم‌سازی اجرا می‌شود.
برخی از کرکس‌های رهاسازی‌شده به حسگرهایی مجهز شده‌اند که به‌صورت لحظه‌ای موقعیت جغرافیایی و وضعیت بدنی آن‌ها را ردیابی می‌کنند. اگر وضعیت پرنده غیرعادی باشد، اعضای پروژه می‌توانند به‌سرعت وارد عمل شوند، او را درمان کنند و محل احتمالی تغذیه را شناسایی نمایند.
قانون حفاظت از پرندگان، مصوب سال ۱۹۷۹، یکی از نخستین قوانین زیست‌محیطی در اتحادیه‌ی اروپاست و از همه‌ی پرندگان بومی این منطقه حفاظت می‌کند. اروپا زیستگاه حدود ۵۰۰ گونه پرنده است.
هدف آن، جلوگیری از کاهش جمعیت گونه‌ها و تضمین بقای بلندمدت آن‌هاست. ازاین‌رو، کشورها موظف‌اند اقداماتی نظیر ممنوعیت شکار برخی گونه‌ها یا حفاظت از مناطقی که برای زادآوری پرندگان مناسب‌اند، اتخاذ کنند.